Szalewicz Kazimierz (1903–1986), komandor porucznik.
Ur. 18 I w Orle (Rosja), był synem Ksawerego (1877–1924), prawnika, oficera rosyjskiego i polskiego, w r. 1920 referenta spraw sądowych ochotniczego 206. pp, oraz Leontyny z Narkiewiczów (1877–1910). Miał siostrę Marię (1901–1992) oraz brata przyrodniego (z drugiego małżeństwa ojca, z Marią z domu Sitkiewicz) Mariana (ur. 1914), w czasie drugiej wojny światowej pilota dywizjonów myśliwskich we Francji i Wielkiej Brytanii.
Od r. 1912 uczył się S. w Gimnazjum im. J. Lelewela w Wilnie; należał tam wówczas do drużyny skautowej. Po ukończeniu szóstej klasy w styczniu 1919 wstąpił do (wywodzącego się z Samoobrony Wileńskiej) oddziału partyzanckiego, tzw. Wileńskiego Oddz. Wojsk Polskich, dowodzonego przez mjr. Jerzego Dąbrowskiego. Następnie służył w ekspozyturze żandarmerii polowej przy 1. DP Legionów w Wilnie i Nowych Święcianach. Podczas wojny polsko-sowieckiej 1920 r. wstąpił do formowanego na przełomie lipca i sierpnia t.r. 211. p. ułanów i wziął udział w jego szlaku bojowym. Wiosną 1921 podjął naukę w Szkole Morskiej w Tczewie. Po zdaniu tam matury w r. 1923 został słuchaczem Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie, a następnie w październiku 1924 rozpoczął studia w Oficerskiej Szkole Marynarki Wojennej w Toruniu. Ukończył je 10 X 1927 jako prymus, wyróżniony oficerskim kordzikiem z imienną dedykacją prezydenta RP Ignacego Mościckiego i jednocześnie został promowany na podporucznika Marynarki Wojennej (ze starszeństwem z 15 VIII 1927). T.r. został oddelegowany na roczny staż do francuskiej marynarki wojennej (École d’application des enseignes des vaisseaux), który odbył na krążowniku szkolnym «Jeanne d’Arc». Po powrocie został 30 VIII 1928 p.o. zastępcą dowódcy ORP «Generał Sosnkowski», równocześnie zastępując przez prawie miesiąc por. marynarki Wiktora Łomidze na stanowisku oficera flagowego Dowództwa Floty. Od 11 III 1929 odbywał sześciomiesięczny Kurs Pilotażu przy Centralnej Szkole Podoficerów Pilotów Lotnictwa w Bydgoszczy, który ukończył z tytułem i odznaką pilota (nr 1296). Awansowany 15 VIII 1929 na porucznika marynarki, został przydzielony t.r. do Morskiego Dywizjonu Lotniczego (MDLotn.) w Pucku, gdzie objął dowództwo Eskadry Liniowej II «Rugia». Dodatkowo był wykładowcą i instruktorem na Kursach Aplikacyjnych dla podporuczników. Od 5 XI 1930 dowodził Plutonem Ćwiczebnym i był zastępcą dowódcy, a od 2 II 1931 dowódcą Eskadry Szkolnej. Dn. 15 VII t.r. przyznano mu specjalność lotnika morskiego («L»).
Dn. 1 XI 1931 został S. oficerem na ORP «Wilja», skąd 1 II 1932 przeszedł na okręt szkolny Marynarki Wojennej ORP «Iskra». Służąc tam jako oficer nawigacyjny (do 15 IV 1933) i zastępca dowódcy (do 1 XII t.r.), odbył rejs szkolny do Casablanki i na Azory (1932 lub 1933?) oraz rejs po Bałtyku (1933). Następnie wrócił do MDLotn. w Pucku na stanowisko oficera Nadzoru Technicznego Dowództwa, pełniąc równocześnie obowiązki kierownika Kursu Oficerskiego Obserwatorów Lotnictwa Morskiego. Dn. 1 I 1934 został mianowany kapitanem marynarki wojennej. Odkomenderowany do Szkoły Podchorążych Marynarki Wojennej w Toruniu, sprawował tam kierownictwo Kursu Oficerskiego Obserwatorów Lotnictwa Morskiego (15 II – 13 VI 1934 i 16 I – 28 V 1935) oraz wykładał geografię, nawigację lotniczą, meteorologię, regulamin lotniczy, geografię Bałtyku i marynarki obce. Od 10 II 1936 dowodził ORP «Czajka», a od 6 IV 1937 był ponownie zastępcą dowódcy ORP «Iskra» (odbył wówczas podróż szkolną na Morze Śródziemne i Azory oraz rejs po Bałtyku). Dn. 11 XII 1937 został komendantem bazy w MDLotn. w Pucku. Awansowany do stopnia komandora podporucznika (ze starszeństwem z 19 III 1938), wrócił w czerwcu 1938 do floty, gdzie objął równoczesne dowództwa: Dywizjonu Minowców i ORP «Mewa». Uprawiał żeglarstwo, m.in. pływał jako kapitan jachtu «Junak», a w sierpniu t.r. był kierownikiem polskiej ekipy w regatach «Kieler Woche».
Dn. 18 VII 1939 objął S. obowiązki zastępcy dowódcy MDLotn. w Pucku komandora por. Edwarda Szystowskiego. Po jego śmierci w pierwszym dniu wojny przejął 1 IX t.r. dowodzenie jednostką i ewakuował ją tegoż dnia na Hel. Podczas obrony półwyspu dowodził oddziałem MDLotn. w Juracie. Był w grupie oficerów, którzy za zgodą admirała Józefa Unruga nocą z 1 na 2 X próbowali uciec na kutrze «Hel-117». Od 2 X przebywał w niewoli niemieckiej, kolejno w oflagach: XVIII A Lienz (podjął tam nieudaną próbę ucieczki podkopem), II C Woldenberg i VII A Murnau. Po wyzwoleniu przez Amerykanów 29 IV 1945 służył od 3 VI t.r. w Polskiej Marynarce Wojennej na terenie Wielkiej Brytanii jako kierownik referatu Wydz. Personalnego. Od 10 VII pozostawał w dyspozycji Komendanta Szkoły Podchorążych Marynarki Wojennej (jako szef Oficerskiego Kursu Informacyjnego). Dn. 1 VI 1946 mianowano go komandorem porucznikiem. Zdemobilizowany w marcu 1947, przeniósł się do Paryża. W sierpniu 1948 wyjechał do Maroka i osiadł w Casablance. Wrócił do pracy na morzu; pływał w charakterze oficera i kapitana na statkach francuskich i marokańskich. W r. 1969 przyjechał do kraju i uczestniczył w obchodach 30. rocznicy obrony Helu. Był odznaczony m.in.: Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921 (1928), Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości (1929), Brązowym Medalem za Długoletnią Służbę i Złotym Krzyżem Zasługi (1938). Zmarł w grudniu 1986 w Nicei i tam prawdopodobnie został pochowany.
W małżeństwie z Marią z Dąbkowskich (1912–1949) miał S. syna Andrzeja (ur. 1938), handlowca, oraz córkę Beatę (ur. 1947).
Szalewicz A., Rodopis Szalewiczów. Czy wszyscy pochodzimy od jednego przodka, W. 2008; – Ciesielski C. i in., Polska Marynarka Wojenna 1918–1980. Zarys dziejów, W. 1992; Czerwiński J., Galeria prymusów dwudziestolecia (1920–1941), „Przegl. Morski” 1989 z. 7–8 s. 70–1; Kadry morskie Rzeczypospolitej, Red. J. K. Sawicki, Gdynia 1996 II cz. 1; Kułakowski M., Marynarka Wojenna Polski Odrodzonej, Toronto 1988 II; Olejko A., Morski Dywizjon Lotniczy, Pruszków 1992 s. 8, 15, 20, 25, 30, 36–7, 48, 60–2; tenże, Śmiertelne wypadki lotnicze w Morskim Dywizjonie Lotniczym w Pucku w latach 1920–1939, „Przegl. Morski” 1989 z. 3 s. 56; Ostatnia reduta, Oprac. R. Witkowski, Gd. 1973; Pertek J., Epitaphium navalis 1946–1966, P. 1987 s. 53; tenże, Mała flota wielka duchem, P. 1989; Piaskowski S. M., Kroniki Polskiej Marynarki Wojennej 1918–1946, Albany–N.Y. 1986–7; Piaskowski S. M., Czerwiński J., Okręt szkolny S.P.M.W. O.R.P. «Iskra», Albany–N.Y. 1986 s. 12, 15, 25; Rozwadowski J., Morski Dywizjon Lotniczy 1918–1939, Albany–N.Y. 1973; Rzepniewski A., Obrona wybrzeża w 1939 r., W. 1970; Tuliszka J., Wyższa kadra dowódcza Polskiej Marynarki Wojennej II Rzeczypospolitej, Tor. 2000; Witkowski R., Hel na straży wybrzeża 1920–1939, W. 1974; – Lista starszeństwa oficerów Marynarki Wojennej, Londyn 1946; Rocznik oficerski, W. 1928, 1932; Rybka R., Stepan K., Awanse oficerskie w wojsku polskim 1935–1939, Kr. 2003; ciż, Rocznik oficerski 1939, Kr. 2006; – CAW: Akta personalne S-a, sygn. 449, MW, sygn. 19847t, KZ, sygn. 13–356, KKiMN, sygn. 33–9829; Muz. Marynarki Wojennej w Gdyni: Kartoteka oficerów.
Ryszard Mielczarek