Szlenkier (Szlenker, Schlenker) Karol Stanisław (1884–1944), fizyk, przemysłowiec, działacz społeczny.
Ur. 10 VII w Warszawie, był najmłodszym dzieckiem Karola Jana (zob.) i Marii Zenobii z Grosserów, bratankiem Jana Józefa (zob.), bratem Zofii Reginy (zob.); informacje o pozostałym rodzeństwie w życiorysie ojca.
S. uczył się w gimnazjum realnym w Warszawie, a następnie od r. 1902 studiował fizykę na uniw. w Monachium pod kierunkiem Wilhelma Roentgena i Arnolda Sommerfelda. Po ukończeniu studiów, mimo złożonej przez nich oferty pracy naukowej w Monachium, wrócił w r. 1908 do Warszawy, by zgodnie z wolą rady familijnej objąć zarząd całej fortuny zgromadzonej przez ojca. Równocześnie prowadził działalność naukową w kierowanej przez siebie Pracowni Fizyki Doświadczalnej przy Muz. Przemysłu i Rolnictwa; wchodził też w skład dwunastoosobowego komitetu zarządzającego Muzeum. Dn. 9 VII 1912 na uniw. w Monachium uzyskał stopień doktora filozofii w zakresie fizyki na podstawie dysertacji Über den elektrischen Widerstand des Kalkspats bei Wechselstrom (Leipzig 1913), napisanej pod kierunkiem Sommerfelda. Subsydiował założoną przez ojca warszawską Szkołę Rzemieślniczą, którą przeniósł w r. 1913 do nowego gmachu przy ul. Górczewskiej i nadał jej imię Karola Szlenkiera.
Podczas pierwszej wojny światowej S. ożenił się 8 VII 1915 z Haliną z Pfeifferów i jeszcze w tym miesiącu ewakuował się z nią do Berdyczowa, gdzie objął dyrekcję największej garbarni w cesarstwie rosyjskim, wzniesionej jeszcze w r. 1875 przez jego ojca. W warunkach wojennych zakład ten stał się jedną z najbardziej dochodowych firm w Rosji; jego produkcja o wartości ok. 3 mln rbs. rocznie, przy zatrudnieniu ok. 500 robotników, pokrywała ok. piątą część zapotrzebowania armii rosyjskiej na skórę. Wyrabiano tu pasy żołnierskie i amunicyjne, kabury rewolwerowe, podeszwy, uprząż końską i siodła. S. zarządzał równocześnie odziedziczonym po ojcu dużym majątkiem ziemskim Nowy Zawód (między Berdyczowem a Żytomierzem), w którym zamieszkał z rodziną. Wobec zagrożenia rewolucyjnego rozpoczął w r. 1917 wraz z rodziną powrót do kraju, drogą okrężną przez Skandynawię i kraje Europy Zachodniej; ostatecznie do Polski dotarli w r. 1921.
Z powodu przepadku kont bankowych w bolszewickiej Rosji oraz utraty pozostałych na tym terenie fabryki i majątku, S. prowadził oszczędną politykę inwestycyjną. Przewodząc radzie familijnej, spowodował sprzedaż rodzinnej rezydencji Szlenkierów w Warszawie przy pl. Zielonym (obecnie pl. J. H. Dąbrowskiego 6); pałac przeszedł w r. 1922 w posiadanie ambasady włoskiej. W r. 1923 kupił S. w Radomiu fabrykę pasów transmisyjnych. Zarządzając także pozostałymi ze sprzedaży pałacu Szlenkierów udziałami swych sióstr, zaczął inwestować w przemysł włókienniczy i t.r. objął pakiet kontrolny oraz został prezesem zarządu warszawskiej firmy «Fabryka Firanek, Tiulu i Koronek Szlenkier, Wydżga i Weyer S.A.». Tworząc konsorcjum kapitałowe, uzależnił od siebie «Tow. Akc. Manufaktury Drezdeńskich Tiuli, Koronek i Firanek w Warszawie», «Świętojerskie Zakłady Przemysłowo-Handlowe S.A.» oraz firmę łódzką «Przemysł Bawełniany Teodor Tietzen i S-ka». Był też członkiem rad nadzorczych warszawskich Zakładów Garbarskich i «Fabryki Pasów F. Wickenhagen», Tow. Fabryki Motorów «Perkun» oraz Banku Zachodniego, specjalizującego się w inwestycjach przemysłowych. Pełnił wiele funkcji publicznych, m.in. w l. 1923–5 był prezesem Muz. Przemysłu i Rolnictwa, a w r. 1927 został powołany w skład Ministerialnej Komisji Dyscyplinarnej dla nauczycieli. Przez kilka kadencji piastował godność prezesa Związku Polskich Przemysłowców Garbarzy. Podczas światowego kryzysu gospodarczego zamknął w r. 1930 fabrykę pasów transmisyjnych w Radomiu. Zainteresowania naukowe ograniczył w l. trzydziestych do działalności przekładowej; z języka angielskiego przetłumaczył książki Williama Bragga „Tajemnice atomu. O istocie materii” (W. 1933, wyd. 2, W. 1938) i Jamesa Kendalla „Nowoczesna alchemia” (W. 1934, wyd. 2, W. 1937).
Podczas okupacji niemieckiej mieszkanie S-a w Warszawie przy ul. Nowowiejskiej było miejscem konspiracyjnych spotkań AK. W lipcu 1944 został S. aresztowany; uwięziony w siedzibie Gestapo przy al. Szucha, po wybuchu powstania warszawskiego (prawdopodobnie 5 VIII 1944) został tam zamordowany. Miejsce pochówku nie jest znane.
W małżeństwie z Haliną Stanisławą Mieczysławą z Pfeifferów (1891–1944), wnuczką Stanisława Fryderyka Pfeiffera (zob.), córką Mieczysława Sylwestra Pfeiffera (1861–1918), inżyniera, założyciela i właściciela Fabryki Motorów «Perkun», która zginęła w niewyjaśnionych okolicznościach w pierwszych dniach powstania warszawskiego, miał S. pięcioro dzieci: Marię Halinę Zofię (1916–1970), pielęgniarkę, zamężną za Andrzejem Janem Korwinem-Kochanowskim, Tadeusza Karola Mieczysława (zob.), Ksawerego Mieczysława Karola (ur. 1920), powstańca warszawskiego (pseud.: Mietek II, Atom), żonatego z Marią Alicją Janiną Rozmanit, Karola Ksawerego Wojciecha (1921–1993), powstańca warszawskiego (pseud. Atos), po wojnie rzeczoznawcę handlowego Domów Towarowych «Centrum» w Warszawie, żonatego z Anną Podhorską, malarką, i Teresę Michalinę Bogumiłę, zamężną Gadomską.
Bibliogr. Warszawy, V; Enc. powstania warsz., VI; Łoza, Rodziny pol., I 140; Słown. pol. tow. nauk., II cz. 2; Szulc, Cmentarz Ewangelicko-Augsburski; – Budrewicz O., Sagi warszawskie czyli sensacyjne i powszednie, romantyczne i prozaiczne dzieje dziesięciu wielkich rodów warszawskich, W. 1968; Hist. Nauki Pol., IV cz. 1–2; Oktabiński K., Śladami filantropów. Rzecz o rodzinie Szlenkierów i ich podwarszawskiej wilegiaturze w XIX i XX wieku, W. 2007; Pięćdziesięciolecie Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie 1875–1925, W. 1926 s. 22, 32, 63; Stegner T., Ewangelicy warszawscy 1815–1918, W. 1993; – „Dzien. Urzęd. Min. WRiOP” 1927 nr 14 s. 524; Fabryčno-zavodskije predprijatia Rossijskoj Imperii, Pet. 1914 nr 354E, 28215K; Księga adresowa przemysłu, handlu i finansów 1922, W. 1922 nr 34345; Przemysł i handel Królestwa Polskiego 1913, W. 1913 nr 11041, 12274, 23802, 24724; Rocznik informacyjny o spółkach akcyjnych w Polsce 1929, W. 1929 nr 978, 982, 984; toż za r. 1930, W. 1930 nr 48, 198, 767, 921, 925, 929; Rocznik polskiego przemysłu i handlu 1938, W. 1938 nr 10774–7, 10782; Spisok fabryk i zavodov Rossii 1910, Moskva 1910 nr 1505, 2859, 2890, 4889.
Zbigniew Pustuła