Stronczyński Karol (1873–1938), inżynier technolog, przedsiębiorca budowlany. Ur. 26 VII w Suchedniowie (pow. kielecki), był wnukiem Jakuba Kazimierza (zob.), synem Władysława (1837–1891), inżyniera górnictwa, absolwenta Akad. Górniczej w Paryżu, urzędnika Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, i Zofii z Fantich.

 

Po ukończeniu sześcioklasowej szkoły realnej Jana Pankiewicza i rządowej szkoły realnej w Warszawie studiował S. od r. 1893 w Inst. Technologicznym w Petersburgu. W r. 1897 ukończył studia z dyplomem inżyniera technologa i wrócił do kraju. Podjął pracę w Dąbrowie Górn. jako inżynier warsztatowy w fabryce maszyn i odlewów, należącej do sosnowieckich zakładów kotlarskich i konstrukcji metalowych «W. Fitzner i K. Gamper Sp. Akc.». Z ramienia spółki był w l. 1899–1900 jednym z budowniczych huty żelaza Tow. Akcyjnego «B. Hantke» w Częstochowie. W r. 1901 został wspólnikiem w firmie «Sukcesorowie Stanisława Rohna», specjalizującej się w inżynierii budowlanej. Prowadził roboty kolejowe i mostowe, głównie na terenie Rosji, gdzie wybudował 17 mostów z zastosowaniem techniki kesonów fundamentowych, stając się specjalistą z tego zakresu. Uczestniczył też w budowie linii kolejowych, m.in. Odessa–Bachmacz, Podolskiej i Ołonieckiej. Od r. 1915 prowadził prace pod własną firmą, kierując budową linii kolejowej Orsza–Worożba (oddana do użytku w r. 1916).

 

W r. 1918 wrócił S. do Polski i zarządzał rodzinnym majątkiem w Piotrowskiem. Od r. 1919 był członkiem Stow. Techników Polskich oraz Koła Inżynierów Technologów byłych wychowańców Inst. Petersburskiego. Podczas wojny polsko-sowieckiej, wstąpił w lipcu 1920 jako ochotnik do WP i objął dowództwo 4. komp. 5. baonu wojsk kolejowych; uczestniczył w organizowaniu kontrataku znad Wieprza, początkowo w rejonie Dęblina, następnie Brześcia nad Bugiem. Po zakończeniu wojny został skierowany na Wybrzeże, gdzie prowadził budowę linii kolejowej Puck–Hel. Zdemobilizowany w r. 1921, założył t.r. wraz ze Stanisławem Kabaczyńskim i Romanem Czarnotą-Bojarskim przedsiębiorstwo «Tow. Budowlane Inżynierów K. Stronczyński, R. Czarnota-Bojarski i S-ka» i został jego prezesem. Prawdopodobnie t.r. wprowadził firmę do Stow. Zawodowego Przemysłowców Budowlanych RP. Kierując robotami w zakresie budownictwa mieszkaniowego, przemysłowego, drogowego (budowy podziemne), wodnego, mostowego i kolejowego, wykazywał S. zdolności organizacyjne, dzięki czemu doprowadził do szybkiego rozwoju przedsiębiorstwa. W r. 1926 zawarł umowę licencyjną z «The London and Northern Trading Ltd», co pozwoliło mu zmodernizować technologię budownictwa żelbetowego. W r. 1928 firma weszła w szczytowy okres rozwoju: wartość wykonanych robót wyniosła 2,9 mln zł, a zatrudnienie osiągnęło 1 250 robotników przy jedynie 16 pracownikach techniczno-administracyjnych. S. przekształcił firmę t.r. w spółkę akcyjną (z kapitałem zakładowym 250 tys. zł) i został jednym z jej prezesów. Od t.r. był przewodniczącym Sądu Honorowego Stow. Zawodowego Przemysłowców Budowlanych RP. Przewodniczył też Grupie XVI – przemysłu budowlanego na I Powszechnej Wystawie Krajowej w r. 1929 w Poznaniu. W l. trzydziestych był współwłaścicielem firmy «STRIBO» (skrót od: Stronczyński i Bojarski), eksploatującej kamieniołom granitu w Klesowie na Wołyniu.

 

S. opublikował kilkanaście artykułów w warszawskim miesięczniku „Przegląd Budowlany”, m.in. Znaczenie przedwstępnego projektowania w budownictwie kolejowym (R. 2: 1930 z. 8), Przyczynek do zmniejszenia kosztów budowli (R. 2: 1930 z. 11/12), Odbudowa dróg kołowych (R. 7: 1935 z. 2), Materiały kamienne drogowe Zagłębia Wołyńskiego (R. 7: 1935 z. 4), Zagadnienie materiałów kamiennych dla budowy i utrzymania dróg kołowych (R. 7: 1935 z. 5), Materiały drogowe krajowe na wystawie drogowej (R. 7: 1935 z. 10), Przecięcie kanału ulicznego z istniejącym rurociągiem wodnym (R. 7: 1935 z. 11), Uszczelnianie szwów dylatacyjnych (R. 8: 1936 z. 6), Zmiana otwartej studni na keson w trakcie roboty (R. 8: 1936 z. 4). W r. 1938 został przewodniczącym powstałej wtedy Sekcji Kamieniołomów Stow. Zawodowego Przemysłowców Budowlanych RP. Zmarł 31 VII 1938 w Warszawie, został pochowany na cmentarzu Powązkowskim. Był odznaczony Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921 i Złotym Krzyżem Zasługi.

 

W małżeństwie z Marią z Machlińskich miał S. córkę Annę, zamężną Szwejcer, oraz synów Władysława i Konstantego; wszyscy zostali inżynierami.

 

 

 

Słown. techników, z. 3 (Czarnota-Bojarski Roman), z. 8; – Księga adresowa przemysłu i handlu, W. 1922 pozycja nr 22299; Rocznik informacyjny o spółkach akcyjnych 1929, W. 1930 pozycja nr 1217; toż za r. 1930, W. 1931 pozycja nr 1155; Rocznik polskiego przemysłu i handlu 1936, W. 1935 pozycja nr 3546; toż za r. 1938, W. 1937 pozycja nr 4586; Spis techników w guberniach Królestwa Polskiego w 1899, Oprac. E. Wawrykiewicz, W. 1899; – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne z r. 1938: „Kur. Warsz.” nr 209, „Przegl. Budowlany” z. 8 s. 433–4 (fot.), „Przegl. Techn.” nr 15 s. 587 (fot.).