Sanguszko Kazimierz Antoni, książę (1677–1706), marszałek nadworny lit. Był prawnukiem Samuela Szymona (zob.), synem Hieronima, star. suraskiego, i Konstancji z Sapiehów, córki Pawła Jana (zob.) i Anny Barbary z Kopciów, starszym bratem Pawła Karola (zob.) i młodszym Anny Katarzyny Radziwiłłowej (zob.). Jako wotum po jego narodzeniu matka ufundowała klasztor dominikanów w Smolanach w r. 1679.
W r. 1685 po śmierci ojca opiekę nad S-ą, jego matką i rodzeństwem przejęli m. in. Bracia Konstancji Sanguszkowej – Franciszek Stefan Sapieha (zob.) i Leon Bazyli Sapieha (zob.). Na mocy sporządzonego w r. 1691 testamentu matki cały majątek przeszedł na S-ę i jego brata. S. administrował całością do poł. 1700 r. Otrzymał star. poduświackie i bolnickie, to drugie miał przekazać bratu po dojściu przez niego do lat sprawnych, lub wypłacić mu ekwiwalent pieniężny, wydaje się jednak, że nie dopełnił tego warunku. Zapewne on to posłował z pow. orszańskiego na sejm pacyfikacyjny w r. 1699. Uczestniczył w obradach sejmu 1701/2 r. w kadencji zimowej. August II, który rozdawał wakanse po śmierci kaszt. wileńskiego Józefa Słuszki próbując utworzyć na Litwie przeciwwagę dla stronnictwa sapieżyńskiego, nadał S-e 17 I 1702 godność marszałka nadwornego lit., 20 I t. r. S. wykonał przysięgę. Urząd ten był jakoby wcześniej obiecany Kazimierzowi Michałowi Pacowi, stąd też posłowie lit. zamierzali prosić króla o cofnięcie nominacji dla S-i i oddanie laski marszałkowskiej Pacowi. Sam Pac zagroził zerwaniem sejmu, gdyby S. nie zrzekł się urzędu. Ostatecznie jednak utrzymał się on przy marszałkostwie lit.
S. uważany był za stronnika Augusta II, choć nie uczestniczył aktywnie w życiu publicznym, koncentrując się na sprawach majątkowych. Dbał szczególnie o handel z Gdańskiem i Królewcem, budował liczne składy i spichrze. Zapamiętano go jako nieustępliwego uczestnika licznych procesów o długi, wierzytelności i zaległe dostawy. Na mocy przeprowadzonego 18 VI 1700 podziału dóbr S. otrzymał dobra Raków w woj. mińskim, Krupkę, Niekludów i Obolce w pow. orszańskim, Strachówkę w ziemi liwskiej, pałac w Warszawie na Krakowskim Przedmieściu i dwór w Skaryszewie. Długotrwałe procesy i koszty poniesione podczas starań o rękę Bronisławy Pieniążkówny spowodowały, że musiał zastawić część dóbr i sprzedać star. poduświackie. Z kłopotów wybawił go posag żony, która wniosła mu Ostromęczyn, Nosów i Witulin na Podlasiu. S. zmarł w Białej Podlaskiej 15 VI 1706.
Z zawartego 18 II 1706 w Królewcu małżeństwa S-i z Bronisławą z Pieniążków, córką Jana, woj. sieradzkiego (zob.), pochodziła córka, być może urodzona już po jego śmierci (zm. w niemowlęctwie). Wdowa poślubiła brata S-i – Pawła Karola.
PSB (Pac Kazimierz Michał); Borkowski, Almanach; Niesiecki; Żychliński, V, XI; Piotrowski M., Rodowód książąt Sanguszków Olgierdowiczów, Gumniska 1931; Wolff, Senatorowie W. Ks. Lit.; – Jarochowski K., Dzieje panowania Augusta II, P. 1856 I 382, 383; Studia nad historią dominikanów w Polsce, W. 1975 I; – Diariusz Sejmu Walnego Warszawskiego 1701–1702, Wyd. P. Smolarek, W. 1962; Załuski, Epistolae, III; Zawisza K., Pamiętniki, W. 1862 s. 203; – AP w Kr. Oddz. na Wawelu: Arch. Sanguszków rkp. wg Katalogu Gorczaka 254, 257, 280, 284, 369, 937, 1112, Arch. Sanguszków teki arabskie 1, 154, 209, 526, 527, Arch. Sanguszków korespondencja 1, Arch. Sanguszków Inwentarz rękopisów, dokumentów i listów 566, 576, 1538, 1543, 1544, 1550, Arch. Rodzinne Sanguszków 1, 139, 142.
Roman Marcinek