Szaniawski Konstanty Felicjan h. Junosza (1668–1732), referendarz litewski, biskup kujawski, biskup krakowski.

Ochrzczony 24 XI 1668 w kościele w Postawach w pow. oszmiańskim, był synem Piotra Kazimierza, klucznika wileńskiego, i Katarzyny z Chomskich. Miał braci: Marcjana (1685–1728), scholastyka wileńskiego i łęczyckiego, prepozyta trockiego, od r. 1717 sekretarza w. kor., od r. 1719 opata wąchockiego, Hieronima Kazimierza (zm. ok. 1716), cześnika trockiego, Teodora (zm. 1713), stolnika trockiego, Kazimierza (zm. 1706), podczaszego trockiego, i Józefa (zm. 1710), star. koniawskiego.

S. uczył się w kolegium pijarów w Warszawie, a potem w Akad. Wil. W imieniu studentów Akademii wystąpił w r. 1687 z gratulacjami dla nowo poślubionych, stolnika kor. Stefana i Katarzyny z Sapiehów Branickich. Zapewne początkowo myślał o karierze w palestrze; w r. 1688 był patronem przy sądzie grodzkim wileńskim i być może podjął następnie studia na Uniw. Krak., ale prawdopodobnie nie trwały one dłużej niż do r. 1690. Od t.r. pełnił funkcje namiestnika i regenta w kancelarii grodzkiej wileńskiej. Ostatecznie jednak wybrał karierę duchowną i 11 XI 1694 przyjął w katedrze wileńskiej święcenia kapłańskie z rąk bp. wileńskiego Konstantego Kazimierza Brzostowskiego. Wkrótce potem otrzymał probostwo raduńskie i prepozyturę trocką; 20 V 1695 został kanclerzem diec. wileńskiej, a 16 X t.r. objął kanonię wileńską. Wraz z sufraganem wileńskim Janem Mikołajem Zgierskim zaprotestował 7 XII w imieniu kapituły przeciw zaakceptowaniu przez bp. Brzostowskiego warunków ugody w ciągnącym się od r. 1693 konflikcie z hetmanem w. lit. Kazimierzem Sapiehą o rozlokowanie wojska lit. w dobrach biskupich; protest przyczynił się do zerwania rozmów toczonych przez biskupa i hetmana pod auspicjami królowej Marii Kazimiery. Jesienią 1696, w czasie bezkrólewia po śmierci króla Jana III, jeździł S. na Żmudź, gdzie pośredniczył w załagodzeniu konfliktu między bp. żmudzkim Janem Kryszpinem Kirszenszteinem i jego rodziną z Sapiehami; w tym celu prowadził rozmowy m.in. z podskarbim w. lit. Benedyktem Sapiehą, a 23 XI t.r. podpisał w Grodnie akt ugody Sapiehów z Kryszpinami. Dn. 4 XII odbyła się instalacja S-ego na kanonię scholasterię wileńską. We wrześniu 1697 starał się o doktorat obojga praw na Uniw. Krak.; być może uzyskał ten stopień 28 IX t.r. (lub dopiero 18 II 1702). Podczas sejmu 1698 r. przebywał S. w Warszawie; wydaje się, że był w tym czasie związany z referendarzem kor. Stanisławem Szczuką. W r. 1700, przed decydującą konfrontacją między Sapiehami a szlachtą lit., wyjechał z bp. Brzostowskim i Zgierskim w pojednawczej misji do obozu Sapiehów; nie udało się im jednak zapobiec zbrojnemu starciu pod Olkienikami (18 XI t.r.). Podpis S-ego znalazł się na datowanym 24 XI t.r., a ujawnionym na sejmie w maju 1701, prowokacyjnym akcie wileńskim, zawierającym projekt przyznania królowi Augustowi II dziedzicznej władzy na Litwie. Zapewne w r. 1701 został S. regentem kancelarii w. kor. i w tym charakterze był obecny na radach senatu t.r. i w r. 1702. Z tego okresu datuje się jego ścisły związek z referendarzem kor. (od r. 1703 podkanclerzym) Janem Szembekiem; obaj zaczęli zyskiwać coraz większe znaczenie w najbliższym otoczeniu króla. Dn. 13 III 1702 uzyskał S. kanonię warmińską; miał też w tym czasie kanonię warszawską. W r. 1703 sprawował funkcję sekretarza królewskiego, a 4 VII t.r. został referendarzem lit. T.r. odegrał w ważną rolę w rozmowach z wysłannikami cara Piotra I, Johannem Reinholdem Patkulem i Grigorijem Dołgorukim, na temat przymierza z Rosją. Przebywał w otoczeniu króla, gdy na radzie senatu we wrześniu zapadła decyzja o wysłaniu do cara woj. chełmińskiego Tomasza Działyńskiego. Konferował z Dołgorukim w sprawie ekspedycji dla posła i zapewne wraz z podkanclerzym Szembekiem miał duży udział w jej przygotowaniu. Dołgoruki za pośrednictwem S-ego zaoferował Szembekowi oraz kanclerzowi kor. Andrzejowi Chryzostomowi Załuskiemu 40 tys. talarów, które miały być wypłacone po zawarciu przymierza. W listopadzie towarzyszył S. królowi do Jaworowa na posiedzenie rady złożonej z senatorów i przedstawicieli izby poselskiej, powołanej przez sejm t.r. S., należący już do najściślejszego grona doradców króla, uczestniczył tam w rozmowach z Patkulem i Dołgorukim, mających doprowadzić do zawarcia traktatu sojuszniczego między Rosją a Rzpltą. Prawdopodobnie dostał wówczas cysterskie opactwo koprzywnickie.

W styczniu 1704, wraz z Szembekiem, pojechał S. za Augustem II do Drezna, a po powrocie króla do Rzpltej towarzyszył mu na następnej radzie w Krakowie i był przy nim podczas marszu na Warszawę. Po elekcji Stanisława Leszczyńskiego przez konfederację generalną warszawską w lipcu t.r. pozostawał w kontakcie z Dołgorukim i wraz z Szembekiem przedkładał mu, by skłonił cara do zaprzestania walk ze Szwedami w Inflantach i do przybycia z całą armią do Rzpltej. Jesienią Dołgoruki uważał, że tylko S. i Szembek są gotowi mu pomóc w powstrzymaniu Augusta II przed opuszczeniem Polski. Po wyjeździe króla do Saksonii pod koniec listopada S. został w Małopolsce; w lipcu 1705, z powodu marszu armii rosyjskiej do Rzpltej, przeniósł się do Brześcia Lit. W okresie blisko rocznej absencji Augusta II zyskał z Szembekiem silną pozycję w konfederacji sandomierskiej, kontrolował też przepływ królewskich poleceń. Pośredniczył w kontaktach Wettyna z carem Piotrem, a wobec przedłużania się nieobecności Augusta II i niepewności jego powrotu oraz możliwej abdykacji, nawiązywał coraz bliższe kontakty z carem i jego dworem. We wrześniu t.r. konferował z ks. Aleksandrem Mienszykowem, m.in. na temat zajść w Połocku z 12 VII, gdzie Piotr I zabił bazylianina, a czterech mnichów kazał stracić; S. uzyskał obietnicę naprawienia szkód i gwarancje bezpieczeństwa dla duchownych katolickich. W listopadzie był obecny podczas spotkania cara i Augusta II w Tykocinie; 4 XI otrzymał tam nominację królewską na biskupstwo kujawskie. Pod koniec listopada uczestniczył w Grodnie w radzie konfederacji sandomierskiej, a 30 XI w konferencji polskich dostojników z rosyjskim kanclerzem Fiodorem Gołowinem, podczas której nalegał, by Rosjanie przekazali polskim załogom zdobyte na Szwedach twierdze w Inflantach. Został w tym czasie wyznaczony do komisji ds. mennicy i kopalń olkuskich. Na przełomie l. 1705 i 1706, gdy pod auspicjami Augusta II podskarbi lit. Ludwik Pociej wybijał w Brześciu Lit. spodlone tynfy i szóstaki, S. pośredniczył w przekazywaniu przykładowych egzemplarzy do Moskwy, gdzie były one następnie masowo fałszowane. W styczniu 1706, przed szwedzką ofensywą na armię rosyjską w Grodnie, wziął udział w naradzie wojennej zorganizowanej pod nieobecność cara przez Augusta II. Postępując zgodnie z interesem Piotra I, popierał niewygodny dla króla plan wycofania wojsk carskich na wschód. S. opuścił Grodno wraz z Augustem II, dotarł do Warszawy, następnie skierował się w stronę wkraczającej z Saksonii armii saskiej. Po jej rozbiciu w bitwie pod Wschową (13 II t.r.) osiadł z królem w Krakowie. Pod koniec lutego S. i Szembek wysłali podstolego buskiego Ludwika Sienickiego do Rosji dla odebrania pieniędzy, obiecanych w r. 1703 za udział w zawarciu traktatu sojuszniczego. W maju 1706 konferował S. w Krakowie z posłem rosyjskim Wasylem Dołgorukim, apelując przez niego do cara o przysłanie Augustowi II pieniędzy na zaciąg oddziałów cudzoziemskich. Dn. 24 VI t.r. uzyskał papieskie zatwierdzenie nominacji na biskupstwo kujawskie.

Po otrzymaniu wiadomości o zawarciu 24 IX 1706 szwedzko-saskiego pokoju w Altranstädt oraz po opuszczeniu 30 XI t.r. Warszawy przez Augusta II, S. i Szembek podjęli rozmowy z W. Dołgorukim. W celu ratowania stronnictwa królewskiego i konfederacji sandomierskiej przed rozpadem, opracowali treść uniwersału, który Rosjanie powinni wystosować do mieszkańców Rzpltej; ułożyli też uniwersał prymasa Stanisława Szembeka do sąsiednich państw. S. udał się do Żółkwi i Lwowa na rozmowy z hetmanami kor., Adamem Sieniawskim i Stanisławem Rzewuskim, a potem także z Mienszykowem. W grudniu, wraz z hetmanami, pertraktował w Żółkwi z ministrami rosyjskimi, a w styczniu 1707 uczestniczył tamże w rozmowach z Piotrem I. Domagał się wypłacenia przez cara obiecanych pieniędzy na wojsko, sugerował mu podprowadzenie armii pod Lwów, ułożył dla niego tekst listów do prymasa i hetmanów z zapewnieniem, że bez wiedzy i zgody Rzpltej Rosja nie podejmie rozmów pokojowych ze Szwecją. Na prośbę kanclerza Gawryły Gołowkina pośredniczył w przekazywaniu rosyjskiej korespondencji dyplomatycznej w swych opieczętowanych kopertach. Starał się też o pomyślny przebieg rozpoczętej we Lwowie walnej rady konfederacji sandomierskiej; wszedł na niej do komisji do ułożenia projektu potwierdzenia konfederacji, przyjętego ostatecznie 15 II t.r. Wraz z przywódcami konfederacji sandomierskiej podpisał 18 II zobowiązanie wspólnego działania dla poparcia kandydatury któregoś z Sobieskich do tronu; car nalegał, by to on pojechał do Oławy na rozmowy z królewiczem Jakubem. W obecności Piotra I prymas S. Szembek dokonał 20 II w katedrze lwowskiej konsekracji biskupiej S-ego. Wraz z innymi przywódcami sandomierzan spełnił S. żądanie cara i 30 III podpisał deklarację, w której ratyfikowano pokój Grzymułtowskiego z r. 1686 i narewski sojusz polsko-rosyjski z r. 1704, a także zawarto zobowiązanie trwania w przymierzu z carem i wyboru nowego króla. Uczestniczył następnie w rozpoczętej pod koniec maja 1707 w Lublinie radzie konfederacji sandomierskiej. W czerwcu t.r. otrzymał od Piotra I wraz ze Stanisławem i Janem Szembekami oficjalne przyrzeczenie 10 tys. rb. rocznej pensji w zamian za poparcie carskich planów nowej elekcji, a w razie rosyjskiej klęski w Polsce, przyrzeczenie azylu i nadania majątków w Rosji. Przy znacznym udziale S-ego rada przyjęła 11 VII, zgodnie z żądaniami cara, akt proklamowania interregnum. W sierpniu brał udział w dalszych obradach rady lubelskiej, a we wrześniu podczas konferencji z rosyjskim dyplomatą Jemelianem Ukraincewem nalegał na zwrot zajętych przez Rosjan twierdz ukrainnych oraz wypłatę rosyjskich subsydiów na wojsko kor.; mimo złożonych carowi obietnic, nie zdecydował się wycofać wraz z armią rosyjską na Litwę, lecz pozostał przy armii kor. hetmana Sieniawskiego w Małopolsce. Wraz z miecznikiem kor. Stanisławem Denhoffem spotkał się w styczniu 1708 pod Łańcutem z wysłannikiem Stanisława Leszczyńskiego, kuchmistrzem kor. Stanisławem Tarłą, próbującym wysondować warunki, na jakich mógłby nastąpić akces sandomierzan do obozu stanisławowskiego; zarówno Tarle, jak i następnym wysłannikom konsekwentnie odpowiadał, że uznanie Leszczyńskiego mogłoby nastąpić wyłącznie przez akces całej konfederacji sandomierskiej.

Od lutego 1708 rezydował S. najpierw w Wieliczce, a następnie w Tyńcu; troszczył się o utrzymanie woj. krakowskiego przy konfederacji sandomierskiej, kontaktował się stale z przebywającymi w Ołomuńcu Szembekami i korespondował z dworem drezdeńskim. W maju t.r. wyjechał do Opawy na czeskim Śląsku, gdzie rezydował już nuncjusz papieski w Rzpltej N. Spinola. Przebywał tam przez rok, prowadząc ożywioną korespondencję z hetmanem Sieniawskim i pozostałymi w Rzpltej przywódcami konfederacji sandomierskiej oraz pośrednicząc w ich kontaktach z dworem w Dreźnie. W listopadzie 1708 konferował z wysłannikiem Leszczyńskiego bp. chełmińskim Teodorem Potockim; spotkał się też z emisariuszem królewicza Sobieskiego. W poł. stycznia 1709 rozmawiał w Ołomuńcu ze skłóconymi z nuncjuszem Spinolą Szembekami; w rezultacie doszło do pojednania. Wraz z J. Szembekiem i Denhoffem udał się potajemnie do Drezna na krótkie spotkanie (25 VI t.r.) z Augustem II. Dn. 27 VI, podczas sekretnej konferencji z feldmarszałkiem Jakubem Henrykiem Flemmingiem, nalegał na jak najszybszy powrót króla do Rzpltej. Następnie osiadł znów w Opawie, lecz na wieść o zwycięstwie Piotra I pod Połtawą i wyruszeniu Wettyna do Polski, wyjechał władcy na spotkanie i 26 VIII, dwa dni po przekroczeniu granicy przez króla, został przez niego przyjęty na uroczystej audiencji. W październiku uczestniczył w Toruniu w spotkaniu Augusta II z Piotrem I, konferencji polskich senatorów z ministrami rosyjskimi oraz radzie senatu; tam też, wraz z feldmarszałkiem Flemmingiem, prowadził pertraktacje z przedstawicielami Gdańska, pozostającego w konflikcie z Augustem II. Podczas Walnej Rady Warszawskiej opowiedział się w wotum z 14 II 1710 za uroczystym poparciem konfederacji sandomierskiej, amnestią generalną oraz powołaniem specjalnej deputacji ds. wojska; 23 II t.r. wskazał, że car wprowadził do Rzpltej większą niż przewidziano liczbę wojska i dotąd nie wypłacił obiecanych subsydiów. Na radzie S. został wyznaczony do tryb. skarbowego, komisji hibernowej oraz komisji ds. Gdańska (król jednak sam osiągnął porozumienie z Gdańskiem, a S. za pośrednictwo otrzymał od miasta 10 tys. złp.). Wraz z hetmanem Sieniawskim starał się jesienią u dowództwa rosyjskiego o rychłe wyprowadzenie z Polski wojsk carskich, a przynajmniej o powstrzymanie ich przed gwałtami i nadużyciami; równocześnie usiłował łagodzić konflikt między Sieniawskim a dowództwem wojsk saskich. W grudniu, wraz z Sieniawskim, pertraktował w Jarosławiu z dowódcami rosyjskimi w sprawie ewentualnych wspólnych działań przeciw Turcji; rozmowy na ten temat z wysłannikami cara, Aleksym Daszkowem i Dymitrem Golicynem, prowadził również w styczniu 1711 w Mariampolu. Równocześnie jednak próbował przekazać do Stambułu memoriał z planem współpracy polsko-tureckiej, która mogłaby ograniczyć wzrost potęgi Rosji. Wobec fiaska tych usiłowań, w marcu t.r. rozmawiał z Golicynem i G. Dołgorukim o działaniach, które siły rosyjskie powinny podjąć przeciw Tatarom i oddziałom woj. kijowskiego Józefa Potockiego. W kwietniu uczestniczył w rozpoczęciu prac tryb. skarbowego w Radomiu. Zlecił w tym czasie wizytację diec. kujawskiej (przeprowadzono ją w l. 1710–11), a w r. 1712 wydał list pasterski.

Kilkuletnie trudy nadszarpnęły zdrowie S-ego, toteż w maju 1711 przez Saksonię, gdzie miał audiencję u króla, udał się na kurację do Karlsbadu. Już w czerwcu jednak, przez Pragę i Wrocław, wrócił do Rzpltej. W r. 1712 dla pomorskiej części swej diecezji ufundował seminarium duchowne w Starych Szkotach pod Gdańskiem. Na sejmie kwietniowym t.r. wszedł do deputacji do układania konstytucji. Wiosną uczestniczył ponownie w pracach tryb. skarbowego (do r. 1714), m.in. prowadził rozmowy z podskarbim w. kor. Jerzym Przebendowskim na temat pieniędzy na wojsko. W czerwcu 1712 August II powierzył mu mediację między skłóconymi hetmanami lit.: polnym Denhoffem i wielkim Ludwikiem Pociejem. Podczas obrad sejmu z limity l. 1712/13, wraz z Szembekiem i Denhoffem, S. ponownie konferował z G. Dołgorukim na temat usunięcia wojsk rosyjskich z Rzpltej. Wziął udział w posejmowej radzie senatu (23 II – 3 III 1713); wszedł wtedy do deputacji do przewidywanych rokowań ze Szwecją i jej sojusznikami. Dn. 18 X 1713 uczestniczył w Warszawie w konferencji z wysłannikami sułtana Ahmeda III i chana Kaplana Gereja, Solimanem agą i Abdy murzą. Podjął rozpoczęte przez zmarłego w marcu t.r. marsz. w. kor. Kazimierza Bielińskiego negocjacje z przebywającym w Gdańsku byłym ambasadorem Francji przy Stanisławie Leszczyńskim, J. V. Besenvalem; od jesieni pertraktował z nim w Warszawie, gdzie Besenval występował już jako oficjalny poseł nadzwycz. przy Auguście II. Wyznaczony t.r. do delegacji do przyszłych rokowań pokojowych, S. zamierzał udać się wiosną 1714 na organizowany przez dyplomację cesarską kongres pokojowy do Brunszwiku i starał się o fundusze na wyjazd. W sierpniu t.r. przybył do Rydzyny na spotkanie senatorów z królem, wziął też udział w konferencji z wysłannikami Porty i chana, Szeferzi bejem i Hadży Kazy agą. Na prośbę króla często pełnił w l. 1714–15 misje koncyliacyjne. W r. 1714 starał się przekonać hetmana Sieniawskiego do planu objęcia komputem wojsk saskich stacjonujących w Rzpltej, a we wrześniu 1715 w Wilnie skłonił hetmana Pocieja do wycofania się z antydworskich postanowień zainspirowanej przez niego konwokacji wileńskiej. W czerwcu t.r. uczestniczył w Warszawie w radzie senatu, podczas której poseł rosyjski G. Dołgoruki prosił o zezwolenie na przejście wojsk carskich na Pomorze; w imieniu zebranych S. i Przebendowski wyrazili stanowczy sprzeciw. Wg Jacka Staszewskiego zapewne to S. sformułował w październiku plan zakończeniu reformy Rzpltej; obejmował on utworzenie nowego komputu z włączeniem wojska saskiego oraz powołanie rady przy królu, składającej się z przedstawicieli szlachty i senatu, a wymienianej co kwartał; rada ta wyłoniłaby tajną radę, w skład której oprócz bp. kujawskiego wchodziłby kanclerz, marszałek w. kor. i podskarbi w. kor. W przededniu zawiązania konfederacji generalnej S. opowiadał się w listopadzie w Toruniu za rozmowami przedstawicieli skonfederowanego wojska i województw ze stroną królewską. Opinia szlachecka była mu wówczas niechętna; w satyrach politycznych przedstawiano go jako stronnika dworu, a więc i grabarza polskich wolności; przejeżdżający przez Tarnogród bp przemyski Jan Kazimierz Bokum ledwo uniknął poturbowania, gdy wzięto go za S-ego.

Po zawiązaniu 26 XI 1715 konfederacji tarnogrodzkiej S. był zdecydowanie przeciwny mediacji rosyjskiej, proponowanej konfederatom przez cara. W styczniu 1716 w Poznaniu doradzał królowi polityczny kompromis i łagodność wobec tarnogrodzian oraz wyprowadzenie z Polski wojsk saskich. Po przyjęciu przez konfederację mediacji carskiej udał się pod koniec marca t.r. z Augustem II do Gdańska na rozmowy z Piotrem I i jego ministrami. W 1. poł. kwietnia spotkał się także z wysłanymi do cara konfederatami oraz doprowadził do przyjęcia ich na audiencji przez króla. Wydelegowany przez władcę na rokowania z konfederatami i mediatorem rosyjskim G. Dołgorukim, rozpoczął 13 VI wraz z Flemmingiem negocjacje w Lublinie. Konfederaci mając nadzieję, że zmiana negocjatorów przyniesie większe ustępstwa dworu, pod koniec lipca zerwali rozmowy. Wznowiono je w sierpniu w Kazimierzu, gdzie króla reprezentował woj. mazowiecki Stanisław Chomentowski; we wrześniu jednak władze konfederackie poprosiły o powrót poprzednich pełnomocników. Ostatecznie S., Flemming i Chomentowski przystąpili 28 IX do rokowań z konfederatami w Warszawie. W trakcie negocjacji w październiku S. ostro występował przeciw dysydentom i w dużej mierze przyczynił się do przyjęcia sformułowań ograniczających ich prawa. Po podpisaniu traktatu warszawskiego 3 XI przedstawił plan reformy skarbowo-wojskowej, polegającej na regularnej płacy dla wojska, opartej na stałych podatkach, wybieranych bezpośrednio od płatników; głównym założeniem reformy było jak najmniejsze obciążenie społeczeństwa i jak najtańszy budżet wojskowy, redukujący armię do osiemnastu tysięcy żołnierskich stawek żołdu. Plan S-ego nawiązywał do wcześniejszych projektów Stanisława Dunina Karwickiego i podkanclerzego lit. Szczuki. Kontrprojekt konfederatów, zakładający mniejsze redukcje w armii S. stanowczo odrzucił, co ponownie doprowadziło do zerwania rozmów; dopiero wkroczenie nowych wojsk rosyjskich na Wołyń skłoniło tarnogrodzian do zgody na większość punktów reformy. W ważnej kwestii «opisania» urzędów centralnych S. skłaniał się ku konfederackim zamiarom ograniczenia władzy hetmańskiej, sprzeciwiał się natomiast podobnym projektom odnośnie uprawnień podskarbiego. Wysłany do chorego hetmana Sieniawskiego, nakłaniał go do zaprzysiężenia punktu traktatu warszawskiego, przewidującego ograniczenie władzy jego urzędu. S. w rokowaniach w Lublinie opowiadał się za sejmem dwutygodniowym, na którym przyjęto by przyszły traktat, lecz w styczniu 1717 obstawał już przy zgromadzeniu jednodniowym, nie chcąc zaprzepaścić osiągniętego z trudem porozumienia. Dn. 1 II t.r. uczestniczył w Sejmie Niemym; został na nim wyznaczony z senatu do tryb. skarbowego.

W lutym i marcu 1717 wziął S. udział w rozmowach z dyplomatą austriackim D. H. von Virmondtem, który zabiegał o odnowienie udziału Rzpltej w Lidze Świętej; odrzucił wtedy propozycję skierowania oddziałów saskich przeciw Turcji na polski koszt. Dn. 20 III t.r. został powołany przez króla do komisji ds. żup wielickich i bocheńskich, a w kwietniu objął prezydencję tryb. skarbowego w Radomiu. Wyznaczony przez Sejm Niemy, pełnił od 1 VIII 1718 przez pół roku obowiązki senatora rezydenta przy królu. Dwór drezdeński uważał wówczas S-ego i Szembeka za najważniejszych współpracowników Augusta II w Rzpltej; zdaniem Flemminga «pierwsze skrzypce grał» S., a kanclerz zazwyczaj przychylał się do jego opinii. Obaj byli w ogólnym zarysie wtajemniczeni w rokowania, prowadzone przez Flemminga w Wiedniu, w sprawie traktatu między Augustem II a cesarzem Karolem VI; S. sugerował nawet, że król mógłby wykorzystać prawo odnawiania dawnych aliansów w okresie bezsejmowym za zgodą senatorów rezydentów. Na sejmie rozpoczętym 3 X t.r. w Grodnie radził, by jak najszybciej wysłać emisariusza do Piotra I z żądaniem od niego deklaracji wycofania swych wojsk i pozostania w przymierzu z Rzpltą, natomiast dopiero potem wyprawić oficjalne poselstwo; izba poselska i senat przychyliły się do tej propozycji. Już po zalimitowaniu sejmu S. uczestniczył 17 XII w konferencji senatorów z wysłannikiem chana, Kantemirem murzą, a 13 I 1719 w rozmowach z G. Dołgorukim w sprawie obecności wojsk rosyjskich w Rzpltej i Kurlandii. Mimo nadziei dworu, że S. i Szembek doprowadzą do przyłączenia się Rzpltej do skierowanego przeciw Rosji sasko-brytyjsko-austriackiego traktatu wiedeńskiego z 5 I t.r., S. na zjeździe senatorów we Wschowie w marcu opowiedział się przeciw traktatowi, a w piśmie Representatio fidelis do Augusta II z 9 lub 10 III argumentował, że akces Rzpltej wywołałby zamieszanie wewnętrzne i stworzył ryzyko wojny z Rosją; równocześnie jednak zalecał królowi ostry ton odpowiedzi na list Piotra I ze stycznia t.r. W pochodzącym z kręgów opozycji hetmańskiej piśmie politycznym „List pewnego senatora, w którym się informuje o zjeździe wschowskim” określono rolę S-ego stwierdzeniem: «cała Polska jedną się stała diecezją kujawską».

W kwietniu 1719 uczestniczył S. w tryb. skarbowym w Radomiu. Po śmierci bp. krakowskiego Kazimierza Łubieńskiego, w maju t.r., chcąc zjednać opozycyjną wobec dworu rodzinę Potockich, proponował oddać biskupstwo krakowskie jednemu z jej przywódców, bp. warmińskiemu Teodorowi Potockiemu; sam postąpiłby w takim przypadku na biskupstwo warmińskie. Król jednak chciał mieć w diec. krakowskiej osobę zaufaną i powierzył ją S-emu. Nominację ogłoszono nieoficjalnie w Dreźnie w sierpniu, w czasie wesela królewicza Fryderyka Augusta, w którym S. uczestniczył, a formalnie na radzie senatu we Wschowie w listopadzie. Działalność w diec. kujawskiej zakończył S. zreformowaniem seminarium duchownego we Włocławku; własnym sumptem odrestaurował i wyposażył jego gmach, a dekretem z 31 XII przekazał kształcenie kleru misjonarzom. Zajmował się też w tym czasie sprawami Gdańska, dążąc do wzmocnienia tam pozycji katolicyzmu. Powszechnie wiązano te działania z jego osobistymi ambicjami; w zamian za odzyskanie dla katolików gdańskiego kościoła Mariackiego, Rzym obiecał mu kapelusz kardynalski. Jeszcze w r. 1718 dokonał S. podziału Gdańska na parafie katolickie. Dn. 18 XII 1719 erygował misję jezuitów przy kaplicy Królewskiej w kościele Mariackim, rozstrzygając tym samym wieloletni spór o ich obecność w tym miejscu. Na biskupstwo krakowskie został prekonizowany 3 VII 1720 przez papieża Klemensa XI, a działalność w tej diecezji rozpoczął pięćdziesięciostronicowym listem pasterskim z 13 IX t.r. Ingres odbył 4 V 1721 i jeszcze t.r. wydał następny list pasterski pt. Idea vitae sacerdotis, będący swoistym podręcznikiem ascezy kapłańskiej.

S. wziął udział w konferencji senatorskiej na przełomie października i listopada 1719 we Wschowie, gdzie wraz z Szembekiem przyczynił się do zmiany wcześniejszych ustaleń o odroczeniu limity sejmu i nakłonił króla do zwołania go na 30 XII t.r. W listopadzie konferował w Warszawie z Przebendowskim na temat misji Chomentowskiego do Petersburga; wyasygnował na nią 10 tys. talarów i opracował projekt instrukcji dla posła. Na początku grudnia przewodniczył w Warszawie konferencji senatorów na temat listów do nich Piotra I z wysp Alandzkich, rozsyłanych przez G. Dołgorukiego. W czasie ostatnich przygotowań do sejmu wyjechał jednak do Gdańska i przybył do Warszawy dopiero 5 I 1720, już po rozpoczęciu obrad. Wszedł w skład delegacji do rozmów z G. Dołgorukim i podczas konferencji 11 I t.r. odpierał jego zarzuty rzekomego zaangażowania Rzpltej w traktat wiedeński, wytykając przy tym carowi, że wbrew przymierzu z Rzpltą prowadził bez jej udziału rokowania pokojowe ze Szwecją. Od 14 do 16 II przewodniczył obradom sesji prowincjonalnej wielkopolskiej. Wziął udział w posejmowej radzie senatu i powtórnie został wyznaczony na posła na planowany kongres pokojowy w Brunszwiku. Wiosną t.r., wtajemniczony przez dwór w dwustronne rozmowy ze Szwecją, był przeciwnikiem rokowań separatystycznych i opowiadał się za traktatem generalnym; zarazem, wbrew królowi i Flemmingowi, był przeciwny zaostrzeniu stosunków z Rosją. Jeszcze podczas sejmu agitował przeciw Gdańskowi, domagając się zwrotu katolikom kościoła Mariackiego; udało mu się uzyskać dekret królewski z 28 II, proklamujący banicję na miasto. W 2. poł. marca przybył do posiadłości biskupiej (Bischofsberg) w pobliżu Gdańska, gdzie prowadził negocjacje z przedstawicielami Rady Miejskiej, m.in. w sprawach rozliczeń finansowych między miastem a dobrami biskupimi; wyrażał gotowość rezygnacji ze swych żądań w zamian za odpowiednią sumę.

Po objęciu biskupstwa krakowskiego rzadziej udzielał się S. na forum publicznym, ale jego pozycja w otoczeniu króla nie uległa zachwianiu. August II stale zasięgał jego rady w sprawach państwowych, domagając się opinii o przedstawianych problemach i wykorzystując jego zdolności koncyliacyjne (S. pośredniczył m.in. w zawarciu 7 VII 1721 w Wąworkowie ugody z marsz. nadw. lit. Pawłem Sanguszką w sprawie administracji dóbr ordynacji ostrogskiej przez Stanisława Poniatowskiego i woj. lubelskiego Jana Tarłę). Wysuwany przez dwór na następcę zmarłego w sierpniu t.r. prymasa S. Szembeka, S. nie zgodził się na objęcie tej godności. Wziął następnie udział w sejmie zwycz., rozpoczętym 4 X 1722 w Warszawie. Wszedł w r. 1724 do komisji powołanej przez sąd asesorski dla przeprowadzenia dochodzenia w sprawie tumultu toruńskiego i w 2. poł. września oraz na początku października t.r. uczestniczył w jej działaniach w Toruniu; komisarze tej komisji oskarżali go o zbytnią łagodność. Na sejmie t.r. został wyznaczony z senatu do deputacji do rozmów z ministrami cudzoziemskimi i do układania konstytucji, a przedstawiciele izby poselskiej prosili króla o podjęcie w Rzymie starań o kapelusz kardynalski dla niego. S. wziął też udział w posejmowej radzie senatu. Dn. 10 I 1725 wydał edykt przeciw protestantom w diec. krakowskiej, żądając od nich dobrowolnej konwersji na katolicyzm lub przynajmniej podporządkowania się katolickim władzom duchownym; wykorzystując konstytucje Sejmu Niemego, zakazał dysydentom budowania nowych i remontowania starych świątyń, a za ważne uznał tylko małżeństwa zawarte przed kapłanem katolickim. Choć obawiał się międzynarodowych reperkusji sprawy toruńskiej, uważał, że wobec nacisków brytyjskich i pruskich nie należy okazać słabości. W dn. 15 I – 5 II 1726 uczestniczył w Warszawie w konferencji senatorów z królem i pod nieobecność prymasa Teodora Potockiego przewodniczył niektórym sesjom; w obszernej mowie 5 II t.r. zalecał m.in. stanowczość w rozmowach z dyplomatami sąsiednich państw. Przed sejmem t.r. wyrażał obawę, że próba objęcia tronu kurlandzkiego po wygaśnięciu dynastii Kettlerów przez naturalnego syna Augusta II, Maurycego Saskiego, spowoduje oburzenie szlachty, zerwanie sejmu i konfederację na miarę tarnogrodzkiej; był zwolennikiem inkorporacji Kurlandii do Rzpltej. Na sejmie grodzieńskim t.r. wszedł do wszystkich czterech komisji do rokowań z ministrami cudzoziemskimi (cesarskimi, rosyjskimi, pruskimi i szwedzkimi). Został też wyznaczony do deputacji do odebrania od spadkobierców zmarłego prymasa S. Szembeka przechowywanego przez niego niegdyś skarbu kor.; wszedł też do komisji ds. szybu solnego «Kunegunda» w Wieliczce oraz deputacji do układania konstytucji. Brał udział w posejmowej radzie senatu oraz konferencji 21–31 III 1727 w Warszawie z prymasem Potockim i marsz. w. kor. Józefem Mniszchem w sprawie negocjacji z nuncjuszem Spinolą na temat konkordatu. W listopadzie t.r. uczestniczył w rozmowach wyznaczonych komisarzy z obcymi dyplomatami.

W maju 1729 król nominował protegowanego S-ego, jego dalekiego krewnego, Jana Feliksa Szaniawskiego (zob.) na bp. wileńskiego, chcąc tym utwierdzić przychylność bp. krakowskiego dla przyszłej elekcji królewicza Fryderyka Augusta na tron polski. Kwestia obsady biskupstwa wileńskiego wymieniana była jako jedna z przyczyn zerwania sejmu grodzieńskiego t.r., a nominat ostatecznie zrzekł się tej godności. Dwudziestu opozycyjnych wobec dworu posłów protestowało wtedy w manifeście przeciw dyktatorskiej władzy triumwiratu: S-ego, Poniatowskiego i kanclerza kor. J. Szembeka. Zdaniem austriackiego posła w Polsce F. Kindera, S. był autorem anonimowej odpowiedzi na ten manifest, w której oskarżył «dom Potockich» o zerwanie sejmu z powodu prywaty. Mimo że S. był wypróbowanym stronnikiem króla i skłaniał się ku sukcesji saskiej, już w r. 1728 za swego zwolennika uważał go Stanisław Leszczyński. W rozmowie we wrześniu 1729 z ambasadorem Francji A. F. Montim na temat przyszłej elekcji S. ofiarował swe poparcie dla Leszczyńskiego. Wziął S. udział w sejmie w Grodnie w październiku 1730 oraz w posejmowej radzie senatu. Od stycznia 1731 uczestniczył w Warszawie w posiedzeniach komisji do rozmów z ministrami cudzoziemskimi, a w lutym oraz w na początku marca t.r. przewodniczył komisji pertraktującej z rezydentem pruskim K. F. Hoffmannem na temat spraw spornych między Rzpltą a Prusami. We wrześniu sporządził dla Stolicy Apostolskiej relację o stanie swej diecezji. Z polecenia króla uczestniczył w listopadzie i grudniu w posiedzeniach komisji do dóbr neuburskich, pośrednicząc w sporze między Sapiehami i Radziwiłłami. W styczniu 1732 wznowiono wypłacanie mu francuskiej pensji (1200 liwrów), przyznanej zapewne jeszcze za czasów Ludwika XIV.

Podobnie jak w diec. kujawskiej, S. poświęcał wiele uwagi kształceniu kleru w diec. krakowskiej. Zreformował seminarium zamkowe na Wawelu; powiększył je w r. 1728 o dwa budynki i przebudował kompleks trzech domów wg projektu Kaspra Bażanki. Uregulował finanse seminarium, powiększył jego uposażenie i t.r. wydał nowe statuty seminaryjne oraz dekret reformacyjny, będący właściwie nową erekcją. Rozbudował na własny koszt zabudowania należące do misjonarzy na krakowskim Stradomiu w taki sposób, by stanowiły czworobok; aktem z 28 V 1732 utworzył tam nowe seminarium duchowne dla dwunastu kleryków zakonnych i osiemnastu diecezjalnych. W czasie rządów S-ego w diec. krakowskiej ilość miejsc w seminariach duchownych wzrosła czterokrotnie. W l. 1726–9 odbudowywał zamek na Wawelu ze zniszczeń po pożarze z r. 1702 (nowy dach nad skrzydłem północnym i komnaty drugiego piętra); w celu nadzorowania prac zamieszkał wtedy na zamku. Kaplicę bp. Konarskiego w katedrze na Wawelu przebudował w l. 1722–8, zapewne wg projektu Bażanki, na swe mauzoleum. Wraz z Elżbietą Sieniawską ufundował w Krakowie kościół Pijarów; w r. 1728 dokonał jego konsekracji. Łożył na budowę nowego domu sióstr prezentek przy ul. św. Jana (przeniosły się do niego w r. 1726), a w r. 1729 przekazał im przylegający do budynku klasztornego kościół św. Jana. W r. 1732 kupił w Krakowie kurię opatów jędrzejowskich przy kościele św. Marcina przy ul. Grodzkiej i dołączył ją do domu dla księży emerytów. Dn. 26 V t.r. wydał dekret fundacyjny domu poprawczego dla kapłanów diec. krakowskiej; dom umieścił na zamku biskupim w Lipowcu, a prowadzenie go powierzył misjonarzom.

Wszechstronną opieką otoczył S. Kielce. Zreorganizował podział administracyjny tamtejszych dóbr biskupich i powołał w r. 1723 komisję do reformy ustroju miasta. Dn. 3 VI 1726 wydał akt erekcyjny seminarium duchownego oraz szkoły p. wezw. św. Stanisława, powierzając zarząd seminarium księżom komunistom (członkom Inst. Księży Świeckich Wspólnie Żyjących); budowę rozpoczęto już wcześniej, w r. 1724. W r. 1728 zreorganizował kapituły kolegiackie i dzięki uzyskanym funduszom zwiększył w r. 1729 uposażenie seminarium. Kontynuował rozbudowę kolegiaty, m.in. prezbiterium z zakrystiami i kapitularzem oraz archiwum; współfinansował nowy ołtarz główny i ufundował dwa ołtarze boczne. Świątynię otoczoną murem z dwiema bramami konsekrował w r. 1728. Fundował budowę, być może wg projektu Bażanki, południowego skrzydła pałacu biskupiego wraz z gankami, łączącymi go z kolegiatą. Przy kolegiacie utworzył kapelę muzyków, a na Wzgórzu Zamkowym wybudował stajnie i wozownie. Wspólnie z kanonikiem Dominikiem Lochmanem ufundował, zbudowany w l. 1720–30, murowany klasztor Norbertanek w Busku. Zwiększył uposażenie seminarium w Lublinie, a w r. 1726 ufundował alumnat dla młodzieży szlacheckiej przy seminarium w Sandomierzu. W Łukowie ufundował w r. 1730 konwikt dla dziesięciu młodych Szaniawskich uczących się w tamtejszym Kolegium Pijarskim. Dbał też o rozwój gospodarczy dóbr biskupich, m.in. zbudował wielki piec w Ząbkowicach koło Siewierza oraz «fabrykę żelaza» w Bodzentynie koło Kielc. W poł. l. dwudziestych łożył na prace przy północno-wschodnim bastionie fortecy jasnogórskiej, nazwanym pod koniec XVIII w. bastionem Szaniawskich.

S. posiadał m.in. dobra Sobków w pow. chęcińskim woj. sandomierskiego (miasteczko Sobków, wsie Nida, Sokołów Dolny i Górny, Tokarnia i Wierzbica), Korytnicę, Lipę, Jawor, Adamów i Karsy, a także Łukową (podarował ją w r. 1724 bratankowi Jozafatowi). Miał też dobra w ziemi warszawskiej: Opacz Wielki i Mały, Ojrzanów, Żelechów, Zaremby, Kaleń, Wesoła Wola, Zalesie, Falenty, Jaworów, Raszyn, Puchały, Wypady, Janki i Derdy, a na Litwie: Montygaliszki w woj. trockim i Rudnię w woj. witebskim. Od rajcy Starej Warszawy Jana Schultzendorffa kupił w r. 1717 pałac przy ul. Długiej; sprzedał go w r. 1732 J. Szembekowi. Miał też w Warszawie pałac przy ul. Senatorskiej «Pod Gwiazdą». Dn. 31 V t.r. sporządził testament; majątek zapisał trzem bratankom: Fabianowi (zob.), Jozafatowi (zob.) i Stanisławowi, każdemu, oprócz dóbr ziemskich, po 252 233 zł 28 gr w gotówce oraz 398 grzywien srebra «w wielorakich różnego gatunku sprzętach». Zmarł 2 VII 1732 na zamku w Lipowcu, prawdopodobnie w wyniku gangreny, został pochowany 29 VII w katedrze na Wawelu; w kaplicy bp. Konarskiego znajduje się jego marmurowy nagrobek z płaskorzeźbioną podobizną.

S. zrobił zawrotną karierę, od pozycji palestranta do najbogatszego biskupa w Rzpltej. Awans ten zawdzięczał głównie związkom z dworem saskim. W polskim otoczeniu Augusta II był przez blisko trzy dekady najważniejszym rozmówcą obcych dyplomatów: nuncjuszy, ambasadorów rosyjskich, rezydentów pruskich, posłów austriackich i weneckich, którzy najchętniej zwracali się właśnie do niego. W niemal wszystkich prowadzonych w Polsce rokowaniach dyplomatycznych tej epoki S. odgrywał pierwszorzędną rolę i pozostawał dla dyplomatów głównym informatorem o poczynaniach swego stronnictwa. Uczestniczył ponadto, zwykle nimi kierując, w większości negocjacji wewnętrznych, związanych z wojskiem i skarbem, a zwłaszcza zmierzających do uspokojenia kraju.

S. jest bohaterem opowiadania Władysławy Izdebskiej „Konstanty Felicjan Szaniawski, książę siewierski, biskup krakowski” ze zbioru „Wianek” (W. 1871). Jego postać występuje również w powieści Józefa Ignacego Kraszewskiego „Skrypt Fleminga” (W. 1879).

Portret całopostaciowy w klasztorze Franciszkanów w Kr., replika w klasztorze Misjonarzy w Kr. na Stradomiu, reprod. w: Katalog zabytków sztuki w Pol., IV cz. 5; Portret w półpostaci, tamże; Fot. nagrobka tamże, IV cz. 1 (ilustracje); – Enc. Org.; Estreicher; Łętowski, Katalog bpów krak., II; Niesiecki (dod.); Słown. Hist.-Geogr. Ziem. Pol., I (Bodzentyn), XIV (Ząbkowice); Słown. Pol. Teologów Katol., III; Słownik biograficzny kapituły warmińskiej, Olsztyn 1996; – Burdowicz-Nowicki J., Piotr I, August II i Rzeczpospolita 1697–1706, Kr. 2010; Feldman J., Polska a sprawa wschodnia 1709–1714, „Rozpr. PAU Wydz. Hist.-Filoz.” T. 65: 1926; tenże, Polska w dobie wielkiej wojny północnej 1704–1709, Kr. 1925; Gąsior R., Matuła T., Szkoła Sióstr Prezentek w Krakowie w latach 1627–1917, L. 1998; Gierowski J. A., Między saskim absolutyzmem a złotą wolnością, Wr. 1953; tenże, Na szlakach Rzeczypospolitej w nowożytnej Europie, Kr. 2008; tenże, Traktat przyjaźni Polski z Francją, W. 1965; tenże, W cieniu Ligi Północnej, Wr. 1971; Jarochowski K., Dzieje panowania Augusta II, P. 1874 I 428, 480, 533; tenże, Rozprawy historyczno-krytyczne, P. 1889 s. 26, 67–8, 95–8; Jędryka S., Działalność polityczna Konstantego Felicjana Szaniawskiego (do objęcia biskupstwa krakowskiego), (praca magisterska z r. 1991 w Arch. UJ); Kamiński A., Konfederacja sandomierska wobec Rosji w okresie poaltransztadzkim 1706–1709, Wr. 1969; Katalog zabytków sztuki w Pol., IV cz. 1, IV cz. 5, XI z. 18; Konopczyński W., Polska a Szwecja, W. 1924; tenże, Polska a Turcja 1683–1792, W. 1936; Kosińska U., Sejm 1719–1720 a sprawa ratyfikacji traktatu wiedeńskiego, W. 2003; taż, Rokowania Augusta II ze Szwecją w latach 1719–1720, „Kwart. Hist.” T. 111: 2004 nr 3 s. 23–44; taż, Rosja wobec sejmu jesiennego 1720 r., tamże T. 111: 2004 nr 1 s. 39–67; taż, Stanowisko Rosji wobec rokowań Augusta II ze Szwecją w 1720 r., tamże T. 112: 2005 nr 4 s. 31–46; Kościół katolicki w Małopolsce w średniowieczu i we wczesnym okresie nowożytnym, Red. W. Kowalski, J. Muszyńska, Kielce–Gd. 2001; Kriegseisen W., Ewangelicy polscy i litewscy w epoce saskiej, W. 1996; Kumor B., Dzieje diecezji krakowskiej do roku 1795, Kr. 1998–2002 I–IV; Markiewicz M., Rady senatorskie Augusta II 1697–1733, Wr. 1988; Nycz M., Geneza reform skarbowych sejmu niemego, P. 1938; Perłakowski A., Jan Jerzy Przebendowski jako podskarbi wielki koronny (1703–1729). Studium funkcjonowania ministerium, Kr. 2004; Pieniążek-Samek M., Tributum gratitudinis reddo. Fundacje artystyczne na terenie Kielc w XVII i XVIII wieku, Kielce 2005; Poraziński J., Epiphania Poloniae. Orientacje i postawy polityczne szlachty polskiej w dobie Wielkiej Wojny Północnej (1702–1710), Tor. 1999; Prochaska A., Konfederacja tarnogrodzka, „Przew. Nauk. i Liter.” T. 43: 1917 s. 444, 447; Rostworowski E., O polską koronę. Polityka Francji w latach 1725–1733, Wr. 1958; Sobieszczański F. M., Warszawa, W. 1967; Solov’ev S., Istorja Rossiji z drevniejšich vremen, Moskva 1962 VIII, IX; Sowa A. L., Świat ministrów Augusta II, Kr. 1995; Staszewski J., „Jak Polskę przemienić w kraj kwitnący...”. Szkice i studia z czasów saskich, Olsztyn 1997; tenże, O miejsce w Europie, W. 1973; Szymański S., Fortalitium jasnogórskie, „Kwart. Hist. Arch. i Urban.” R. 8: 1963 s. 154; Wodziński A. M., Gdańsk za czasów Stanisława Leszczyńskiego, Kr. 1929; – Acta Nuntiaturae Polonae, Ed. I. Kopiec, Romae 1991 XLI vol. 1; toż, Ed. A. Kędar, Cracoviae 2004 XXXVII vol. 1; toż, Ed. I. Kopiec, Romae–Cracoviae 2002–7 XLII vol. 1–2, Cracoviae 2007 XLIII vol. 1; Diariusz sejmu walnego warszawskiego 1701–1702, Wyd. P. Smolarek, W. 1962; Diariusz Walnej Rady Warszawskiej z roku 1710, Wyd. R. Mienicki, Wil. 1928; Dziennik konfederacji tarnogrodzkiej..., Wyd. E. Raczyński, P. 1841 s. 106–9, 117–18, 124–35, 180, 182–203, 207–12, 226–7, 233–4; Hierarchia catholica medii aevi, V; Otwinowski E., Dzieje Polski pod panowaniem Augusta II…, Kr. 1849 s. 250, 259, 302–4; Pisma i bumagi imperatora Petra Velikogo, Pet.–Petrograd–Moskva 1893–1952 III–IX; Raporty rezydentów francuskich w Gdańsku w XVIII wieku, Wyd. E. Cieślak, J. Rumiński, Gd. 1964 I; Teka Podoskiego, I 155, 312, II 8–9, V 287, 289–90, VI 88–9, 367–80, 767; Vol. leg., VI 173, 177, 188, 190, 198, 287, 304–5, 396, 399, 402, 412–16; Zawisza K., Pamiętniki, Wyd. J. Bartoszewicz, W. 1862 s. 58, 207, 230–1, 311, 340–5; – AGAD: Arch. Radziwiłłów, Dz. V teka 385 nr 15576; B. Czart.: rkp. 449, 451–3, 455, 458, 459, 460–2, 464, 470–8, 489, 506, 5958; B. Ossol.: rkp. 2670 k. 1, 4, 5, 7, 9, 18; – Informacje Henryka Palkija z Kr., Jacka Burdowicza-Nowickiego i Urszuli Kosińskiej z W.

Red.