Sokołowski Kazimierz Andrzej, pseud.: A. Falk, Kazimierz Brodnicki, krypt.: K.A.S., k.b. (1901–1988), urzędnik państwowy, profesor ekonomii. Ur. 2 III w Warszawie, był synem Karola Stefana, urzędnika, i Zofii Heleny ze Świętochowskich.
Naukę szkolną S. rozpoczął w r. 1910 w ewangelicko-augsburskim Gimazjum im. Mikołaja Reja w Warszawie. Pierwszą wojnę światową spędził w gub. kijowskiej i wołyńskiej, ucząc się w Szkole Polskiej w Kijowie i prywatnie w Szepetówce. W r. 1919 zdał maturę w Gimnazjum Humanistycznym im. M. Reja w Warszawie i podjął studia na Wydz. Prawa i Nauk Politycznych Uniw. Warsz. Od lipca do listopada 1920 służył ochotniczo w WP i wziął udział w wojnie polsko-sowieckiej. Pracę zawodową S. rozpoczął już w czasie studiów w r. 1921 jako referent w Głównym Urzędzie Statystycznym; zajmował się m.in. statystyką spółdzielni i bilansami płatniczymi. W r. 1924 uzyskał magisterium. W tym okresie ogłosił drukiem kilka artykułów w „Miesięczniku Statystycznym” i „Kwartalniku Statystycznym”. Współpracował też z „Robotniczym Przeglądem Gospodarczym” i Inst. Gospodarstwa Społecznego, którego był członkiem w l. 1926–39. W r. 1927 został lustratorem Związku Spółdzielni Spożywców RP w okręgu kieleckim.
Dn. 15 X 1927 S. podjął pracę w administracji państwowej. Początkowo był referentem w Wydz. Polityki Finansowo-Gospodarczej Min. Skarbu, stanowiącym zaplecze kadrowe wiceministra Stefana Starzyńskiego, wówczas rzecznika wzrostu roli państwa w gospodarce kraju. Był członkiem grupy etatystów związanych ze Starzyńskim, określających się jako «Pierwsza Brygada Gospodarcza». Następnie pracował jako radca w Biurze Ekonomicznym Prezydium Rady Ministrów (1929–32) i w Biurze Przedsiębiorstw Państwowych Min. Skarbu (1932–4), naczelnik Wydz. Administracji Przemysłowej i Rzemieślniczej (1934–6) oraz Wydz. Handlu Wewnętrznego w Min. Przemysłu i Handlu (1936–9). Na dwa tygodnie przed wybuchem wojny, w sierpniu 1939, został p.o. dyrektorem Dep. Aprowizacji w Min. Rolnictwa. W tym czasie S. opublikował kilka książek, m.in.: Dumping (W. 1932), Uwagi o polskiej spółdzielczości spożywców (W. 1933), Rzemiosło (Kielce 1936), Koszty pośrednictwa (W. 1938). Należał także do współzałożycieli dwutygodnika ekonomicznego „Gospodarka Narodowa” i był od lipca 1931 do grudnia 1932 jego redaktorem naczelnym, a następnie członkiem komitetu redakcyjnego. Ogłosił w tym piśmie wiele artykułów (częściowo pod pseudonimami); wszedł też do zarządu związanego z nim Klubu Gospodarki Narodowej, stanowiącego forum dyskusyjne młodych ekonomistów. Okres ten opisał we wspomnieniu pt. Czesław Bobrowski i „Gospodarka Narodowa”. Przyczynek do historii („Ekonomista” 1984 nr 1–2). Publikował również, m.in. w „Ekonomiście” (redagował w nim kronikę spółdzielczą), „Polsce Gospodarczej”, „Przemyśle i Handlu”, „Społem”, „Spółdzielczym Przeglądzie Naukowym”, „Rzeczpospolitej Spółdzielczej”, „Expressie Porannym” (prowadził w nim dział ekonomiczny).
Po wybuchu drugiej wojny światowej, 4 IX 1939 S. ewakuował się wraz z agendami rządowymi do Rumunii, a potem do Francji. Tam, po ukończeniu podchorążówki, ochotniczo wstąpił do 1. Dyw. Grenadierów Polskich. W czerwcu 1940 został ranny na froncie lotaryńskim i wzięty do niewoli przez Niemców. Do r. 1941 przebywał w oflagu Langwasser pod Norymbergą, potem stalagu Hammelburg pod Würzburgiem. Po zwolnieniu wrócił do Warszawy, gdzie podjął pracę w Spółdzielni Spożywców «Społem» jako rewident i lustrator. Współpracował z konspiracyjną Pracownią Architektoniczno-Urbanistyczną działającą przy Społecznym Przedsiębiorstwie Budowlanym i Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. Należał do Armii Krajowej (AK); wziął udział w powstaniu warszawskim 1944 r., walcząc początkowo w oddziałach Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS) Wolność-Równość-Niepodległość na Starym Mieście, a następnie w ramach zgrupowania AK «Chrobry II» w Śródmieściu północnym. Po upadku powstania trafił do stalagów Lamsdorf (Łambinowice) i Sandbostel w Hanowerze.
Dn. 18 XI 1945 S. powrócił do Warszawy. W styczniu 1946 został podsekretarzem stanu w Min. Aprowizacji i Handlu z rekomendacji PPS, do której wówczas należał; stanowisko swe zachował po przekształceniu tego urzędu w Min. Aprowizacji (marzec 1947). Zasiadał też w Radzie Gospodarczej PPS. Dn. 11 IX 1947 został wiceprezesem Centralnego Urzędu Planowania (CUP), kierowanego przez Czesława Bobrowskiego. W dn. 28 XI – 1 XII 1947 w składzie delegacji PPS uczestniczył w międzynarodowej konferencji socjalistycznej obradującej w Antwerpii oraz w zwołanym 10 XII t.r. wspólnym posiedzeniu Centralnych Komitetów PPS i Polskiej Partii Robotniczej (PPR), poświęconym m.in. omówieniu sytuacji w międzynarodowym ruchu socjalistycznym. W okresie tym S. publikował na łamach „Kuźnicy” artykuły na tematy ekonomiczne i polemiki z publicystami emigracyjnymi. Wraz z całym PPS-owskim kierownictwem CUP, S. został ostro zaatakowany przez działaczy PPR z Hilarym Mincem na czele, podczas dwudniowej narady obu partii 18–19 II 1948. Po przeprowadzonej w marcu t.r. reorganizacji CUP zachował jednak swoje stanowisko przy nowym prezesie Tadeuszu Dietrichu. Po kongresie zjednoczeniowym PPR i PPS został członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Dn. 11 II 1949, tj. wraz z likwidacją CUP (o H. Mincu i jego polityce gospodarczej S. zostawił wspomnienia przechowywane w CA KC PZPR , obecnie w AAN) utracił swą funkcję; przewodniczącym Woj. Komisji Planowania Gospodarczego w Szczecinie był do r. 1950. W l. 1949–52 kierował Katedrą Planowania w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Szczecinie; w l. 1952–3 był kierownikiem i wykładowcą Katedry Planowania Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Łodzi. W l. 1953–5 kierował redakcją w Polskich Wydawnictwach Gospodarczych. W tym okresie wydał książki: Struktura społeczno-gospodarcza Polski Odrodzonej (W. 1948), Planowanie terenowe w ZSRR i Polsce (W. 1952), Organizacja gospodarki narodowej (W. 1954, razem z Michałem Doroszewiczem). Zajmował się też wówczas tłumaczeniem poezji, głównie rosyjskiej, jego przekłady były publikowane w czasopismach i antologiach literackich.
W r. 1956 został zastępcą profesora w Zakładzie Nauk Ekonomicznych PAN (następnie przekształconym w Inst. Nauk Ekonomicznych PAN). Dn. 1 X t.r. otrzymał stopień docenta na podstawie dotychczasowego dorobku naukowego. Dn. 17 II 1959 uzyskał doktorat ekonomii w Szkole Głównej Planowania i Statystyki na podstawie książki Wydajność pracy w rolnictwie (W. 1957). W r. 1966 przeniósł się do zakładu Prakseologii PAN, w którym pracował do przejścia na emeryturę w r. 1970. Równocześnie od r. 1963 rozpoczął pracę jako profesor nadzwycz. w Katedrze Ekonomii Politycznej (w l. 1965–8 jej kierownik) na Wydz. Prawa Uniw. Mikołaja Kopernika (UMK) w Toruniu, a od r. 1969 w Zakładzie Ekonomii Politycznej i Historii Myśli Ekonomicznej (w l. 1969–71 jako jego kierownik) Inst. Ekonomii; w l. 1969–71 był delegatem do Senatu Uczelni. W l. 1966–8 S. przebywał jako ekspert ds. rolnych Organizacji Narodów Zjednoczonych w Dahomeju (obecnie Benin). Po przejściu w r. 1971 na emeryturę wykładał do r. 1981 ekonomię i historię myśli ekonomicznej na UMK (w ramach prac zleconych). W tym okresie koncentrował się na badaniach z zakresu ekonomiki rolnictwa i spożycia, publikując na ten temat m.in. prace: Inwestycje w rolnictwie (W. 1957), Ceny rolne (W. 1960), Odpływ ludności ze wsi (W. 1961), Rolnictwo w Dahomeju (W. 1969), Spożycie. Model i kształtowanie (W. 1978), Inflacja (Tor. 1978) oraz artykuły, m.in. w: „Przeglądzie Socjalistycznym”, „Gospodarce Planowej”, „Życiu Gospodarczym”, „Nowym Rolnictwie”, „Trybunie Spółdzielczej”, „Spółdzielczym Przeglądzie Naukowym”, „Studiach Ekonomicznych” i „Zagadnieniach Ekonomicznych”. W l. 1972–81 był redaktorem serii „Zeszyty Naukowe Uniw. M. Kopernika w Toruniu. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Ekonomia” (potem „Acta Universitatis Nicolai Copernici-Economia”). Pozostawił wspomnienia z pracy w Toruniu, opublikowane pośmiertnie w: „Uniwersytet Mikołaja Kopernika. Wspomnienia pracowników” (Red. A. Tomczak, Tor. 1995). S. był członkiem Tow. Naukowego Toruńskiego (od r. 1970), Komitetów PAN: Ekonomii Rolnictwa (1957–69), Zagadnień Polski Współczesnej, Żywienia Ludności. Zasiadał w radach naukowych Inst. Handlu Wewnętrznego (od r. 1960), Spółdzielczego Inst. Badawczego, Inst. Cukrownictwa, Inst. Przemysłu Drobnego (1959–63). Pisał wiersze, zajmował się amatorsko fotografowaniem. Zmarł 8 I 1988 w Warszawie, pochowany został na cmentarzu Powązkowskim. Był odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, medalem XL-lecia UMK, medalem «Za zasługi dla rozwoju UMK».
S. był dwukrotnie żonaty. Z pierwszego małżeństwa z Heleną z Czajkowskich miał dwoje dzieci: Adama (1929–1944), harcerza i żołnierza AK, który zginął w czasie powstania warszawskiego, i Annę Marię (ur. 1933), zamężną Korcelli, reżysera filmowego. Z drugiego małżeństwa z Krystyną Dipont, miał córkę Ewę Beatę (ur. 1953), zamężną Sosnowską, nauczycielkę.
Bibliografia polskiego piśmiennictwa statystycznego 1944–1969, W. 1972; Bibliografia publikacji pracowników Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Tor. 1978, 1990; Bibliografia wydawnictw Głównego Urzędu Statystycznego 1918–1968, W. 1968; Giza S., Wycech C., Materiały do bibliografii historii ruchu ludowego i zagadnień społecznych wsi 1864–1961, W. 1964; Planowanie gospodarki narodowej w Polsce Ludowej. Materiały do bibliografii. Okres 1944–1949, W. 1960 z. 1; Pol. Bibliogr. Liter. za l. 1950–5, 1959, 1967, 1972, 1981; Świtalski Z., Spółdzielczość w polskich czasopismach ekonomiczno-społecznych w latach 1861–1960, W. 1967; Informator o organizacji i składzie osobowym naczelnych organów administracji państwowej w okresie od dnia 22 lipca 1944 r. do dnia 22 lipca 1984 r., (druk wewnętrzny Urzędu Rady Ministrów PRL), W. 1984 s. 114, 125, 310; Księga gospodarcza Polski. Informator przemysłowo-handlowy 1939, W. 1939 s. 345; Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny, Wyd. 2, W. 1989 (dot. córki Anny Marii Sokołowskiej-Korcelli); – Dziewulski K., Spór o etatyzm 1919–1939, W. 1981; Kowalik T., Spory o ustrój społeczno-gospodarczy Polski 1944–1948, w: „Zesz. Tow. Kursów Nauk.” W. 1980; Księga pamiątkowa Gimnazjum im. Mikołaja Reja utrzymywanego przez Zbór ewangelicko-augsburski w Warszawie 1906–1926, W. 1927 s. 207; Koźniewski K., Historia co tydzień. Szkice o tygodnikach społeczno-kulturalnych 1944–1950, W. 1977; Leinwand A., Tadeusz Szturm de Sztrem, W. 1987; Mołdawa W., Ludzie władzy 1944–1991, W. 1991; Pracownicy nauki i dydaktyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 1945–1994. Materiały do biografii, Red. S. Kalembka, Tor. 1995; Syrkus H., Ku idei osiedla społecznego 1925–1975, W. 1976; Szturm de Sztrem T., Instytut Gospodarstwa Społecznego 1920–1944, W. 1959; Uniwersytet Mikołaja Kopernika 1966–1980, Red. I. Bełkot, Tor. 1992 I–II; Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu 1968–1993, Red. P. Jaworowski, Tor. 1994 s. 185–7 (fot.); – Bobrowski C., Wspomnienia ze stulecia, L. 1985; Ivánka A., Wspomnienia skarbowca 1927–1945, W. 1964; Ludność cywilna w powstaniu warszawskim, W. 1974 I cz. 1; Negryński J., «Gospodarka Narodowa» (W dwudziestą piątą rocznicę), „Kultura” (Paryż) 1956 nr 9 s. 96–8, 100–1, 103; Protokoły posiedzeń Rady Gospodarczej PPS (1945–1946), [Wyd.] W. Mroczkowski, T. Sierocki, „Z pola walki” R. 25: 1982; Sprawozdanie Towarzystwa Naukowego w Toruniu 1970, s. 74–5 (bibliogr.); Tołwiński S., Wspomnienia 1895–1939, W. 1970; Wizja gospodarki socjalistycznej w Polsce 1945–1949. Początki planowania, [Wyd.] J. H. Jędruszczak, W. 1983; – „Arch. Ruchu Robotn.” [T.] 9: 1984, [T.] 11: 1988; „Roczn. Polit. i Gosp.” 1935 s. 187, 1937 s. 169, 1938 s. 237, 1939 s. 243, 1948 s. 36; „Z pola walki” R. 3: 1960; „Życie Warszawy” 1988 nr 8, 14, 16 (nekrologi); – Arch. PAN: Wyk. 353 p. 1, Biuro Prawne I Spraw Osobowych, t. 1624/z. (fot.); Arch. Szkoły Głównej Handlowej w W.: S–78/FS; Arch. UMK: Zespół Wydawnictw Jubileuszowych (ankieta S-ego); Arch. Uniw. Warsz.: t. RP-UW 5399 (m.in. fot., w teczce tej są też akta innego Kazimierza Sokołowskiego); – Informacje córek, Anny Sokołowskiej-Korcelli i Beaty Sosnowskiej.
Zbigniew Landau