Radźwicki Kazimierz (1896–1972), inżynier hutnik, docent w Instytucie Metalurgii Żelaza w Gliwicach. Ur. 10 X we wsi Wołontyrówka w pow. akermańskim w gub. besarabskiej (od r. 1944 Białogród nad Dniestrem, Ukraińska SSR), był synem Andrzeja, ziemskiego lekarza weterynarii pow. akermańskiego, i Nadziei z Bagińskich.
W l. 1906–14 uczęszczał R. do gimnazjum klasycznego w Akermanie, a po zdaniu matury rozpoczął studia w Instytucie Górniczym w Jekaterynosławiu (później Dniepropietrowsk). Zmobilizowany w grudniu 1915 do armii rosyjskiej, po ukończeniu szkoły podchorążych artylerii w Odessie, walczył na froncie kaukaskim i rumuńskim. W październiku 1917 powrócił do Jekaterynosławia i kontynuował studia w Instytucie Górniczym do końca marca. 1919. W kwietniu t. r. wyjechał do Warszawy, a w maju powołany został do służby w WP w stopniu kapitana; kontuzjowany w październiku 1919, po półrocznym pobycie w szpitalu, zwolniony został z czynnej służby wojskowej. W listopadzie 1920 rozpoczął studia na Wydziale Budowy Maszyn i Elektrotechniki Politechniki Warszawskiej. Od października 1921 kontynuował studia na Wydziale Hutniczym Akademii Górniczej (AG) w Krakowie, gdzie uzyskał dyplom w r. 1923. W t. r. rozpoczął pracę jako asystent elektrostalowni w Hucie «Baildon» w Katowicach, a w l. 1924–7 był starszym asystentem Katedry Mechaniki Ogólnej AG w Krakowie. W r. 1927 przeszedł do Huty «Ostrowiec» w Ostrowcu Świętokrzyskim jako kierownik działu gospodarki cieplnej. W l. 1929–38 pracował w Hucie «Baildon», kolejno na stanowisku szefa stalowni, szefa produkcji i głównego metalurga Huty. W latach 1934–7 w okresie letnich wakacji prowadził w stalowni Huty «Baildon» wykłady z elektrometalurgii dla dyplomantów metalurgów, ponadto w letnim semestrze 1937/8 w AG wykłady elektrostalownictwa dla studentów IV roku. W r. 1938 złożył na Wydziale Hutniczym AG pracę doktorską pt. Wpływ niektórych czynników na wielkość ziarna austenitu i hartowność stali, którą przyjęto pozytywnie, lecz jej obrona – wyznaczona na wrzesień 1939 – nie odbyła się. Zasadnicze jej tezy opublikował R. w czasopiśmie „Hutnik” (1939 nr 5).
W październiku 1938 R. został dyrektorem budowanej Huty «Stalowa Wola» w Stalowej Woli, a w czasie drugiej wojny światowej pracował w niej w dziale kontroli produkcji. Aktywny początkowo w Związku Walki Zbrojnej, po umieszczeniu w r. 1940 na okupacyjnej liście zakładników, z obawy o dekonspirację mieszkania, wycofał się z czynnej działalności w organizacji. Dom jego był nadal ośrodkiem ruchu oporu: prowadzono tajne nauczanie, nasłuch radiowy, organizowano pomoc dla wysiedlonych z Poznańskiego, przygotowywano fałszywe dokumenty; działalność ta była częściowo maskowana praktyką lekarską żony R-ego. Po wyzwoleniu tej części Polski R. był dyrektorem technicznym Huty «Stalowa Wola» od września do listopada 1944. Oskarżony o przynależność do Armii Krajowej, został wywieziony do obozu pracy w Świerdłowsku (Związek Radziecki), gdzie przebywał od połowy listopada 1944 do listopada 1947. Po powrocie do Polski kierował od stycznia 1948 działem kontroli jakości produkcji w Centralnym Zarządzie Przemysłu Hutniczego Min. Przemysłu i Handlu w Katowicach. W kwietniu 1950 przeszedł do pracy w Instytucie Metalurgii Żelaza (IMŻ) w Gliwicach jako kierownik Zakładu Metalurgii Stali i Żelazostopów. Pracował na tym stanowisku do r. 1965, potem ze względu na stan zdrowia został zastępcą kierownika. W r. 1955 R. uzyskał stopień docenta. Po przejściu na emeryturę w r. 1970 pracował nadal – aż do śmierci – w niepełnym wymiarze godzin w Samodzielnej Pracowni Prognozowania i Selekcji IMŻ.
R. był współinicjatorem rozwiązania nowych zagadnień stalownictwa: metalurgii próżniowej, procesu konwertorowo-tlenowego, ciągłego odlewania stali, procesu elektrożużlowego i zastosowania fizyko-chemicznych procesów w metalurgii. Opracował samodzielnie lub w zespole sześć książek m. in. Stalownictwo (Stalinogród 1955), Zarys stalownictwa (Kat. 1963) oraz wspólnie z T. Malkiewiczem i H. Żakową Metalurgię próżniową (Kat. 1961). Przełożył z języka rosyjskiego cztery książki z zakresu metalurgii i elektrometalurgii stali (m.in. Jednierał F. P., „Elektrometalurgia”, Kat. 1954, oraz Trubin K. G., Ojks G. N., „Metalurgia stali. Proces martenowski”, W. 1956). Opublikował ponadto w czasopismach branżowych ponad 120 artykułów i wykonał 37 samodzielnych lub zespołowych prac badawczych. Zmarł 14 XII 1972 w Gliwicach, pochowany został na cmentarzu Centralnym w Gliwicach. Był odznaczony m. in. medalem «Zasłużony Hutnik PRL» i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Żonaty od sierpnia 1923 z Marią z domu Króżel, lekarką, miał R. dwoje dzieci: Zofię (ur. 1924), ekonomistkę, i Andrzeja (ur. 1928), inżyniera hutnika.
Fot. w zbiorach PSB; – Bibliografia publikacji pracowników Akademii Górniczo-Hutniczej z lat 1919–1958, Kr. 1960 (częściowa bibliogr. prac R-ego) Millak, Słown. lekarzy wet. (dotyczy ojca R-ego); Programy Akademii Górniczej w Krakowie 1924/5–1927/8; – Księga wychowanków i wychowawców Akademii Górniczej w Krakowie (1919–1949), Kr. 1979; – Wspomnienia pośmiertne z r. 1973: „Hutnik” nr 2 s. 90–1, „Wiad. Hutnicze” nr 2 s. 63–4; Nekrologi: „Dzien. Zachodni” 1972 nr 299, 300, 301; – IMŻ w Gliwicach: Teczka osobowa; – Informacje rodzinne.
Jerzy Krawczyk