INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Kazimierz Strawiński h. Sulima      fragment widoku Swijażska - Гравюра по рисунку М. И. Махаева (середина XVIII века) - źródło kopii cyfrowej: Wikimedia Commons.

Kazimierz Strawiński h. Sulima  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 2006-2007 w XLIV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Strawiński Kazimierz h. Sulima (zm. 1656), podkomorzy starodubowski, podwojewodzi i regimentarz witebski.

Był najstarszym zapewne z siedmiu synów Krzysztofa (zm. ok. 1624), sędziego ziemskiego trockiego, i Ewy z Rajeckich, bratankiem Baltazara (zob.) i Erazma (zob.). Ojciec S-ego odznaczył się męstwem w wojnie o Inflanty 1600–5, a także w wojnie moskiewskiej 1609–19. Za zasługi wojenne otrzymał w grudniu 1620 nadanie prawem lennym wieczystym dóbr w ujeździe starodubowskim: poł. wsi Cimonowicze, wieś Usczerpie, sioło Topal oraz sieliszcze Mikulicze z ostrowiem Mochnaczowskim. Dobra te po jego śmierci przeszły na synów. S. miał braci: Karola, podkomorzego starodubowskiego (zginął w r. 1648, walcząc jako pułkownik pospolitego ruszenia pow. starodubowskiego z powstańcami Chmielnickiego), Zbigniewa, sędziego ziemskiego starodubowskiego, Maksymiliana, stolnika starodubowskiego, Trojana, sędziego grodzkiego oszmiańskiego, Krzysztofa, cześnika oszmiańskiego, i Aleksandra.

W młodości S. wziął udział w walkach ze Szwecją w Inflantach w l. 1625–9 oraz w wojnie moskiewskiej 1633–4. Dn. 24 IV 1636 otrzymał konsens na cesję wsi Szachowice w ujeździe starodubowskim sędziemu ziemskiemu rzeczyckiemu i star. propojskiemu Janowi Sołtanowi. W r. 1637, już jako koniuszy trocki, był deputatem starodubowskim (wraz z bratem Zbigniewem) do Tryb. Głównego Lit. Powtórnie sprawował funkcję deputacką w r. 1645, tym razem z Rzeczycy. Elekcję Jana Kazimierza w r. 1648 podpisał z woj. witebskim. W r. 1650 był już podwojewodzim witebskim z nominacji woj. Pawła Jana Sapiehy. Dn. 22 II 1651 otrzymał urząd podkomorzego starodubowskiego, wakujący po bracie, Karolu. Ponieważ w r. 1648 pow. starodubowski został zajęty i spustoszony przez Kozaków, S. urzędując jako podwojewodzi przebywał na terenie woj. witebskiego.

Po wkroczeniu wojsk moskiewskich na tereny W. Ks. Lit., w r. 1654, został S. obrany przez szlachtę witebską jednym z regimentarzy. Był jednym z dowódców obrony Witebska podczas oblężenia (24 VIII – 2 XII t.r.) przez wojska Wasilija Pietrowicza Szeremietiewa. Po kapitulacji odmówił przyjęcia carskiego poddaństwa i wraz z grupą szlachty, zdecydowanej trwać przy królu i Rzpltej, został zesłany do Jarosławia; towarzyszyła mu żona Aleksandra, która następnie zmarła na zesłaniu. W Jarosławiu szlachta witebska była nadal namawiana do złożenia przysięgi carowi Aleksemu Michajłowiczowi, a także do przyjęcia prawosławia. Więźniowie zostali przewiezieni do Kazania, gdzie dotarli na początku lipca 1655. W niewoli S. przewodził szlachcie i jako pierwszy z urzędników podpisał laudum z 20 IX 1655, zawierające opis oblężenia Witebska, zesłania jego obrońców i manifestację przeciwko tym ze szlachty witebskiej, którzy przeszli na stronę cara. Podpisał jako pierwszy także inne uchwały szlachty witebskiej podjęte w Kazaniu, m.in. atestację dla przetrzymywanych tam witebskich Żydów, którzy również odmówili przyjęcia prawosławia i carskiego poddaństwa. Z Kazania przeniesiono zesłańców do pobliskiego miasta Swijażska. Owdowiały S. poślubił tam, zapewne wiosną 1656, Felicjannę z Górskich, wdowę po zmarłym w Jarosławiu na początku r. 1655 rtm. witebskim Krzysztofie Osipowskim. Dn. 6 X 1656 spisał S. testament; przed 15 X 1656 zmarł z powodu panującej wśród zesłańców zarazy. Spodziewająca się dziecka wdowa poroniła i zmarła zapewne jeszcze w październiku. S. został pochowany w Swijażsku, a jego testament wpisano do ksiąg trybunalskich w Wilnie dopiero 19 VII 1664, już po powrocie pozostałych przy życiu zesłańców witebskich w granice Rzpltej.

S. posiadał liczne dobra lenne wieczyste (część majętności po ojcu) w pow. starodubowskim: Jakowlewicze i Szachowice, trzymał też Moszkowo (woj. witebskie) w zastawie od ks. Jana Władysława Sanguszki. Miał też majętności w woj. trockim.

S. wymieniony został w specjalnej konstytucji sejmowej „Specificatio więźniów Województwa Witebskiego”, uchwalonej na sejmie r. 1677 dla uczczenia pamięci zesłańców.

S. był trzykrotnie żonaty. Pierwszą jego żoną była (w l. trzydziestych i czterdziestych) Lukrecja z Konarskich. Druga żona, Aleksandra z Przyborowskich, zmarła na zesłaniu w r. 1655 lub 1656. Trzecia żona, Felicjanna, w testamencie z 15 X 1656 pozostawiła Jakowlewicze swoim dzieciom z pierwszego małżeństwa, Rafałowi i Krystynie Osipowskim oraz ufundowała dom dla sierot i wdów w Witebsku. S. prawdopodobnie nie zostawił potomstwa.

 

Boniecki, VI 285 (Górscy h. Radwan); Ciechanowicz J., Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego, Rzeszów 2001 I 249–54, V 146–63; Kojałowicz, Compendium; Niesiecki; Święcki, Historyczne pamiątki, II 151; Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego, W. 2003 IV; – Ciechanowicz J., Na styku cywilizacji, Rzeszów 1997 s. 50–1, 54, 69; Sejmiki polskie w Kazaniu 1655–1663, „Kwart. Hist.” R. 7: 1893 s. 630–8; – Akty Vil. Archeogr. Kom., V 173–6, XIII 93–8, 189–90; Istoriko-juridičeskije materialy, Witebsk 1891 XXI 305, 330–43; Lietuvos Vyriausiojo Tribunolo sprendimai 1583–1655, Par. V. Raudeliūnas, A. Baliulis, Vilnius 1988 s. 382; Vol. leg., IV 232, V 533–4; – AGAD: Nabytki Oddz., I 93; B. Czart.: Herbarz lit. W. Kojałowicza z r. 1658, rkp. 1352 s. 304; B. Nauk. PAU i PAN w Kr.: rkp. 5870 k. 9–15v; Rossijskij gosudarstvennyj archiv drevnich aktov w Moskwie: F. 389 (Metryka Lit.), nr 97 k. 200–1v, nr 108 k. 487–7v, 710v, nr 125 k. 210v–11, nr 522 k. 96; – Informacje Henryka Lulewicza z W.

 
 

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.