Rosinkiewicz Kazimierz, pseud. (m. in.) Kazimierz Rojan (1865 – po 1930), powieściopisarz i dramatopisarz, autor utworów dla dzieci i młodzieży.

R. mieszkał stale we Lwowie. Ukończył studia w lwowskiej Szkole Politechnicznej, następnie do r. 1893 służył w armii austriackiej w randze porucznika. Po wyjściu ze służby wojskowej zawarł związek małżeński (imię i nazwisko panieńskie żony nie jest znane) i podjął pracę jako sekretarz kancelarii rektoratu Szkoły Politechnicznej we Lwowie. Debiutem literackim R-a była «powieść współczesna» Tymko Medier (Lw. 1891), wydana pod pseud. Kazimierz Rojan. Pod tym pseudonimem opublikował do r. 1901 – oprócz dwu sztuk teatralnych, z których komedia Poczciwiec była wystawiona w r. 1898 we Lwowie (wyd. Lw. 1898) – kilkanaście utworów powieściowych o tematyce społeczno-obyczajowej i tendencji umiarkowanie zachowawczej, m. in. Maska (Lw. 1893), Dla iskry bożej (W. 1895), W świat (Lw. 1896), Doborowe otoczenie (W. 1898), Szczęście (Lw. 1898), Lepsze czasy (W. 1899), Piękny Leoś (Złoczów 1900), Dusze artystyczne. Vanitas (Lw. 1901), ich bohaterowie wywodzili się głównie ze środowiska ziemiańskiego i miejskiej inteligencji. Większość powieści drukował najpierw na łamach pism codziennych („Gazeta Warszawska”, „Gazeta Narodowa”, „Nowa Reforma”, „Gazeta Lwowska”, „Słowo Polskie”, „Dziennik Poznański”, „Gazeta Polska”, „Kurier Codzienny” i in.), a krytyka na ogół życzliwie traktowała obfite płody pióra R-a, nie przeceniając jednakże walorów artystycznych jego dzieł. Momentem zwrotnym było wydanie przez niego powieści Sam (Lw. 1908 – kilka wydań, przekład czeski), w sposób nowatorski ujmującej problem bohatera młodzieżowego. Na początku XX w., pochłonięty pracami technicznymi nad ulepszeniem maszyny zecerskiej, zarzucił R. na parę lat twórczość literacką. Powrócił do niej w r. 1905. Pisał nadal powieści, sztuki teatralne, uprawiał również publicystykę polityczną i historyczną. Podczas pierwszej wojny światowej przebywał w Kijowie i włączył się do działalności literackiej i kulturalnej w środowisku polonijnym; wydawał utwory dla dzieci (Bohater Cis, Historia psa, Kijów 1916; Stary Wyga Ćwik, Kijów 1918), wystawił (1915) komedię Tuberoza w Teatrze Polskim (wyd. Kijów 1916) oraz redagował pismo dla młodzieży wydawane przez Polską Macierz Szkolną pt. „Nasz Świat”, zredagował też nr 1 wychodzącego w Żytomierzu w r. 1917 „Tygodnika Kresowego”. Odzyskanie niepodległości przez Polskę powitał R. wystąpieniem publicystycznym pt. Czemu Prusy upadły, a Polska zmartwychwstała? (W. 1919). W l. n. – oprócz sporadycznych wypowiedzi o charakterze publicystycznym, np. Czarny krzyż i czarny orzeł (W. 1925), czy Nowa ordynacja wyborcza do sejmu i senatu (W. 1928) – główną uwagę skupił R. na twórczości dla dzieci i młodzieży; współpracował z „Moim Pisemkiem” i „Iskrami”, drukował książki o tematyce współczesnej, w konwencjach zarówno fantastycznej, jak i realistycznej: Hultaj (P. 1920 – kilka wydań), Stary Ćwirk (P. 1921 – kilka wydań, przekład czeski), Inspektor Mruczek (P. ok. 1923), Szara brać (P. 1924), Przygody lotnika (W. 1925), Złoty sen Lamikai (P. 1926), Fatalna trzynastka (W. 1927), Rogaty diabełek i jego bajki (W. 1928), Wesoły turniej (P. 1928). Ta właśnie twórczość zdobyła popularność i zadecydowała w dużej mierze o miejscu R-a w historii literatury polskiej.

R-owi były bliskie tradycje pisarstwa pozytywistycznego, stąd podkreślał w swej twórczości potrzebę pracy, ofiarnego działania dla dobra społeczeństwa, rolę środowiska w wychowaniu. Urozmaicał przy tym fabułę, wprowadzając elementy sensacji, humoru, dynamizował akcję; tworzył przekonywające sylwetki bohaterów młodzieżowych umiejących współżyć w gromadzie, zdolnych do czynów szlachetnych, świadomych swych obowiązków obywatelskich. Te składniki pojawiają się zarówno w jego prozie społeczno-obyczajowej przeznaczonej dla młodzieży, jak i w utworach dla dzieci młodszych o tematyce przyrodniczej (Stary Ćwirk, Inspektor Mruczek, Szara brać). Po r. 1930 zanika działalność literacka R-a, brak też wiadomości o dalszych kolejach jego życia. W latach trzydziestych jedynie Księgarnia św. Wojciecha w Poznaniu wydawała niektóre jego utwory w tym powieść dla młodzieży Ihak, mądry osioł (1937) po raz pierwszy.

Nowy Korbut, XV (bibliogr., wykaz pseud.); Bibliogr. dramatu pol., II; Nowy słownik literatury dla dzieci i młodzieży, Wyd. 2, W. 1984; Polskie książki dla dzieci i młodzieży. Katalog rozumowany, Kr. 1931; – Białek J. Z., Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1918–1939, W. 1979; Eustachiewicz L., Między współczesnością a historią, W. 1973 s. 272–3, 276; Jaworska-Ziółkowska M., Proza społeczno-obyczajowa dla młodzieży okresu dwudziestolecia międzywojennego, Bydgoszcz 1984; Myśliwski W., [Słowo wstępne do]: Hultaj K. Rosinkiewicza. W. 1957; Nasi najlepsi znajomi. III. Napis bez końcowego słowa, „Iskry” 1926 nr 18 (wywiad, fot.); Powieściopisarz wynalazcą, „Ilustracja Pol.” 1902 nr 3 (fot.); Ślisz A., Prasa polska w Rosji w dobie wojny i rewolucji (1915–19), W. 1968; Zajączkowski W., C. K. Szkoła politechniczna we Lwowie, Lw. 1894 s. 163; – Chołoniewski A., Nieśmiertelni, Lw. 1898 s. 52–4; – „Słowo Pol.” 1906 nr 72; – B. Ossol.: rkp. 4812, 12658 (listy R-a).

Józef Z. Białek