Krzykawski Krzysztof (zm. 1705), matematyk i astronom, profesor teologii w Akad. Krak. Pochodził prawdopodobnie z rodziny szlacheckiej h. Trąby, z Krzykaw w pow. proszowickim. Studia na Wydziale Filozoficznym Uniw. Krak. rozpocząć musiał przypuszczalnie ok. r. 1668, skoro dwa lata później (1670) uzyskał bakalaureat, a w r. 1674 mistrzostwo sztuk wyzwolonych; w następnych latach pełnił obowiązki nauczyciela domowego Andrzeja i Stefana Radomickich, kasztelaniców kaliskich. Powróciwszy do zajęć uniwersyteckich jesienią 1677 r. ogłosił swój pierwszy Prognostyk abo przestrogę…. na rok 1678, a z początkiem 1680 r. Quaestio astronomica de declinationibus et ascensionibus, na podstawie której został 31 III t. r. inkorporowany do Kolegium Mniejszego i objął katedrę astronomii, której prowadzenie, jak sam się uskarżał, utrudniały mu niskie uposażenie katedry oraz brak niezbędnych instrumentów astronomicznych. Zajmował ją przez 8 lat, również po przyjęciu go (18 IX 1689) do Kolegium Większego. W tym charakterze ogłosił w l. 1681–6 kilka poczytnych prognostyków i kalendarzy, pilnie przy tym bronił przywileju urzędowego astrologa uniwersyteckiego, m. in. w kilku procesach wytoczonych drukarzom krakowskim. Od pracy naukowej odrywały go obowiązki dziekana Wydziału Filozoficznego (w półr. letn. 1686 i zim. 1692), prepozyta i skarbnika Kolegium (m. in. w l. 1687 i 1693), przede wszystkim zaś częste wyjazdy na prowincję związane z pomiarami gruntów, w charakterze cieszącego się dużą wziętością geometry. Działalności na tym polu, jak się zdaje, nie zarzucił nawet po przejściu w r. 1688 na katedrę filozofii (Cursus Vladislavianus), jeszcze bowiem w l. 1694–1702 obok książek wypożyczał ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej przyrządy pomiarowe. Przed r. 1686 posiadał jedynie skromnie uposażoną prebendę św. Wojciecha, później, już jako kolega większy i «profesor regius», otrzymał z prezenty Kolegium kanonię św. Anny (1688), prelaturę kanclerską w Nowym Sączu (1689), kanonię św. Floriana (1699) oraz probostwo w Szydłowie (1701).
Szybki awans w karierze uniwersyteckiej zawdzięczał u schyłku życia przejściu w r. 1696 na Wydział Teologiczny, na którym 24 III t. r. uzyskał bakalaureat, a w ślad za nim profesurę zwyczajną, najpierw teologii moralnej z fundacji M. Obłomkowica, a od r. 1700 teologii spekulatywnej. Zmarł w Krakowie 7 XI 1705 r. jako sekretarz królewski. Pozostawił w rękopisie (niedochowane) Trygonometrię i Geometrię Praktyczną. Chwalony w pośmiertnych panegirykach jako wybitny astronom i matematyk, był K. niewątpliwie umysłem chłonnym, żywo interesującym się współczesnym postępem wiedzy (na co wskazuje m. in. nieszablonowy zestaw jego prywatnej lektury), a jednocześnie krytycznym i nie pozbawionym niezależności sądu (czemu dał wyraz w głośnym wystąpieniu przeciwko Radzie Miejskiej Krakowa w kazaniu z r. 1696).
Portret (olej.) z r. ok. 1700 w zbiorach Muz. UJ; – Estreicher, (pod Krzykowski); Żebrawski, Bibliografia; Uruski; – Hajdukiewicz L., Historia Biblioteki Jagiellońskiej w l. 1655–1775, w: Historia Biblioteki Jagiellońskiej, Kr. 1966 I; – Metryka promowanych Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Krakowskiego z l. 1639–1741, Wyd. H. Barycz, „Nasza Przeszłość” R. 3: 1947 s. 195; Statuta nec non liber promotionum, s. 339, 343, 356, 360; Tortowski S., Linea rectae virtutis, Kr. 1705; – Arch. UJ: rkp. nr 20 s. 303–5, 382, 409–10, 413, 488, 565, 612–6, 618–21, 655, nr 65 s. 112 i passim, nr 72 s. 141, nr 76 s. 289, nr 90 s. 70 i n., nr 202 s. 43 i n.; B. Jag.: rkp. nr 242 k. 72 i n., nr 2191.
Leszek Hajdukiewicz