INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Kasper Skupieński (Skupiński)  

 
 
brak danych - przed 1645-01-16
Biogram został opublikowany w latach 1997-1998 w XXXVIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Skupieński (Skupiński) Kasper (zm. 1645), pisarz wójtowsko-ławniczy i syndyk Starej Warszawy, rymopis, autor gazetek ulotnych. Był synem Tomasza i Zofii, mieszczan sandomierskich.

W młodości S. studiował na Uniw. Krak., do którego metryki wpisany został w semestrze zimowym 1608; studiów nie uwieńczył żadnym stopniem naukowym. W r. 1626 przyjął obywatelstwo Starej Warszawy, obejmując jednocześnie w kancelarii miejskiej stanowisko pisarza wójtowsko-ławniczego. Zajmował je aż do śmierci, łącząc z nim od r. 1634 urząd syndyka miejskiego. Jako syndyk reprezentował miasto na zewnątrz, jeżdżąc w jego sprawach, m. in. do Gdańska i Krakowa. W ostatnich latach urzędowania zaniedbał obowiązki kancelaryjne; rewizja ksiąg miejskich dokonana w r. 1670 przez rajcę i metrykanta kor. Stefana Hankiewicza wykazała zaległości w prowadzeniu czystopisów ksiąg ławniczych za okres od 1 IX 1642. Wśród akt i ksiąg, przeniesionych w r. 1645 po zgonie S-ego z mieszkania na ratusz, znajdowały się jedynie zapiski protokolarne.

Podobnie jak wielu poprzedników i następców w kancelarii miejskiej S. dawał niejednokrotnie upust swym ambicjom kronikarskim i literackim, zapełniając wolne strony ksiąg ławniczych rymowanymi opisami ważnych w życiu miasta wydarzeń. Wg W. Korotyńskiego, który korzystał z nie istniejących dziś ksiąg Starej Warszawy (nr 547, 548 i 549), spod ręki S-ego wyszła m. in. relacja z wtargnięcia Szwedów do Prus i na Pomorze, zwłaszcza zaś z zajęcia Brunsbergi (obecnie Braniewo) i sprofanowania tam obrazu Trójcy Świętej, opis wypadku burmistrza Stanisława Baryczki, wizytującego w r. 1628 w związku z zagrożeniem szwedzkim Basztę Prochową, informacja o następstwach plotki o zgonie Zygmunta III, rozpuszczonej przed sejmem 1632 r. i takież rymowane potwierdzenie późniejszej rzeczywistej śmierci króla oraz m. in. powinszowanie S-ego i jego syna Mansweta dla upamiętnienia elekcji burmistrza Łukasza Bussera i wójta Stanisława Baryczki.

W okresie swej pracy w kancelarii dał się S. poznać również jako autor «nowin» – wydawnictw seryjnych, stanowiących formę przejściową między drukowanymi dorywczo informacjami o ważniejszych wydarzeniach, a regularnie już wydawanymi periodykami informacyjnymi. Treść owych gazetek, drukowanych w r. 1634 w warszawskiej oficynie wdowy po Janie Rossowskim, związana była głównie z wojną polsko-moskiewską 1632–4, a zwłaszcza z kampanią smoleńską. W Nowinach z Moskwy krótko i generaliter zebranych opisał on przebieg zdarzeń od czasu rozpoczęcia przez Władysława IV działań wojennych, m. in. zdobycie Smoleńska i uroczystości urządzone w Warszawie z okazji odniesionego zwycięstwa. Temat ten kontynuował w następnej gazetce, zatytułowanej Z Moskwy nowiny, jako wojsko wszytko moskiewskie wedle traktatów i kondycji w pierwszych nowinach drukowanych (do których się te ściągają) z ostrogów swych wypuszczone wyszło die 1 Martii A.D. 1634, podając opis kapitulacji rosyjskiej, wykaz zdobyczy wojennych, donosząc o losie zdrajców i o audiencji udzielonej przez króla komisarzom moskiewskim przybyłym pod Smoleńsk w celu podjęcia rozmów pokojowych.

Przypisano nadto S-emu (S. Estreicher) wydanie anonimowe Nowin z Moskwy, albo wot z traktatów i consulty panów radnych ziemie moskiewskiej…, jednak analiza typograficzna wykazała, że nie wyszły one z drukarni Rossowskiego, a Estreicher ustalając ich autorstwo, sugerował, się przypuszczalnie podobieństwem tytułu. Podobne wątpliwości – mimo sygnowania przez S-ego – budzi również broszura Rusin albo rellatia rozmowy dwóch Rusinów schismatyka z unitem, napisana w związku z wydanym w r. 1632 dziełkiem „Synopsis Rusi szyzmatyckiej” i nadziejami, jakie prawosławni wiązali z wstąpieniem na tron Władysława IV. Źródła jej wskazują – zdaniem Estreichera – na autora z wykształceniem charakterystycznym dla jezuitów, którzy tylko posłużyli się nazwiskiem S-ego. S. zmarł w r. 1645, przed 31 I, kiedy urząd pisarza objął Franciszek Kazimierz Pruszowski.

Był S. żonaty co najmniej dwukrotnie, znamy imiona dwóch żon: Anna i Elżbieta. Poza dorosłymi synami Tobiaszem (student Uniw. Krak. w r. 1635) i Manswetem, pozostawił troje nieletnich dzieci: z żony Anny – Annę (chrzest 21 VI 1633) i Stanisława (chrzest 23 IX 1635), a z małżeństwa z Elżbietą – Katarzynę (chrzest 8 I 1637).

 

Estreicher; – Baruch M., Baryczkowie. Dzieje rodu patrycjuszowskiego Starej Warszawy, W. 1914 s. 74–5; Górski Z., Inwentarz ksiąg miejskich miasta Starej Warszawy z lat 1670–1672 opracowany przez Stefana Hankiewicza, „Teki Arch.” T. 18: 1981 s. 50, 56, 59, 60; tenże, Organizacja kancelarii miejskiej Starej Warszawy i system pracy pisarzy miejskich, „Archeion” T. 76: 1983 s. 22, 24, 27; Korotyński W., Rymy archiwalne, „Kur. Warsz.” 1903 nr 357; tenże, Zagadka z 1632 roku, tamże 1909 nr 90; Sołtan A., Warszawianie na Uniwersytecie Krakowskim w latach 1400–1642, w: Warszawa XVI–XVII wieku, Z. 1, Studia Warsz., W. 1974 XX 45, 60–1; Wejnert A., Starożytności warszawskie, W. 1856 IV 26; Zawadzki K., Warszawskie gazety ulotne XVI i XVII w., „Roczn. Warsz.” T. 14: 1967 s. 126, 127, 143; – Album stud. Uniw. Crac., IV 11, 163 (syn Tobiasz); – AGAD: Stara Warszawa nr 526 k. 280, Warszawa-Ekonomiczne nr 244 k. 15, nr 245 k. 61, 204v., 256, 309, nr 247 k. 42, 54; Arch. katedry św. Jana w W.: Liber baptisatorum 1632–9, s. 47, 133, 190, Liber copulatorum 1621–47, s. 193, 209, 227.

Andrzej Sołtan

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.