Plater (Broel-Plater) Konstanty (1778?–1849), marszałek szlachty pow. zawilejskiego. Był czwartym z kolei synem Kazimierza Konstantego (zob.) i Izabeli z Borchów, bratem Ludwika Augusta (zob.), Michała Platera-Zyberka (zob.) i Stanisława (zob.). Wcześniejsze lata życia P-a nie są nam znane. Ok. r. 1802 wyjechał z rodziną za granicę; był m. in. w Paryżu. W l. 1809–12 był marszałkiem szlachty pow. zawilejskiego (od r. 1843 nazwa powiatu uległa zmianie na święciański) w gub. wileńskiej. W r. 1817 jako delegat pow. zawilejskiego na sejmik gubernialny wileński był P. obecny na burzliwej sesji 30 XII t. r., na której rozpatrywano sprawę zniesienia poddaństwa chłopów. Jej zwolennikiem okazał się zarówno P., jak i reprezentowany przez niego powiat. P. podpisał podjętą 4/16 X 1818 na sejmiku pow. dyneburskiego w Krasławiu uchwałę postulującą utworzenie w gub. witebskiej komitetu mającego się zająć rozpatrzeniem proponowanych reform włościańskich; nie podpisał jednak (stanowiąc wśród ziemian wyjątek) uchwały sejmiku w Krasławiu 1/13 III 1819 o utworzeniu w tychże celach siedmioosobowej komisji.
W latach dyskusji nad sprawą chłopską P. należał do kilku lóż wolnomularskich, uzyskując IV stopień wtajemniczenia. W r. 1819/20 był członkiem honorowym lóż: «Doskonała Jedność» i «Kazimierz Wielki»; jako urzędnik Wielkiego Wschodu pełnił funkcję sędziego loży «Gorliwy Litwin», w r. 1820 był członkiem honorowym lóż: «Szkoła Sokratesa» i «Szczęśliwe Oswobodzenie», w r. 1821 «Zum guten Hirten». W związku z likwidacją przez władze wolnomularstwa w r. 1821 przemawiał 15 X t. r. na posiedzeniu pożegnalnym loży «Gorliwy Litwin», «przypominając zaprzysiężone obowiązki braci» i «dotrzymania najuroczyściej zaprzysiężonych tajemnic». P. był prezesem sądu granicznego zawilejskiego, ale w r. 1819 już funkcji tej nie pełnił. W latach dwudziestych, a może wcześniej, należał prawdopodobnie do Komisji Sądowo-Edukacyjnej wileńskiej, która głównie rozpatrywać miała sprawy funduszów przeznaczonych na oświatę. Jednakże Jan Śniadecki (od r. 1820 członek tej Komisji) uskarżał się przed Adamem Jerzym Czartoryskim, że P. «lata po sądach za interesami familijnymi i całkowicie zaniedbuje swoje obowiązki w Komisji».
P-a pochłaniały nie tylko sprawy rodzinne, które niejednokrotnie załatwiał za braci, ale, a może przede wszystkim, bardzo rozległe stosunki towarzyskie. Bywał w wielu domach ziemiańskich na Wileńszczyźnie, przyjaźniąc się szczególnie z rodziną Güntherów, u których był codziennym gościem, podobnie jak Ignacy Chodźko, Antoni Odyniec i in. Niemłody już i «twarzy nie pięknej» darzył panie swoim afektem, bywał powiernikiem «wszystkich incomprises» (Puzynina). Z młodzieżą spędzał czas na zabawie, ale i na lekturze. Kupował wiele świeżo wydanych książek, które z talentem głośno odczytywał. Znalazły się wśród nich pierwsze wydania „Poezji” Mickiewicza, przekład poezji Byrona, dokonany przez A. Odyńca i in. Usłużny i «pierwszy do składek dobroczynnych», cieszył się, mimo pewnych śmieszności, ogólną sympatią. Zmarł u swego brata Michała w Liksnie w r. 1849. Nie był żonaty.
Sztych E. Quenedey wymieniony w: Czapski E., Spis rycin przedstawiających portrety przeważnie polskich osobistości w zbiorze Emeryka hr. Hutten-Czapskiego w Krakowie, Kr. 1901; – Konarski Sz., Platerowie, Mater. do biogr., geneal. i herald. pol., IV 64; Słown. Geogr., (Święciany); Małachowski-Łempicki, Wykaz pol. lóż wolnomularskich; – tenże, Wolnomularstwo na ziemiach dawnego W. Ks. Litewskiego 1776–1822, Wil. 1930; Mościcki H., Pod znakiem Orła i Pogoni, Lw.–W. 1923; tenże, Sprawa włościańska na Litwie w pierwszej ćwierci XIX stulecia, W. 1908; – Z Güntherów Puzynina G., W Wilnie i dworkach litewskich 1815–1843, Wil. [b. r.] s. 60–1, 190, 218, 234, 267, 326, 349; – B. Czart.: rkp. ew. XVII 3255.
Helena Wereszycka