Łukowski Kilian h. Jelita (zm. 1570), poseł sejmowy, dworzanin królewski, działacz różnowierczy. Syn Mikołaja i Anny. Brat Baltazara (zob.). W r. 1548 (23 IX) został wpisany w poczet dworzan królewskich. Jako dworzanin uczestniczył w r. 1553 w turnieju z okazji zaślubin Zygmunta Augusta z Katarzyną Austriaczką. Stosunkowo wcześnie, bo w latach pięćdziesiątych, związał się z ruchem reformacyjnym. Zreformował kościół w swej dziedzicznej wsi Chomętowo, zagarniając przy tym jego uposażenie. W styczniu 1556 był na synodzie w Seceminie, w kwietniu zaś t. r. wziął udział w zjeździe różnowierczym w Pińczowie. W t. r. podpisał jako jeden z wielu list skierowany do Kalwina. Następnie uczestniczył kolejno w synodach pińczowskich (24 IV – 1 V 1556 i 7 VIII 1559) oraz włodzisławskim (4–15 IX 1558). Będąc członkiem małopolskiego Kościoła kalwińskiego, wspierał jego działalność niewielkimi składkami.
Popularny w swym województwie, był Ł. często wybierany posłem na sejmy walne. Po raz pierwszy reprezentował województwo sandomierskie w r. 1563/4. Został wtedy wydelegowany, razem z Andrzejem Gołuchowskim, przez izbę poselską do wysłuchania sprawozdania poborcy sandomierskiego Jana Gołeckiego. Posłował następnie na sejmy kor. w l. 1564, 1565, 1566, 1567 i 1569, a więc w okresie największego nasilenia ruchu egzekucyjnego. Majątek Ł-ego nie był duży. Oprócz dziedzicznej wsi Chomętowa i rocznej płacy (200 fl.) pobieranej z dworu królewskiego użytkował jeszcze wieś Wierzbie w pow. księskim. Żoną jego była Anna Podlodowska h. Janina, a ożenił się z nią w r. 1550. Z małżeństwa tego pozostawił synów: Andrzeja i Mikołaja, którym w r. 1569 ustanowił opiekunów. Ł. zmarł przed 2 V 1570.
Boniecki; Kolankowski L., Posłowie sejmów Zygmunta Augusta, „Reform. w Pol.” R. 5: 1928 s. 127, 129, 130, 131–3; – Bukowski, Dzieje reform.; – Acta Hist., I; Akta synodów różnowierczych w Polsce 1550–1559, Wyd. M. Sipayłło, W. 1966 I; Akta Unii; Lasciana; Materiały do historii stosunków kulturalnych w XVI w. na dworze królewskim polskim, Oprac. S. Tomkowicz, Kr. 1915; Matricularum summ., V 3235, 3237, 9423, 10401; Orzechowski S., Panegirycus nuptiarum Sigismundi Augusti Poloniae regis, Kr. 1605 (nlb.); Rej M., Zwierzyniec, Kr. 1895 s. 156, Bibl. Pisarzów pol., 30; Źródła Dziej., XV 559–60; – AGAD: Rachunki królewskie, nr 157 k. 11, 30, 32, nr 222 s. 92, nr 223 s. 103, Rachunki sejmowe, nr 22 s. 16a.
Irena Kaniewska