Rzepecki Karol (1865–1931), księgarz, wydawca, publicysta, działacz Narodowej Demokracji, poseł do Sejmu RP. Ur. 21 VI w Poznaniu, był synem Ludwika (zob.) i Romaine Gex, młodszym bratem Heleny (zob.).
W r. 1885 ukończył R. szkołę realną w Poznaniu. Praktykę zdobywał w firmie handlowej w Szczecinie i w Banku Spółdzielczym w Berlinie. Zwiedził Danię, Szwecję, Austro-Węgry i Włochy. Po śmierci ojca (1894) powrócił do Poznania i objął wydawnictwo założonego przez niego „Gońca Wielkopolskiego” oraz księgarnię. Otworzył pierwszy w Poznaniu polski kantor ogłoszeń. Zarazem od r. 1894 przez kilka lat pracował w drukarni W. Simona, która w połowie należała do jego ojca. Był też współwłaścicielem i administratorem tygodnika „Praca”. W r. 1908 przystąpił do spółki księgarsko-wydawniczej zawiązanej przez kuzyna, Zdzisława Rzepeckiego (oficjalnie wspólniczką była żona R-ego Maria). W r. 1913 wystąpił z niej i założył własną Wielkopolską Księgarnię Nakładową i wydawnictwo przy ul. Piekary 7 w Poznaniu. We wrześniu 1914 objął opiekę nad wspomnianą firmą Zdzisława Rzepeckiego i po śmierci właściciela (1915) nią kierował.
R. wydał ponad 400 książek i broszur, m. in. serię „Boje polskie” pod red. Mariana Kukiela, bogato ilustrowane monografie: „Wojna polsko-rosyjska w roku 1831” Michała Sokolnickiego, „Rok 1863” Józefa Grabca oraz „Dzieje Polski” Juliana Baczyńskiego. Od r. 1917 był wyłącznym wydawcą powieści Heleny Mniszkówny. Nakładem Wielkopolskiej Księgarni Nakładowej ukazywały się również powieści innych, przeważnie drugorzędnych autorów polskich i obcych. Drukował także katalogi i prospekty firm. Za wydawanie i rozpowszechnianie wydawnictw patriotycznych miał rozprawy przed sądami pruskimi. W r. 1914 został skazany na miesiąc więzienia za wydanie „Śpiewnika narodowego”, miał dochodzenie sądowe za wydanie reprodukcji obrazu Wojciecha Kossaka „Bitwa pod Grochowem” i organizowanie obchodów 50 rocznicy wybuchu powstania styczniowego. Jego wydawnictwo przetrwało do r. 1929, kiedy popadło w kłopoty finansowe i przekształciło się w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, której R. był kierownikiem do śmierci. R. zasiadał we władzach Zarządu Związku Księgarzy Polskich (ZKP) na Rzeszę Niemiecką jako skarbnik, a później jako członek zarządu w Kole Poznańsko-Pomorskim ZKP i członek komisji rewizyjnej tegoż Związku. Inicjował akcje propagandowe w ramach «Tygodnia Powieści Polskiej».
Od r. 1894 działał R. w Tow. Gimnastycznym «Sokół», w którym pełnił funkcję prezesa okręgu poznańskiego oraz sekretarza (od r. 1896) Związku Sokolstwa na Rzeszę Niemiecką. Należał do Związku Młodzieży Polskiej («Zet»). Był pierwszym redaktorem naczelnym pisma «Sokół», członkiem Ligi Narodowej (od r. 1900) i członkiem Rady Głównej i Zarządu Głównego Polskiego Tow. Demokratycznego na zabór pruski, później Tow. Narodowo-Demokratycznego (1909–14). Uczestniczył w prowadzących akcję oświatową w duchu narodowo-demokratycznym organizacjach: Obrona Narodowa (powstała w r. 1904), Straż, w której był prezesem sekcji organizacyjnej. Należał do współzałożycieli Związku Tow. Przemysłowych i Rzemieślniczych i Związku Tow. Kupieckich. Działał też w Tow. Czytelni Ludowych. Był członkiem (od r. 1904) działającego wśród robotników Polskiego Związku Zawodowego, pozostającego pod wpływem Ligi Narodowej. W l. 1898–1918 był członkiem, później prezesem komitetu wyborczego m. Poznania oraz urzędnikiem prowincjonalnej i centralnej komisji wyborczej na Rzeszę Niemiecką. Ogłosił ważne dla przebiegu wyborów do sejmu pruskiego i parlamentu Rzeszy na ziemiach polskich w XX w. publikacje: Pobudka wyborcza (P. 1907), Naprzód czy wstecz?, Pobudki wyborczej tom II (P. 1912), Historia ustawy wyborczej pruskiej oraz wyniki wyborów do sejmu pruskiego w 1903 i 1908 r. na ziemiach polskich (P. 1913). Opublikował też Czarną Księgę, czyli wykaz szkód wyrządzonych polskości przez komisję kolonizacyjną (Lw. 1906). W l. 1905–7 działał także na Mazurach, m. in. w r. 1907 organizował tam kampanię wyborczą.
W czasie pierwszej wojny światowej R. kierował z Antonim Wysockim Tajną Organizacją Niepodległościową. W dn. 10 XI 1918 był wraz z Władysławem Seydą inicjatorem ujawnienia się Centralnego Komitetu Obywatelskiego (CKO) w Poznaniu, do którego należało 56 działaczy. Wszedł tegoż dnia w skład delegacji CKO, która udała się na rozmowy z władzami niemieckimi, aby usunąć ze stanowiska przewodniczącego Rady Żołnierskiej gen. Hahna. Dn. 11 XI 1918 Rada Żołnierska i Robotnicza powierzyła mu i Julianowi Langowi organizowanie Straży Obywatelskiej, później Straży Ludowej. W komendzie Straży Obywatelskiej podlegały mu sprawy organizacyjne. W ciągu 6 tygodni utworzył oddziały liczące 2 800 osób. Dn. 13 XI 1918 urządził wiec z udziałem Wojciecha Korfantego, podczas którego poinformowano społeczeństwo o powstaniu Rady Ludowej w Poznaniu. Był delegatem na Polski Sejm Dzielnicowy w Poznaniu (3–5 XII 1918), członkiem jego komisji organizacyjnej i komisji wyborczej i został wybrany na członka prezydium i sekretarza 80-osobowej Naczelnej Rady Ludowej (NRL). W dn. 18 XII t.r. jako delegat NRL wziął udział w posiedzeniu rządu w Warszawie, gdzie zapadła decyzja, iż zabór pruski będą reprezentować w Sejmie posłowie zasiadający dawniej w parlamencie Rzeszy. Po powrocie uczestniczył w walkach na ulicach Poznania 27 XII 1918, za co otrzymał Krzyż Walecznych. W styczniu 1919 został pierwszym polskim prezydentem policji w Poznaniu, którą zorganizował i spolszczył. Obarczony odpowiedzialnością za śmierć 9 kolejarzy, którzy zginęli od kul policji przez niego dowodzonej (choć nie wydał on rozkazu strzelania) podczas manifestacji kolejarzy (o dodatek do pensji) 26 IV 1920 w Poznaniu, R. podał się do dymisji. Stanął na własny wniosek przed Trybunałem Dyscyplinarnym w Poznaniu, który 25 VI t.r, oczyścił go z zarzutów naruszenia obowiązków służbowych. Sprawą zajść w Poznaniu zajęła się też Komisja Sejmowa, ale do ostatecznego wyjaśnienia przez nią sprawy nie doszło. Min. byłej Dzielnicy Pruskiej zatrudniło go na stanowisku naczelnika Wydz. Aprowizacyjnego na woj. poznańskie (1920–21). W listopadzie 1922 został wybrany na posła w okręgu 32 (miasto i pow. Bydgoszcz, Wyrzysk, Inowrocław, Strzelno, Szubin i Żnin) do Sejmu z listy Związku Ludowo-Narodowego (ZLN); wchodził do Komisji Komunikacyjnej, Przemysłowo-Handlowej, Walki z Drożyzną. Był posłem w Sejmie II kadencji (1928–30), wybrany z listy ZLN w okręgu 36 (pow. szamotulski, czarnkowski, chodzieski i dalsze). Piastował stanowisko sekretarza grupy parlamentarnej reprezentującej posłów i senatorów Narodowej Demokracji (ND) z Pomorza i Wielkopolski. W Sejmie był członkiem Komisji Komunikacyjnej i Komisji Przemysłowo-Handlowej. W maju 1926 został członkiem zarządu Komitetu Obrony Państwa w Poznaniu, organizacji broniącej legalnych władz RP w związku z zamachem J. Piłsudskiego. Podczas kampanii wyborczej 1928 i 1930 r. był pełnomocnikiem listy Narodowej Demokracji w Poznaniu. W r. 1931 został wybrany na wiceprzewodniczącego Zarządu Miejskiego Stronnictwa Narodowego w Poznaniu. Nadal działał w «Sokole» w Wielkopolsce (sekretarz), poza tym w Związku Towarzystw Powstańców i Wojaków w Wielkopolsce (wiceprezes i redaktor pisma Związku „Za Wolność”), był też prezesem Wielkopolskiego Związku Straży Pożarnej w Poznaniu i wiceprezesem tego Związku w Warszawie, prezesem Związku Samoobrony Społecznej «Rozwój» w Poznaniu i członkiem jego Rady Naczelnej w Warszawie.
Oprócz wymienionych już wyżej prac ogłosił m. in. Pułk Czwarty 1830–1831 – szkic historyczny według relacji ustnej i pamiętnikarskich notatek Kajetana Władysława Rzepeckiego (P. 1916, 1923), Powstanie grudniowe w Wielkopolsce 27.12.1918 (P. 1919, wydane też w wersji niemieckiej), Oswobodzenie Poznania 27.12.1918 – 5.1.1919 (P. 1923), Nieunikniona wojna mocarstw zachodnich przeciw Unii Sowietów. Pogrom bolszewizmu przez zjednoczoną Europę (P. 1930). Wraz z bratankiem (synem Jana Rzepeckiego) Tadeuszem opracował wydawnictwo informujące o przebiegu wyborów parlamentarnych w r. 1928 pt. Sejm i Senat 1928–1933 (P. 1928). Zmarł 14 XII 1931 w Poznaniu i pochowany został najpierw na cmentarzu Świętomarcińskim; w czasie okupacji, po likwidacji cmentarza, przeniesiono zwłoki na cmentarz Dębiecki, a po wojnie na Górczyn.
Z małżeństwa (od r. 1899) z Marią z Nowickich (1877–1958) miał R. syna Zbyszka (1902–1904), córkę Bożenę, magistra ekonomii Uniw. Pozn. (1900–1979).

Wojtkowski, Bibliogr. historii Wpol., I; Ilustr. Enc. Trzaski; W. Ilustr. Enc. Gutenberga, XV; Mościcki-Dzwonkowski, Parlament RP 1919–27 (fot.); Oracki, Słown. Warmii; Rzepeccy, Sejm i Senat 1922–7, s. 241 (fot.), 242, 466, 468; Rzepeccy, Sejm i Senat 1928–33 s. 78 (fot.), 79, 204–5, 213; Słown. Pracowników Książki Pol.; Wpol. Słown. Biogr.; – Czubiński A., Grot Z., Miśkiewicz B., Powstanie Wielkopolskie 1918–1919, W.–P. 1978 (fot.); Czubiński A., Olszewski M., Z rewolucyjnych tradycji Poznańskiego w latach 1919–1938, P. 1959 s. 89, 98–100, 107; Dzieje Wpol., II; Hemmerling Z., Posłowie polscy w parlamencie Rzeszy niemieckiej i sejmie pruskim 1907–1914, W. 1968; Jakóbczyk W., Studia nad dziejami Wielkopolski, P. 1967 III; Kozicki S., Historia Ligi Narodowej (okres 1887–1907), Londyn 1964; Marczewski J., Narodowa Demokracja w Poznańskiem 1900–1914, W. 1967; – Dziennik Polskiego Sejmu Dzielnicowego w Poznaniu, w grudniu 1918, P. 1918 s. 51, 91–2, 106; Winiewicz J., Co pamiętam z długiej drogi życia, P. 1985; Zakrzewski Z., Ulicami mojego Poznania, P. 1985; – „Gaz. Warsz.” 1931 nr 381; „Kur. Pozn.” 1931 nr 574 s. 2, 3, nr 576 s. 4; „Kur. Warsz.” 1931 nr 345; – AP w P.: Kartoteka ewidencji ludności; – Informacje wnuczki, Krystyny Zatońskiej.
Zygmunt Kaczmarek