Sobolewski Kazimierz (1919–1968), lekarz, działacz polityczny. Ur. 3 I w Modliborzycach (pow. Janów Lubelski), był synem Wincentego (1884–1976), lekarza, majora 4. p. saperów WP, i Wiktorii ze Strzałkowskich (1887–1956), bratankiem Stanisława Władysława (zob.).
Po ukończeniu w r. 1936 Państwowego Gimnazjum im. J. Piłsudskiego w Sandomierzu S. rozpoczął studia medyczne na Wydz. Lekarskim Uniw. Jana Kazimierza we Lwowie, podczas których działał w «Młodzieży Wszechpolskiej». Po wybuchu drugiej wojny światowej zgłosił się ochotniczo do wojska, jednak w kampanii wrześniowej nie wziął udziału z powodu ataku wyrostka robaczkowego. Po zajęciu Lwowa przez wojska sowieckie aresztowany pod zarzutem ukrywania broni, został dzięki interwencji prof. Jakuba Parnasa po kilku dniach zwolniony. Zagrożony ponownym aresztowaniem, wyjechał do Sandomierza, gdzie w l. 1940–2 pracował w Szpitalu Powiatowym Św. Ducha, następnie w laboratorium analitycznym, które zorganizował przy ośrodku zdrowia. Równocześnie włączył się w działalność konspiracyjną; kierował wraz z ojcem grupą (ok. 50 osób) Stronnictwa Narodowego (SN), organizował nasłuch radiowy i redagował w domu pismo „Naród w Walce”. Wydawane jako tygodnik, na wzór centralnej gazetki SN „Walka”, w nakładzie 500 egzemplarzy (w l. 1940–2 ukazało się ok. 120 numerów) było kolportowane w powiatach: sandomierskim, tarnobrzeskim, janowskim i opatowskim. W styczniu 1942 Gestapo wpadło na trop gazety i S. obawiając się aresztowania, przeniósł się do Lwowa, gdzie do kwietnia 1944 pracował przy wytwarzaniu szczepionki przeciw tyfusowi plamistemu w Inst. Badawczym Rudolfa Weigla. Równocześnie kontynuował studia medyczne na uruchomionych przez Niemców fachowych kursach medycznych (Staatliche Medizinische Fachkurse), 8 II 1944 otrzymał świadectwo ich ukończenia (uznawane po wojnie za dyplom lekarski), uprawniające do wykonywania zawodu lekarza, i został zatrudniony na oddziale chorób zakaźnych kliniki chorób wewnętrznych. We Lwowie nadal działał w konspiracji i współtworzył gazetę konspiracyjną „Słowo Polskie” wydawaną przez Wydz. Propagandy Zarządu Okręgowego SN. Ponadto w lwowskim Okręgu Delegatury Rządu był przedstawicielem SN oraz z jego ramienia wszedł w skład Kierownictwa Walki Cywilnej we Lwowie i został mianowany komendantem Straży Samorządowej na woj. stanisławowskie.
Po ponownym zajęciu Lwowa przez wojska sowieckie i dekonspiracji lwowskiej Delegatury Rządu S-ego aresztowano 28 VIII 1944 i osadzono w więzieniu przy ul. Łąckiego, potem w procesie członków Delegatury prowadzonym przez sowiecki sąd wojskowy został skazany na 18 lat obozu. Wyrok odbywał od 25 III 1945 w obozach w Incie (Komi ASSR) oraz Pot’mie (Mordwińska ASSR); tam po pewnym czasie zatrudniono go w szpitalu obozowym, był m.in. kierownikiem laboratorium sanitarno-bakteriologicznego, kierownikiem punktu przetaczania krwi i ordynatorem oddziałów wewnętrznego i ocznego Centralnego Szpitala Obozowego w Incie. Szkolił podległy sobie personel i prowadził badania naukowe w oparciu o materiał szpitalny, m.in. nad etiologią i epidemiologią żółtaczki zakaźnej i leptospirozy żółtaczkowej w warunkach arktycznych (ponad 400 przypadków), warunkami przetaczania krwi ze szczególnym uwzględnieniem wstrząsów potransfuzyjnych (ponad 600 przypadków), a także analizował wyniki badań krwi i szpiku kostnego przy żółtaczkach hemolitycznych oraz rozpoznawanie i różnicowanie chorób Weila i Botkina. Dn. 28 VI 1955 na mocy rewizji wyroku i orzeczenia Sądu Najwyższego ZSRR zwolniono go z obozu w październiku t.r. i powrócił do Polski.
W grudniu 1955 S. został kierownikiem laboratorium i punktu krwiodawstwa oraz lekarzem oddziału zakaźnego Szpitala Powiatowego nr 1 w Sandomierzu. Dn. 4 VII 1956 nostryfikował dyplom (nr 13/144/56) na Wydz. Lekarskim Akad. Medycznej w Krakowie. Był członkiem Polskiego Tow. Lekarskiego i wiceprezesem jego oddziału w Kielcach. Napisał pamiętnik Moja droga do Polski (mszp. w posiadaniu rodziny), będący zapisem jego doświadczeń z czasów wojny, aresztowania i zesłania, zawierający m.in. spis współwięźniów i sowieckich służb obozowych. Przygotowanej pracy doktorskiej Metody oznaczania kwasu askorbinowego nie zdążył już obronić. Zmarł 5 I 1968 w Krakowie, pochowany został w grobowcu rodzinnym na cmentarzu w Sandomierzu.
W małżeństwie ze Stanisławą z Tatarów miał S. dwóch synów: Janusza (ur. 1959), prawnika, i Piotra (ur. 1961), lekarza neurologa.
Portret olejny S-ego pędzla Wandy Schinzel w posiadaniu rodziny; – Spis fachowych pracowników służby zdrowia, W. 1964; – Adamczyk M., Prasa konspiracyjna na Kielecczyźnie w latach 1939–1945, Kr. 1982; Lewandowska S., Polska konspiracyjna prasa informacyjno-polityczna 1939–1945, W. 1982; Matusak P., Ruch oporu na ziemi opatowsko–sandomierskiej w latach 1939–1945, W. 1976; Parol D., Tradycje Sobolewskich, „Echo Dnia” 1995 nr 161 s. 3; – Burek W., Iwaszkiewicz J., Sandomierz nas połączył: korespondencja z lat 1945–1963, W. 1995; Niezabitowski A., To był tylko etap. Wspomnienia z łagrów, Kr. 1999 s. 107, 127, 215, 261–3; Sobolewski W., Sandomierz – jesień 1944 (Fragmenty z Dziennika), „Zesz. Sandomierskie” 1995 nr 3 s. 57–9; Żygulski K., Jestem z lwowskiego etapu, W. 1994; – Nekrologi z r. 1968: „Służba Zdrowia” nr 5 s. 2 (fot.), „Tyg. Powsz.” nr 3 s. 3; – Arch. UJ: Akta Collegium Medicum, teczka osobowa S-ego (fot.); – Informacje Stanisława Sobolewskiego z Kr. i archiwalia rodzinne w jego posiadaniu.
Stanisław Tadeusz Sroka