INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Krystyna Szczepanowska-Miklaszewska  

 
 
1912-09-01 - 1998-02-20
| tkacz
 
Biogram został opublikowany w latach 2010-2011 w XLVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Szczepanowska-Miklaszewska 1.v. Trebert Krystyna, pseud.: Krystyna, Klementyna (1912–1998), graficzka, tkaczka.

Ur. 1 IX w Wolance koło Borysławia, była wnuczką Stanisława Antoniego Szczepanowskiego (zob.), córką Stanisława Wiktora i Marii z Dubanowiczów. Miała braci Stanisława (1908–1939) i Jerzego (1909–1945) oraz siostrę Annę Beatę, po mężu Zajączkowską (1910–1973).

S. ukończyła liceum urszulanek we Lwowie, po czym w l. 1930–3 studiowała na Politechn. Lwow. Od r. 1934 kształciła się we Lwowie w Inst. Sztuk Pięknych, uzyskując dyplomy z tkaniny dekoracyjnej (1937) i malarstwa dekoracyjnego (1939). Wiedzę z zakresu tkactwa artystycznego zdobywała także pod kierunkiem sióstr ojca: Eleonory Plutyńskiej (zob.) i Wandy Szczepanowskiej (zob.). Ukończyła studia w r. 1939 i otworzyła we Lwowie własną pracownię tkacką. Podczas okupacji sowieckiej podjęła 1 X 1939 pracę rysownika w Zakł. Chemii Lekarskiej, kierowanym przez Jakuba Parnasa. W maju 1940 przedostała się wraz z mężem i matką do Warszawy, wywożąc ze Lwowa część kolekcji kobierców wschodnich rodziny Kulczyckich (obecnie w Muz. Tatrzańskim w Zakopanem). T.r. wstąpiła w Warszawie do ZWZ. Przydzielona do VI Oddz. Komendy Głównej ZWZ/AK, była od stycznia 1942 do lipca 1943 pod pseud. Krystyna łączniczką Biura Informacji i Propagandy (BIP) Podokręgu Wschodniego w Warszawie; pod pseud. Klementyna sprawowała też funkcję łączniczki. W konspiracji nawiązała przyjaźń z Aleksandrem Gieysztorem. W czasie powstania warszawskiego 1944 r. należała do służby sanitarnej (w podziemiach gmachu PKO); we wrześniu awansowano ją do stopnia podporucznika. Po upadku powstania znalazła się w obozie jenieckim Lamsdorf (Łambinowice), a następnie w Zeithain w Saksonii. Prowadziła tam pogadanki z historii sztuki oraz uczestniczyła w organizacji przedstawień teatralnych.

Po wyzwoleniu obozu, 23 IV 1945, wróciła do Warszawy. Od jesieni t.r. uczyła w Zakopanem w Zasadniczej Szkole Zawodowej i Technikum Tkactwa Artystycznego im. Heleny Modrzejewskiej. Wraz z Marią Bujakową stworzyła dla szkoły nowatorski program dydaktyczny, odwołujący się do miejscowych zasad obróbki surowców i kształtowania tkaniny, a zarazem sięgający po nowe formy plastyczne. Równocześnie pracowała w Zakopiańskich Zakładach Wzorcowych, zorganizowanych z inicjatywy Biura Nadzoru Estetyki Produkcji przy Spółdzielni «Samopomoc Chłopska» i w l. 1947–50 prowadziła tam zespół tkacki, dla którego wykonywała projekty. W l. 1946 i 1947 uczestniczyła w I i II Wystawie Przemysłu Ludowego i Artystycznego w Warszawie. Należała do ZPAP i od r. 1947 wchodziła w skład jego Komisji Artystycznej. W l. 1950–7 była zatrudniona jako kierownik artystyczny Działu Tkanin w Inst. Wzornictwa Przemysłowego w Warszawie, gdzie blisko współpracowała z Wandą Telakowską. Nadal podtrzymywała kontakty z ośrodkami zakopiańskimi i przyjaźniła się z Antonim Kenarem, współpracowała również z Centralą Przemysłu Ludowego i Artystycznego («Cepelia»). Od r. 1952 była konsultantem programów nauczania w szkołach tkackich przy Min. Kultury i Sztuki.

Tkaninę S-ej, pokazaną w r. 1955 na wystawie sztuki w czasie V Międzynarodowego Festiwalu Młodzieży i Studentów w Warszawie, nagrodzono srebrnym medalem. Złote medale otrzymała S. za tkaniny na: XI Triennale Sztuki w Mediolanie (1957), Międzynarodowych Targach w Lipsku (1958) i Targach Rzemiosła w Monachium (1959). Swoje prace eksponowała także w r. 1958 na VII Międzynarodowej Wystawie Rękodzieła i Rzemiosła w Londynie. Uprawiała różne techniki tkackie, wykonując tkaniny nicielnicowe i wielonicielnicowe, kilimy płochowe i grzebyczkowe, gobeliny, dywany strzyżone i folowane; stosowała również techniki własne. Posługiwała się motywami geometrycznymi (kilim Labirynt, 1960, Centralne Muz. Włókiennictwa w Ł.), figuralnymi (gobelin Panny głupie, 1963, Muz. Narod. w W.) i roślinnymi, stosując bogatą paletę barw. W r. 1963 otrzymała nagrodę II st. ministra kultury i sztuki za całokształt pracy. T.r. odbyła się w warszawskiej Galerii «Kordegarda» jej jedyna indywidualna wystawa tkanin i szkiców; krytyka podkreślała dyscyplinę warsztatową połączoną z wyobraźnią artystyczną (K. Piwocki). S. otrzymała w r. 1964 wyróżnienie Amerykańskiego Inst. Projektowania. Uczestniczyła w „Wystawie Polskiej Tkaniny Artystycznej”, którą w r. 1965 pokazywano w Oslo, Kopenhadze, Lipsku, Karl-Marx-Stadt (dawniej i obecnie Chemnitz), Linzu i Pradze, oraz wystawach „Współczesnej Tkaniny Europejskiej” w Nowym Jorku (1967 i 1969). Z tego okresu pochodzi m.in. jej gobelin Różdżka Arona (1967, Muz. Narod. w W.). W r. 1967 zmieniła nazwisko na Szczepanowska-Miklaszewska.

W r. 1969 eksponowała S.-M. swe prace w dziale tkaniny na „Ogólnopolskiej Wystawie Polska Sztuka Użytkowa w XXV-lecie PRL” w Łodzi. Dla «Cepelii» opracowała skrypty dotyczące technologii i wzornictwa oraz wydawnictwo Kilim w Cepelii (W. [b.r.w.]). W r. 1973 uczestniczyła w zorganizowanej w Warszawie wystawie „Artyści Plastycy z Kręgu Cepelii”. T.r. zdobyła drugą nagrodę w „Ogólnopolskim Konkursie na Pamiątki Kopernikańskie”. Również drugą nagrodą wyróżniono w r. 1978 jej gobelin Montes Tatra, wykonany na konkurs „400 dzieł na 400-lecie Zakopanego” (Muz. Tatrzańskie w Zakopanem). Dwukrotnie, w l. 1979 i 1980, zdobyła pierwszą nagrodę w konkursach na tkaninę artystyczną, zorganizowanych w Warszawie przez «Cepelię». Twórczość S-iej-M-iej oraz jej praca dydaktyczna, a także udział w licznych gremiach konsultacyjnych, miały znaczący wpływ na ukształtowanie się w l. sześćdziesiątych i siedemdziesiątych tzw. polskiej szkoły tkaniny artystycznej. Do jej najwybitniejszych uczennic należy Magdalena Abakanowicz. W r. 1987 pokazano tkaniny S-iej-M-iej w Warszawie na wystawie „Dalsze ciągi – z kręgu prof. Eleonory Plutyńskiej”. Współpracę z «Cepelią» kontynuowała S.-M. do r. 1989; jednym z jej ostatnich dzieł był kilim Arka Noego, utkany wg jej projektu w Zakopiańskich Warsztatach Wzorcowych «Cepelii». S.-M. zmarła 20 II 1998 w Warszawie, została pochowana na cmentarzu w Wilanowie. Była odznaczona Srebrnym (1954) i Złotym (1955) Krzyżami Zasługi oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1964).

W zawartym 25 VIII 1934 we Lwowie małżeństwie z inżynierem mechanikiem Henrykiem Trebertem (rozwód 23 VI 1947), S.-M. dzieci nie miała. Ze związku z Janem Antonim (Janem Samuelem) Miklaszewskim (1907–1982), grafikiem i rzeźbiarzem, pozostawiła syna, Jana Piotra Szczepanowskiego.

Prace S-iej-M-iej znajdują się w Muz. Narodowym oraz Inst. Wzornictwa Przemysłowego w Warszawie, Centralnym Muz. Włókiennictwa w Łodzi, Muz. Tatrzańskim w Zakopanem, The California Museum of Science and Industry, Art Gallery the University of Nebrasca oraz w zbiorach prywatnych w kraju i za granicą.

 

Nowa encyklopedia powszechna PWN, W. 1997 VI; – Krystyna Szczepanowska-Miklaszewska 1912–1998, Red. Hanna Czajkowska, W. 2004 (fot.); – Borowski W., Tkaniny z dziurami i bez, „Wystawy Warsz.” 1963 nr 46 s. 3; Hist. sztuki pol., III; Huml J., Współczesna tkanina polska, W. 1989; Jarecka-Llevelleyn L., Made in Poland. New Jork 1949; Mazur G., Biuro Informacji i Propagandy SZP–ZWZ–AK 1939–1945, W. 1997; Pol. życie artyst. w l. 1945–1960; Telakowska W., Twórczość ludowa w nowym wzornictwie, W. 1954; taż, W kręgu chłopskiej kultury, W. 1970 s. 31–2; taż, Wzornictwo moja miłość, W. 1990 s. 17; Tkanina polska, Red. Ksawery Piwocki, W. 1959; Wojciechowski A., O sztuce użytkowej i użytecznej, W. 1955; Zakopane. Czterysta lat dziejów, Red. R. Dutkowa, Kr. 1991 II; – „Projekt” 1964 nr 2; „Przegl. Artyst.” 1963 nr 4; – Ustupski J., Nauczycielka i artystka „Dzien. Pol.” 1998 nr z 3 III (nekrolog i wspomnienie pośmiertne); – B. Jag.: rkp. Przyb. 111/97 (mater. geneal. Szczepanowskich); USC W.-Śródmieście: Akt zgonu sygn. IV 460/1998, Arch. zabużańskie, akt ur., sygn. ZB–664/87/1913.

Joanna Daranowska-Łukaszewska

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

 

Wanda Szczepanowska

1889-12-18 - 1978-02-04 malarz
 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Julian Fałat

1853-07-30 - 1929-07-09
malarz
 

Józef Kazimierz Ziemacki

1856-09-18 - 1925-09-30
chirurg
 

Leon Niemczyk

1923-12-15 - 2006-11-29
aktor filmowy
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Gustaw (Augustyn) Morcinek

1891-08-25 - 1963-12-20
nauczyciel
 

Marceli Jan Sowilski

1880-05-27 - 1944-02-09
śpiewak operowy
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.