Sokołowski (Warzymowski) Krzysztof z Warzymowa h. Pomian (zm. 1580/1), starosta rogoziński, wojski kruszwicki. Pisał się także z Grabowa i z Besiekier, był synem kaszt. lędzkiego Jarosława (zob.) i Marii de Marcellanges.
S. występuje w znanych źródłach od r. 1519. Dn. 24 V 1559 otrzymał od króla Zygmunta Augusta nominację na ekonoma generalnego dóbr królewskich w Wielkopolsce, a 1 IV 1564 powołany został przez króla na jednego z trzech lustratorów dóbr monarszych na Rusi. Obowiązki wykonywał z wielką gorliwością i uczciwością, wykazywał nadużycia oraz zatajanie dochodów należnych skarbowi królewskiemu przez starostów i dzierżawców. We wstępie do sprawozdania z lustracji ziem ruskich zamieścił wierszowany panegiryk własnego autorstwa na cześć Zygmunta Augusta. Zaufanie monarchy do swych umiejętności skarbowych i rzetelności mógł pozyskać jako star. Rogoźna w Prusach Królewskich (ok. r. 1560 odziedziczył zapis zastawu na sumę 10 tys. złp. po bracie Stanisławie, od r. 1562 występuje już nowy starosta – Jan Dulski) oraz jako star. Rogoźna w Wielkopolsce w l. 1563–76, które to starostwo otrzymał za pożyczone królowi 10 tys. fl. (w r. 1566 pożyczył jeszcze 30 tys. fl. na cele wojny inflanckiej). Nagrodą za wierną służbę był urząd wojskiego kruszwickiego (1567–80).
Wraz z braćmi niedzielnymi odziedziczył S. po ojcu wsie: Warzymowo, Rakowo i Marszewo oraz sumy zastawne na królewskiej połowie miasta Noć z wsią Boguszyce (nadane w r. 1530 przez Zygmunta I dożywocie Krzysztofowi i jego braciom Janowi i Stanisławowi, przysługiwało w l. 1563–80 już tylko Krzysztofowi). W r. 1519 bracia otrzymali od króla zapis 4 tys. fl. na cle radziejowskim (w r. 1564/5 cło to nadal dzierżyli bracia Jan i Krzysztof, a w r. 1580 tylko Krzysztof) S. kupił wraz z braćmi: w r. 1520 zamek Borysławice z wsiami (które sprzedali w r. 1525), w r. 1525 trzecią część dóbr Gosławice i miasta Lichin w pow. konińskim (obecnie Licheń Stary), w r. 1531 część wsi Buszkowo, w r. 1545 część wsi Lenartowo (pow. gnieźnieński). Występowali oni też jako dziedzice Radwanczewa i Jaworowa (wsie w pow. gnieźnieńskim), a w l. 1522–5 byli tenutariuszami miasta Dąbie (pow. łęczycki) i wykupili wójtostwo w tym mieście. W r. 1543 kupił S. wójtostwo w Radziejowie. Dzierżył też wsie królewskie: Czołowo (star. radziejowskie) od r. 1552 i Tuczno (star. inowrocławskie) w r. 1565, a w r. 1561 otrzymał w dożywocie od króla wsie Gościejewo i Owieczki (star. rogozińskie). W l. 1570–1 posiadał dom w Toruniu, który wcześniej (przed r. 1553) przejął jego brat Stanisław wraz z ręką żony Anny, wdowy po Łukaszu von Allen. W r. 1580 oprócz miasta Grabów i wsi Besiekiery, należały do S-ego jeszcze części we wsiach: Buszkowo, Marszewo i Wilczyna Góra (obecnie nie istnieje; wsie w pow. gnieźnieńskim) oraz wsie: Jabłków, Grąblin i Mąkolno (pow. koniński). W r. 1552 przyjął do h. Pomian mieszczanina toruńskiego Łukasza Rudigera. Zmarł na przełomie l. 1580 i 1581, między 22 VI 1580 a 25 III 1581; tego dnia Stefan Batory wystawił dwa dokumenty dla spadkobierców Krzysztofa: Michała, Jarosława Wojciecha, Krzysztofa i Anny Sokołowskich, dzieci jego brata, Jana.
S. rodziny nie założył.
Niesiecki, VIII 449–51 (tu S-emu mylnie przypisano h. Prawdzic); Paprocki; Gąsiorowski A., Starostowie wielkopolskich miast królewskich w dobie jagiellońskiej, W. 1981 s. 80; Urzędnicy, VI/2 nr 1193 (tu S. znany jako wojski kruszwicki dopiero od r. 1570); – Chłapowski K., Realizacja reform egzekucji dóbr (1563–1665). Sprawa zastawów królewszczyzn małopolskich, W. 1984; Mikulski K., Przestrzeń i społeczeństwo Torunia od końca XIV do początku XVIII wieku, Tor. 1999 s. 188 i przyp. 583 (tu mylnie uznano Krzysztofa za syna Stanisława); Pałucki W., Drogi i bezdroża skarbowości polskiej XVI i pierwszej połowy XVII wieku, Wr. 1974; Sucheni-Grabowska A., Monarchia dwu ostatnich Jagiellonów a ruch egzekucyjny, Wr. 1974; – Dzienniki sejmów walnych koronnych […] 1555 i 1558, w Piotrkowie złożonych, Wyd. T. Lubomirski, Kr. 1869 s. 41; Elementa ad fontium editiones, XLI 132, 193–4; Lustracja województw ruskiego, podolskiego i bełskiego 1565–1565, W. 1992 I s. XV XVIII, XXXIII–XXXV; Lustracja województw wielkopolskich i kujawskich 1564–1565, Bydgoszcz 1961–3 I–II; Lustracja województw wielkopolskich i kujawskich 1616–1620, Wr. 1994 I–II; Mater. do dziej. piśmiennictwa pol., W. 1900 I 338; Matricularum summ., IV, V nr 5695, 7388, 7867, 8160, 8735 (tu S. pomyłkowo z imieniem Gabriel), 8958, 9032, 9265, 9702–9704; Pamiętnik p. Macieja Czygenberk Orłowskiego…, Wyd. W. Kętrzyński, „Roczniki Tow. Nauk. w Tor.” T. 13: 1906 s. 11; Teki Dworzaczka (CD-ROM), Kórnik–P. 1997; Teki Pawińskiego, VI 77, 78 (tu S. wspomniany jako zm. 25 III 1581); Vol. leg., II 25; Žerela do istorii Ukrainy-Rusi, Wyd. M. Hruševskij, Lw. 1895 I (tu wydana lustracja ziem ruskich S-ego, na s. III–IV panegiryk jego autorstwa); Źródła Dziej., I 158–9, 232, 234; – AP w P.: Konin Gr. 17 k. 404v. (tu w r. 1567 po raz pierwszy S. jako wojski kruszwicki); Pracownia Słown. Hist.-Geogr. Ziem Pol. w Średniowieczu IH PAN w P.: Mater. dot. Buszkowa, Lenartowa, Rakowa, Marszewa, Sokołowa, Warzymowa, Wrzący Wielkiej; – Mater. Red. PSB: Mater. do rodziny Sokołowskich nadesłane przez Zofię Stoltz z W.
Grażyna Rutkowska