Schlösser Karol Ernest (1832–1881), przemysłowiec. Ur. 5 VII w Ozorkowie, był synem Fryderyka (zob.) i Henrietty z Wernerów, młodszym bratem Henryka (zob.).

 

Po ukończeniu w r. 1848 szkoły realnej w kraju, S. wysłany został przez owdowiałą wówczas matkę do Eupen w Nadrenii, gdzie praktykował w zakładach włókienniczych, ucząc się także prowadzenia operacji handlowych. W l. 1851–2 pomagał w instalowaniu angielskiego parku maszynowego w nowo wznoszonej przędzalni brata Henryka w Ozorkowie. Równocześnie w wyniku działów rodzinnych objął kierownictwo przędzalnią po ojcu, która po śmierci matki w r. 1865 przeszła też na wyłączną własność S-a. W nazwie firmy zachował jednak imię ojca, co sprzyjało utrzymaniu szerokiego kręgu odbiorców znanej z dobrej jakości przędzy schlösserowskiej zarówno w Król. Pol., jak i Rosji. Wzorem brata przeprowadził też w l. 1853–6 gruntowną modernizację swego zakładu połączoną z jego rozbudową, w czym wydatnie pomógł mu starszy kuzyn, Karol Scheibler sen. (zob.), będący faktycznie do r. 1855 dyrektorem technicznym obu przędzalni ozorkowskich. W celu lepszego poznania nowoczesnej techniki przędzalniczej S. w l. 1853–8 kilkakrotnie odbywał dłuższe staże w renomowanych zakładach Anglii i Francji. Jego przędzalnia miała od 16 940 do 20 tys. wrzecion, które poruszane były maszynami parowymi o mocy od 80 do 100 KM, a wartość produkcji dochodziła do 390 tys. rb, przy zatrudnieniu do 300 robotników. Przędza S-a była wielokrotnie wysoko nagradzana na wystawach przemysłowych: w r. 1857 w Warszawie, w r. 1861 w Londynie, w r. 1867 w Paryżu i w r. 1870 w Petersburgu. Organizacja jej produkcji i zbytu pozostawała pod wspólnym zarządem z przędzalnią brata, Henryka.

 

S. wzorował się na bracie w swej działalności. Podobnie jak on był właścicielem kilku majątków ziemskich, w tym wielkich dóbr Opatówek z 5 wsiami w pow. kaliskim, w których uregulował stosunki włościańskie i zaprowadził wzorowe gospodarstwa rolne i hodowlane, wykorzystując poradnictwo swego kuzyna Józefa Wernera, właściciela sąsiednich wielkich majątków ziemskich. S. zajmował się także dobroczynnością. Jako długoletni radny Ozorkowa łożył hojnie na utrzymanie szpitala i walkę z epidemiami oraz na potrzeby szkoły i kościoła ewangelicko-augsburskiego. Licznym w Ozorkowie biednym sukiennikom udzielał niskooprocentowanego kredytu na zakup wełny i wywóz sukna do Rosji; w okresach recesji kredyt ten rozkładał im na raty bezprocentowe. Razem z bratem zorganizował dla pracowników i ich rodzin kasę chorych, bezpłatną opiekę i pomoc medyczną oraz udzielał zwalnianym w latach kryzysów robotnikom bezzwrotnych zapomóg i darmowych obiadów. Zmarł 29 I 1881 w swoim majątku w Opatówku, pochowany został na cmentarzu Ewangelickim w Ozorkowie.

 

S. żonaty był z Natalią z Bucholtzów, córką Adolfa, fabrykanta włókienniczego, z którą miał siedmioro dzieci: Fryderyka Kazimierza, akcjonariusza i urzędnika Tow. Schlösserowskiej Przędzalni, Annę Zofię, zamężną za Władysławem Janaszem, głównym księgowym firmy, Matyldę Natalię, Karola Adolfa, akcjonariusza i urzędnika Tow. Schlösserowskiej Przędzalni, Henryka Wilhelma, Wandę Józefinę i Ernesta Ottona.

 

 

 

Słown. Geogr. (Opatówek); – Heike O., Aufbau und Entwicklung der Lodzer Textilindustrie. Eine Arbeit deutscher Einwanderer in Polen für Europa, Möchengladbach 1971; Łódź. Dzieje miasta, T. 1: do 1918 r., Wyd. 2 W. –Ł. 1988; Łukasiewicz J., Przewrót techniczny w przemyśle Królestwa Polskiego w latach 1852–1886, W. 1963; Missalowa G., Studia nad powstaniem łódzkiego okręgu przemysłowego 1815–1870, Ł. 1975 III; Opis wystawy wyrobów rękodzielniczych i płodów rolniczych odbytej w Warszawie 1857 r., W. 1860 s. 64, 324; Puś W., Pytlas S., Dzieje Łódzkich Zakładów Przemysłu Bawełnianego im. Obrońców Pokoju „Uniontex” w Łodzi (d. Zjednoczonych Zakładów K. Scheiblera i L. Grohmana) w latach 1827–1977, W.–Ł. 1979; Pytlas S., Łódzka burżuazja przemysłowa w latach 1864–1914, Ł. 1994 s. 120, 130, 329 i 349; Rosiak S., Powstanie przemysłu włókienniczego w Ozorkowie, „Roczn. Łódz.” T. 7: 1963 s. 68; – Sprawozdanie Zarządu Schlösserowskiej Przędzalni Bawełny i Tkalni w m. Ozorkowie za 1900, Ł. 1901; Wierzbicki A., Wspomnienia i dokumenty (1877–1920), W. 1957 s. 176; Źródła do historii przemysłu włókienniczego okręgu łódzkiego w XIX w., Oprac. M. Bandurka, M. Kołodziejczak, J. Trela, W. 1966; – „Gaz. Handl.” 1881 nr 24 s. 3, nr 25 s. 3, nr 28 s. 3; „Kłosy” 1885 nr 1028 s. 173 (portret), 174; – AGAD: KRSW 19468 k. 72–77; AP w Ł.: Tow. Schlösserowskiej Przędzalni – wstęp do inwentarza; AP w W.; Hipoteka W. nr 2280; Sąd Rejonowy w Zgierzu: Wydział V Ksiąg Wieczystych, nr hip. 72, 98, 345.