INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Krzysztof Władysław Rajecki (Dunin Rajecki) h. Łabędź  

 
 
brak danych - ok. 1708
Biogram został opublikowany w 1987 r. w XXX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Rajecki (Dunin Rajecki) Krzysztof Władysław h. Łabędź (zm. ok. 1708), kasztelan brzeski litewski. Był synem Stefana, rotmistrza JKM.

Wcześnie osierocony, wychowywany był przez ciotkę Świętosławę Prażmowską, córkę Gedeona Rajeckiego (zob.). W l. n. zarządzał jej dobrami. W r. 1672 był cześnikiem, a następnie (już 1693) podczaszym latyczowskim. Służył w armii lit. jako major regimentu pieszego Karola Stanisława Radziwiłła (w kompucie od 1688 r.). Zapewne dzięki jego protekcji otrzymał 18 IV 1695 urząd pisarza wielkiego lit. W walce republikantów z wszechwładnymi na Litwie Sapiehami opowiedział się za tymi pierwszymi, dla których teren woj. brzeskiego lit. stanowił jedną z głównych baz organizacyjnych. R. wspierał tu dość aktywnie republikantów, aczkolwiek nie zaliczał się do głównych działaczy tego ruchu. Swą aktywność ograniczał zresztą do terenu woj. brzeskiego. Obradujący od 2 do 4 II 1697 pod laską K. S. Radziwiłła sejmik deputacki w Brześciu Lit. potępił ostro Ludwika Pocieja, Sadowskich i R-ego jako burzycieli porządku publicznego. Na elekcji w r. 1697 opowiedział się za kandydaturą elektora saskiego Fryderyka Augusta i był obecny na jego koronacji w Krakowie. Głównie z powodów osobistych (potrzebował silnego oparcia w sporach o dobra ciotki Świętosławy) związał się R. w r. 1699 z K. S. Radziwiłłem, wówczas kanclerzem w. lit. Dn. 21 VIII 1700 podpisał w Wilnie (możliwe, że był wówczas deputatem do Trybunału Lit. z woj. brzeskiego) punkta ugody między Sapiehami i republikantami. Jesienią t. r. zatrzymał jednak w swej kancelarii pisarskiej wici zwołujące pospolite ruszenie woj. brzeskiego przeciw Sapiehom. Szlachta brzeska zebrana 30 XII t. r. zażądała więc od niego usprawiedliwienia się z takiego posunięcia. Dzięki wpływom Radziwiłła został mianowany 2 III 1701 kaszt. brzeskim lit. Jesienią 1701 przybył na sejm do Warszawy tylko w celu złożenia przysięgi na urząd senatorski i szybko powrócił do domu. Był obecny na zjeździe pospolitego ruszenia woj. brzeskiego w sierpniu 1702 i 29 VIII przewodniczył obradom zawiązanego przy tej okazji koła (sejmiku konnego), które opowiedziało się w obronie Augusta II. Jako «pułkownik generalny woj. brzeskiego» przewodniczył obradom szlachty, która 16 VII 1703 zebrała się pod Brześciem Lit. na pospolite ruszenie. Za poniesione wówczas wydatki na zebranie i wyprawienie pospolitego ruszenia szlachta brzeska na sejmiku 5 I 1704 przyznała mu zwrot 10 tys. zł. Wierny dotychczas Augustowi II w r. 1706 R. porzucił jego obóz i przyłączył się do zwolenników Stanisława Leszczyńskiego. Dn. 15 XI t. r. wziął udział w obradach sejmiku brzeskiego, w czasie którego zawiązana została konfederacja w obronie wiary katolickiej, wolności, jedności i Sapiehów.

Początkowo R. był właścicielem zapewne tylko dóbr Łowcza w woj. ruskim. Opiekująca się nim ciotka Świętosława Prażmowska już 4 VI 1693 przekazała mu duże dobra Czerniów (woj. brzeskie lit.), a w spisanym 20 IX 1699 testamencie uczyniła go głównym swym spadkobiercą, dzięki czemu pokaźna część jej wielkiej fortuny (ponad 400 dymów w samej Litwie), głównie w woj. brzeskim przeszła w ręce R-ego. Były to zresztą głównie dobra trzymane w zastawie od Radziwiłłów: Jabłeczna, Dołhobrody, Hanna, a także Czerń, Horodyszcze i Oleandry. Ten zapis testamentarny wplątał R-ego w długotrwały proces z Gedeonem Michałem Frąckiewiczem Radzimińskim, chorążym nadwornym lit., który miał podobno wcześniejsze zapewnienie objęcia tych dóbr jako syn Marianny Rajeckiej – siostry Świętosławy. Ożenek w r. 1699 z Joanną Sapieżanką przyniósł R-emu duże dobra Siedliszcze (woj. wołyńskie) i 180 tys. złp. na Niesuchowiczach; R. zapisał żonie 500 tys. złp. na wszystkich swych dobrach. Po śmierci jedynego syna (1704) zapisał żonie wszystkie swe dobra wyznaczając zarazem na jej i dóbr opiekuna – teścia, Władysława Jozafata Sapiehę, woj. mińskiego, co w późniejszych latach stało się powodem konfliktów między Joanną a jej ojcem. R. zmarł zapewne w r. 1708.

R. był prawdopodobnie żonaty dwukrotnie; z pierwszą żoną, nie znaną nam z imienia Szyszkowską nie miał potomstwa. Z drugą – Joanną Sapieżanką (ślub w Wisznicach 27 XII 1699) miał syna Michała, zmarłego w wieku dziecięcym. Joanna Rajecka (zm. między 28 VII 1724 a 8 IV 1726) już w lutym 1709 była żoną Stanisława Józefa Tyszkowskiego, podstolego brzeskiego.

 

Niesiecki, VIII; Uruski, XV; Elektorów poczet; Wolff, Senatorowie W. Ks. Lit.; – Sapiehowie; – Akty Vil. Archeogr. Kom., IV; Sarnecki K., Pamiętniki z czasów Jana Sobieskiego, Wr. 1958; Vol. leg., VI 8; – AGAD: Arch. Radziwiłłów, Dz. II nr 1826, 2014, 2099, ks. 38 s. 306–309, Dz. V nr 12839 (listy R-ego). Dz. VI nr 11–79 (pod datami: 28 II 1700, 14 IX 1701, 11 XI 1701, 12 III 1702); BAN USRR we Lwowie: Arch. Sapiehów, rkp. 49/I e plik 205, nr 9, rkp. 398/III b.

Andrzej Rachuba

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

   
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

  więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Mateusz Ignacy Kuligowski

ok. poł. XVII - po 1699
ksiądz
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.