Czarniecki (Czarnecki) Krzysztof, h. Łodzia (1564–1636), dworzanin królewski, starosta chęciński i żywiecki. Odznaczał się wielką prawością charakteru, dobrocią i pobożnością. W okresie walki o tron po śmierci St. Batorego należał do partii Zamoyskiego, po jego też stronie w r. 1588 walczył pod Byczyną. Jako dworzanin nowego króla brał udział w obu jego wyprawach do Szwecji w l. 1593 i 1598. Uczestniczył następnie w wojnie o Inflanty (1600–4), a w bitwie pod Kircholmem dał dowody wielkiej odwagi osobistej. Wyprawa na Moskwę r. 1609 była ostatnią jego potrzebą wojenną. Porzuciwszy wojaczkę, zajął się własnymi sprawami gospodarczymi i wychowaniem dorastających synów. Jakiś czas gospodarował w otrzymanym od króla Toporowie w woj. krak. W r. 1618 został starostą chęcińskim, a 7 lat później, na wyraźne życzenie królowej Konstancji otrzymał bogate starostwo żywieckie. Na tym stanowisku dał się poznać jako dobry, sprawiedliwy i wielce zapobiegliwy gospodarz. Z powodu jednak »słabości zdrowia« po 5-letnim urzędowaniu w r. 1630 sam zrezygnował z tego starostwa. Pomimo że cieszył się wielkim zaufaniem króla, nie zrobił większej kariery, najprawdopodobniej skutkiem swych przekonań religijnych. Jakkolwiek bowiem synów swoich posyłał do szkół jezuickich w Krakowie, niemniej jednak sam był protestantem i dopiero na dwa lata przed śmiercią, w 70 roku życia, »ojcowskiej wyrzekł się herezji« i przeszedł na katolicyzm. Umarł w r. 1636 w Kaliszu, gdzie też pochowany został w tamtejszym kościele jezuitów.
Z pierwszej żony Krystyny Rzeszowskiej (drugą była Jadwiga z Żeronic Brzostowska) pozostawił córkę Krystynę i 10 synów: Piotra, właściciela wsi Rząsawy pod Częstochową, który bronił jej dzielnie przed Szwedami w roku 1655 i zapisał się również chlubnie u jezuitów jako hojny dobrodziej ich kaliskiego kościoła; Wojciecha, pisarza grodzkiego chęcińskiego (1632); Pawła (zob. osobny życiorys); Stanisława, dworzanina królewskiego, pułkownika w wojsku cesarskim w okresie wojny 30-letniej; Tomasza Aleksandra, kanonika krakowskiego i włocławskiego (1658); Stefana (zob. osobny życiorys); Dobrogosta, pułkownika białocerkiewskiego w r. 1642, który »w Węgrzech zaprawował się do odwag wojennych, po czym w Polsce pod chorągwią ks. Wiśniowieckiego« umarł w r. 1645; Franciszka (zob. osobny życiorys); Marcina (zob. osobny życiorys) i Jana, podstarościego, sędziego grodzkiego (1682) i miecznika krakowskiego (1662), posła na sejm w r. 1676, który jeździł po zwłoki Jana Kazimierza do Francji.
Boniecki; Niesiecki; Uruski; Okolski, Orb. Pol., II 178; Vol. leg., IV 58 i 177; Theiner, M. Pol. II; Komoniecki, Dziejopis żywiecki, I 163, 166–7, 171 i 178; Frąś ks., Obrona Jasnej Góry, indeks; Arch. Gł. m. Kr. 173, k. 114–5, 459; Wyroki Tryb. Lub. 298, k. 1248; Zapisy Tryb. Lub. 26, k. 694; Gr. Chęcin. 1657; B. Zam. rkp. 3047 niepag.; B. Kras. rkp. 4023, k. 122; 1660/I, k. 155, 208 i 214; Arch. Skarb., Rach. Sejm. nr 46; B. Czart. rkp. 118, s. 45 i n.
Eugeniusz Latacz