Młodzianowski Kazimierz, pseud. Dąbrowa (1880–1928), artysta malarz, metaloplastyk, batikarz, działacz obozu legionowo-sanacyjnego, generał WP, wojewoda poleski i pomorski, minister spraw wewnętrznych. Ur. 29 VII w Woli Soleckiej, w pow. iłżeckim w rodzinie szlacheckiej, h. Dąbrowa, był synem Stanisława Feliksa i Heleny z Symonowiczów. Ojciec, uczestnik powstania 1863 r., zmuszony był emigrować za granicę, gdzie przebywał 17 lat. M. po ukończeniu 7-klasowej szkoły tekstylno-przemysłowej w Łodzi w r. 1900 odbył obowiązkową służbę jednoroczną w armii rosyjskiej w 26 p. piechoty (1900–1) i uzyskał stopień chorążego. Po przelotnych studiach na Wydziale Agronomi UJ studiował malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie pod kierunkiem Józefa Mehoffera, Józefa Pankiewicza i Stanisława Dębickiego w l. 1901–6 i 1909–13. W czasie studiów wyjeżdżał na dłuższe pobyty do Włoch i Francji. Wystawiał swe prace w Krakowie w Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych (TPSP) od r. 1905 i w Warszawie w Tow. Zachęty Sztuk Pięknych (TZSP) w l. 1904, 1905 i 1909 oraz w Salonie Krywulta w r. 1905. W Miejskim Muzeum Techniczno-Przemysłowym prowadził dla rzemieślników kursy z zakresu kucia metalu na zimno. W r. 1911 był jednym z organizatorów Stowarzyszenia ARMiR (Architektura, Rzeźba, Malarstwo i Rzemiosło) i brał z nim udział w Wystawie Współczesnej Sztuki Kościelnej im. Piotra Skargi w Krakowie, pokazując projekt polichromii kościoła. Po rozwiązaniu ARMiR był M. jednym ze współzałożycieli Stowarzyszenia Warsztaty Krakowskie (1913) i ich pierwszym dyrektorem (1913–14) Po wybuchu pierwszej wojny światowej 1914 r. M. wstąpił 4 VIII ochotniczo do Legionów i został dowódcą 1 plutonu 12 kompanii; w t.m. przejął dowództwo taborów w III batalionie 1 p. piechoty Legionów, następnie adiutanturę tegoż batalionu, a w końcu 1914 r. adiutanturę 1 p. piechoty Legionów (do września 1915). Awans na podporucznika M. uzyskał 29 IX 1914, a na porucznika w marcu 1915. Od października t.r. do połowy grudnia 1916 M. nadal pełnił służbę przy sztabie 1 p. piechoty Legionów i przeszedł przeszkolenie wojskowe. W r.n., do 1 V był najpierw dowódcą kompanii 1 p., a następnie do 21 VI dowódcą kompanii 4 obozu wyszkolenia w Zambrowie. Brał udział w bitwach pod Laskami, Uliną Małą, Marcinkowicami, Nidą, Ożarowem, Jastkowem. Dn. 22 VII 1917 w związku z odmową złożenia przysięgi na wierność Austrii został wraz z innymi oficerami internowany w Beniaminowie. Po roku zwolniony uczestniczył w akcji rozbrajania wojsk austriackich w Krakowie.
Do W.P. wstąpił M. 29 X 1918 jako dowódca kompanii 5 p. piechoty. W walkach o Lwów dowodził 1 batalionem tegoż pułku. Awansowany na kapitana (17 XII) został referentem spraw legionowych w Komisji Weryfikacyjnej Adiutantury Generalnej przy Naczelnym Wodzu. Służył tutaj przez trzy miesiące, po czym odkomenderowany został do Min. Spraw Wewnętrznych (MSW) dla zorganizowania Policji Państwowej. Był autorem projektu włączenia Milicji Ludowej do tworzonej wówczas służby bezpieczeństwa. Postulował podporządkowanie tejże Milicji i Policji Komunalnej jednej komendzie. Dn. 8 IV 1919 został powołany na stanowisko komendanta głównego Policji Komunalnej i Milicji Ludowej. Na tym stanowisku, organizując bataliony liniowe i etapowe, przyczynił się M. do likwidacji Milicji Ludowej. Brał również udział, jako jeden z głównych autorów, w opracowywaniu projektu ustawy sejmowej o służbie bezpieczeństwa publicznego w kraju. Ze służby w MSW zwolniono M-ego na własną prośbę. Dn. 31 V t.r. wrócił do służby wojskowej, w czerwcu odkomenderowany został na półroczny kurs Szkoły Sztabu Generalnego (przyszła Wyższa Szkoła Wojenna). Po jego ukończeniu mianowano go komendantem Szkoły Podchorążych w Warszawie, funkcję tę pełnił prawie 5 lat. Dn. 1 VII 1920 otrzymał awans do stopnia podpułkownika. W dn. 1 VII t.r. odkomenderowany został do Dowództwa Frontu Południowego w charakterze inspektora oddziałów etapowych. T.r. przez dwa miesiące pełnił funkcję kwatermistrza I Armii, a następnie pracował w Sztabie Frontu Południowego nad zorganizowaniem obrony Kowla i Łucka. Dn. 10 IX 1920 powrócił na stanowisko komendanta Szkoły Podchorążych. Dn. 21 IV 1922 mianowany został delegatem Min. Spraw Wojskowych (MSWojsk) przy Naczelnictwie Związku Harcerstwa Polskiego. Przez trzy tygodnie przebywał w czerwcu 1923 na ćwiczeniach francusskich szkół wojskowych. Awans do stopnia pułkownika Sztabu Generalnego otrzymał 2 IV 1924 ze starszeństwem z dn. 1 VII 1923. Ze stanowiska komendanta Szkoły Podchorążych zwolniony został i przeniesiony w stan nieczynny na okres 12 miesięcy w dn. 3 X 1924.
W październiku t.r. objął M. stanowisko prowizorycznego wojewody poleskiego, otrzymał też prawo używania stopnia tytularnego generała brygady (4 X 1924), a po przejściu do rezerwy (1925) zatwierdzony został ostatecznie jako wojewoda poleski (4 X 1924 – 5 V 1926). Podczas przewrotu majowego wypowiedział się zdecydowanie za J. Piłsudskim, toteż w trzech kolejnych gabinetach K. Bartla obejmował stanowisko ministra spraw wewnętrznych 15 V – 30 IX 1926). W czasie swego urzędowania M. powołał do życia komisję mającą ustalić zasady polityki rządu wobec mniejszości narodowych. Inicjatywa ta, jak również inicjatywa ministra wyznań religijnych i oświecenia publicznego A. Sujkowskiego w sprawie uniwersytetu ukraińskiego spowodowały votum nieufności dla obu ministrów i ustąpienie rządu (24 IX); Bartel powołał wówczas gabinet w niezmienionym składzie trwający do 30 IX. Dn. 12 X M. mianowany został wojewodą pomorskim w randze sekretarza stanu ad personam. Powołanie M-ego na stanowisko wojewody pomorskiego na miejsce S. Wachowiaka, członka Narodowej Partii Robotniczej, miało przede wszystkim na celu pozyskanie dla sanacji terenu Pomorza. W tym duchu przed wyborami w marcu 1928 M. prowadził akcję wyborczą; dzięki m.in. jego zabiegom bp chełmiński S. Okoniewski wydał zakaz zabraniający księżom agitacji wyborczej, co w praktyce było wymierzone przeciwko endecji. Jednakże sanacja nie zdobyła ani jednego mandatu na Pomorzu; a pośrednio nawet (przez przyciągnięcie pewnej liczby głosów na swoje listy) dopomogła w uzyskaniu mandatów przez Niemców. Stąd zapewne pochodziły zarzuty prasy lokalnej, iż w okresie wyborów M. «popełnił szereg błędów, za które polskość zapłacić musiała». Po pierwszej wojnie światowej M. nadal kontynuował swą działalność artystyczną. W l. 1918–19 był ponownie dyrektorem Warsztatów Krakowskich. Brał udział w wystawie Legiony Polskie, pokazanej w Krakowie w r. 1916, w Warszawie i Lublinie w r. 1917. M. był jednym z inicjatorów i współzałożycieli Spółdzielni Artystów „Ład” w r. 1926 w Warszawie i wszedł do jej władz jako prezes Rady Nadzorczej.
M. uprawiał malarstwo olejne, akwarelą, gwaszem i pastelami (m.in. pejzaże: Stara plebania, Wiosna, Ruiny zamku tenczyńskiego, Giewont), projektował polichromie, kilimy, a także naczynia metalowe kute na zimno (m. in. różne drobne przedmioty, np. taca, popielniczka, kociołek miedziany z symbolami czterech ewangelistów, w l. 1913–14). W r. 1931 w Instytucie Propagandy Sztuki (IPS) w Warszawie odbyła się wystawa pośmiertna prac M-ego, w r. 1938 tamże na Wystawie Sztuka Tkacka w Polsce Dawna i Współczesna były pokazane tkaniny M-ego. M. zmarł 4 VII 1928 w Krynicy, pochowany został na cmetarzu Powązkowskim w Warszawie. Miał odznaczenia: Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Polonia Restituta, Krzyż Walecznych dwukrotnie, Virtuti Militari V kl.
M. był ożeniony z Makarów Wylczyńską, z którą miał dwie córki: Bronisławę (ur. 1905) i Helenę (ur. 1906).
Portret M-ego przez J. Rembowskiego (rys. z r. 1915), własność Muz. Narod. w Kr. (reprod. w: Dobrowolski T., Nowoczesne malarstwo polskie, III); – Enc. Wojsk., V; W. Ilustr. Enc. Gutenberga; Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich, W. 1917; Rocznik oficerski, W. 1923, 1924; Wiercińska, Katalog prac TZSP; – Dobrowolski T., Sztuka Młodej Polski, W. 1963; Dziesięciolecie służby bezpieczeństwa w Polsce Odrodzonej 1915–1925, W. 1925; Huml I., Warsztaty Krakowskie, Wr. 1973; Ihnatowicz J., Vademecum do badań nad historią XIX i XX w., W. 1971; Leinwand A., Milicja Ludowa PPS, W. 1972; Pobóg-Malinowski W., Najnowsza historia polityczna Polski, Londyn 1967 II; Pol. życie artyst. w l. 1890–1914 i 1915–39; W 50-lecie powstania Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, Londyn 1969; Wapiński R., Działalność Narodowej Partii Robotniczej na terenie województwa pomorskiego w l. 1920–1930, Gd. 1962; tenże, Endecja na Pomorzu, Gd. 1966; Witkiewicz K., M. K. malarz i rzeźbiarz, nekrolog, „Rzeczy Piękne” R. 7: 1928 nr 10 s. 110–12; – Mater. do Dziej. Akad. Sztuk Pięknych, II; Rataj M., Pamiętniki, W. 1968; Składkowski-Sławoj F., Nie ostatnie słowo oskarżonego, Londyn 1964; Truszkowski S., Wspomnienia dowódcy kompanii (listy do redakcji), „Wojsk. Przegl. Hist.” 1975 nr 4 s. 462–3; – „Dzien. Bydgoski” 1928 nr 153, 154, 156, 157; „Gaz. Administracji i Policji Państwa” 1928 nr 7; „Kur. Warsz.” 1928 nr 184–7; „Pol. Zbrojna” 1924 nr z 8 X, 1926 nr 137, 1928 nr 186–8, 190; „Pomor. Dzien. Woj.” 1926 nr 33, 1928 nr 13 (nekrolog i fot.); „Słowo Pomor.” 1928 nr 153–8; „Tyg. Ilustr.” 1926 nr 3, 1928 nr 28 (fot.); – Centr. Arch. Wojsk.: Akta personalne M-ego, w tym arkusze ewidencyjne wypełnione ręką M-ego.
Piotr Stawecki