Konrad I (ur. po 1292–1366), książę oleśnicki. Był drugim synem Henryka I głogowskiego i Mechtyldy, córki Albrechta brunświckiego. Za młodu, podobnie jak i jego bracia, znajdował się pod wpływem niemieckiego otoczenia. W przeciwieństwie do ojca zaniechał idei zjednoczenia ziem polskich, m. in. zrzekając się roszczeń do Pomorza na rzecz margrabiów brandenburskich (3 III 1310). Dwukrotny podział ojcowizny uczynił z K-a drobnego księcia dzielnicowego, dbającego jedynie o swe partykularne interesy i działającego na szkodę Królestwa Polskiego w porozumieniu z czynnikami zewnętrznymi. Od śmierci ojca (9 XII 1309) do r. 1312 K. wraz z matką i braćmi rządził całym ojcowskim dziedzictwem. W t. r. (29 II) dokonano podziału: K. razem z młodszym bratem Bolesławem otrzymał wschodnią Wielkopolskę, południową część księstwa głogowskiego (Oleśnicę, Trzebnicę, Namysłów) oraz obietnicę pozostałych braci, że pomogą im zdobyć Konin i Nakło. Dalszy podział odbył się zapewne w pierwszej połowie 1313 r. K. otrzymał wówczas Namysłów i Kalisz, a Bolesław Oleśnicę i Gniezno.
W l. 1312–3 rozgorzała wojna między K-em i Bolesławem, a Henrykiem VI wrocławskim i Bolesławem III brzesko-legnickim o śląskie posiadłości Głogowczyków. Obaj bracia stracili Uraz na rzecz Henryka VI oraz Wołów i Lubiąż na rzecz Bolesława III. Gdy w r. 1314 w Wielkopolsce wybuchło powstanie na rzecz Władysława Łokietka, K. i Bolesław szybko utracili tamtejsze posiadłości. Po śmierci Bolesława (początek 1321) K. chciał opanować jego dzielnicę, co spowodowało zaostrzenie konfliktu z Bolesławem III i Henrykiem VI. Walką zainteresował się Władysław Łokietek – niechętny K-owi, gdyż ten używał tytułu dziedzica Królestwa Polskiego – zawezwany przez Henryka VI wrocławskiego (Maleczyński). Wówczas doszło do porozumienia K-a z Henrykiem. K. w r. 1322 pojął za żonę córkę Henryka VI, Elżbietę, zawarł z nim pokój i w zamian za pożyczkę oddał mu chwilowo w zastaw Oleśnicę (została zwrócona K-owi 10 I 1322), a Henryk VI otrzymał w dożywocie Smogorzew i Prusice. Wojna z Bolesławem III brzesko-legnickim ciągnęła się jednak dalej, K. utracił prawie wszystkie posiadłości. Dn. 10 VIII 1323 r. z inicjatywy króla Władysława Łokietka walczące strony zawarły w Krakowie układ: K., zmuszony do oddania Bolesławowi III ziemi namysłowskiej, otrzymał Oleśnicę z okręgiem; ponadto Bolesław III zobowiązał się zapłacić mu w terminie do trzech lat 3 000 grzywien; za sumę tę ręczył miejscowością Bierutów (Bernstadt) oraz miał przyczynić się do zwrócenia K-owi w ciągu roku Smogorzewa, utraconego na rzecz Henryka VI; w wypadku niedotrzymania warunku Bolesław III powinien był zwrócić Namysłów. Układ krakowski związał K-a na okres kilku lat z Łokietkiem, ale psuły się jego stosunki z Henrykiem VI. W r. 1328 K. popierał Bolesława III w jego walce z Henrykiem o Wrocław; w t. r. zmarła żona K-a Elżbieta.
Dn. 9 V 1329 r. złożył K. hołd lenny królowi czeskiemu Janowi luksemburskiemu, który mu zostawił pewną samodzielność i liczne uprawnienia, nie będące udziałem wszystkich zhołdowanych książąt śląskich. Jan przyrzekł zwrócić K-owi Prusice, utracone poprzednio na rzecz Henryka VI, oraz w przyszłości oddać w lenno wszystkie ziemie w Wielkopolsce – a wchodziły one przecież w skład Korony Królestwa Polskiego – należne mu z tytułu dziedzictwa po ojcu. W r. 1333 K. wszedł po raz drugi w związek małżeński z Eufemią (Ofką), córką Władysława kozielskiego. W r. 1338 (25 III) uzyskał od króla Jana prawo przelania swych praw dziedzicznych także na córkę Jadwigę (zm. 1365), wkrótce żonę ks. Mikołaja opawskiego, za co musiał zapłacić zrzeczeniem się Lubina. Dn. 21 I 1339 r. zakupił od Bolesława III i jego synów Bierutów za 1 700 grzywien. W r. n. popadł z biskupem wrocławskim Nankerem w zatarg, który trwał aż do r. 1344.
W r. 1343 K. odniósł zwycięstwo pod Oleśnicą w toczących się walkach z oddziałami polskimi. Dwa lata później bezskutecznie usiłował opanować Wschowę oraz brał udział w wyprawie czeskiej na Kraków. Poniósł tak ciężkie straty, że odprzedał królowi Janowi za 5 000 grzywien swe prawa do Ścinawy, Góry i Chobienia. Po śmierci jednego ze swych braci, Jana, uzyskał K., za pośrednictwem Ludwika brzeskiego, od drugiego brata Henryka sumę 600 grzywien jako odszkodowanie za należną część spadku. Gdy w r. 1355 zmarł Władysław kozielski, następca króla Jana w Czechach, a zarazem cesarz Karol IV przyznał K-owi i Przemkowi cieszyńskiemu cały spadek. Początkowo (29 VII 1356) książęta ci ułożyli się, iż K. miał otrzymać 2/3 księstwa; układ ten nie wszedł jednak w życie. Dn. 8 XII 1357 r. postanowiono, że dostanie on Koźle, a Przemko Toszek. Od tej daty wszyscy książęta oleśniccy posiadali też tytuł książąt kozielskich. Wdowa po Władysławie, Lukarda, otrzymała Bytom (wymieniona m. in. w potwierdzeniu układu K-a z Przemkiem przez Karola IV z 20 VI 1359). W r. 1358 (26 IX) K. dokonał ostatniego ze swych nabytków terytorialnych, zakupując od bpa wrocławskiego Przecława za 1 500 grzywien Milicz; aktem z 26 IX 1358 r. zapewnił stały, wolny wstęp do tegoż zamku Karolowi IV. Umierając 22 XII 1366 r., pozostawił K. tylko jedno dziecko, z drugiego małżeństwa, Konrada II.
Dworzaczek, Genealogia; Grotefend, Stammtafeln; Wutke, Stammtafeln; – Długoborski W., Gierowski J., Maleczyński K., Dzieje Wrocławia, W. 1958 s. 169–70; Długopolski E., Władysław Łokietek na tle swoich czasów, Wr. 1951; Erinnerungsblätter schlesischer Geschichte, I: Oels unter den Piasten, Oels 1876; Grünhagen C., Geschichte Schlesiens, Gotha 1884–6; tenże, Schlesien unter Kaiser Karl IV, „Zeitschr. d. Vereins f. Gesch. u. Alterthum Schlesiens” (Breslau) Bd 17: 1883, Bd 22: 1888; Haeusler W., Geschichte des Fürstentums Oels, Breslau 1883; Historia Śląska, I cz. 2; Historia Śląska, PAU, I, III; – Cod. Sil., XIII, XVIII; Długosz, Historia, III 50, 52–3, 91–2, 209; Lehns- u. Besitzurkunden Schlesiens, I–II; Pomm. Urk.-buch.; Urkundensammlung zur Geschichte des Fürstentums Oels bis zum Aussterben der piastischen Herzogslinie, Hrsg. v. W. Haeusler, Breslau 1883.
Bogumił Grott