Kapusta Ławryn (XVII w.), setnik i dyplomata kozacki w czasie powstania Bohdana Chmielnickiego. Data, miejsce urodzin i śmierci nie są znane. Pochodzenia szlacheckiego, jednakże z rodem kniaziów Kapustów nic nie mający wspólnego. W r. 1653 widzimy go wśród najbliższego otoczenia Chmielnickiego, był wówczas setnikiem czehryńskim. W t. r. na rozkaz Chmielnickiego zaaresztował byłego dowódcę załogi kozackiej w Suczawie (po śmierci Tymosza Chmielnickiego), Fedorowicza, oskarżonego o przywłaszczenie sobie części rzeczy poległego syna hetmańskiego. Fedorowicz został wkrótce potem stracony. W sierpniu 1653 r. K. jako setnik subotowski podejmował posła moskiewskiego Iwana Fomina, który oczekiwał w Czehryniu na nieobecnego chwilowo hetmana. Następnie uczestniczył K. w rozmowach Chmielnickiego z Fominem, będąc głównym łącznikiem między hetmanem a posłem moskiewskim. Spotykamy również nazwisko K-y w relacjach i dokumentach dotyczących pobytu posłów carskich, Strieszniewa i Briedichina, przebywających na Ukrainie w krótkim czasie po Fominie. We wrześniu t. r. posłował K. do Moskwy. Głównym celem jego misji było otrzymanie pomocy rosyjskiej przeciwko Rzpltej, a także – co było mniej wyraźnie zaznaczone – przeciw Turcji i Tatarom (akta poselstwa nie dochowały się, a wiadomość o nim czerpiemy ze źródeł pośrednich). Dn. 14 X 1653 r. był K. przyjęty na audiencji końcowej w Moskwie, zaś 3 XI t. r. powrócił na Ukrainę, przywożąc, obok gramoty carskiej dla hetmana, zapowiedzi rychłej pomocy rosyjskiej dla Kozaków i decyzji soboru o przyłączeniu Ukrainy do Rosji oraz jakoby także listy Jana Kazimierza do cara, które przywiózł do Moskwy poseł rosyjski do Polski Repnin-Oboleński. Misja K-y do Moskwy jesienią 1653 r. stanowiła zasadniczy etap przygotowań dyplomatycznych do ugody perejasławskiej. Pod koniec t. r. wyjechał K. naprzeciw wielkiego posła Buturlina, podejmując go w imieniu Chmielnickiego, który stał jeszcze z wojskiem pod Barem. W rozmowach między Chmielnickim a Buturlinem w Perejasławiu spotykamy się niejednokrotnie z nazwiskiem K-y. W r. 1656 wysłał Chmielnicki K-ę na powitanie posła cesarskiego Piotra Parcewicza.
W r. 1657 udał się K. z poselstwem do sułtana tureckiego. Głównym celem jego misji – sądząc z relacji rezydenta cesarskiego w Turcji, Renigera – było podżeganie sułtana przeciw Polsce i cesarzowi, którzy namawiali właśnie – wg słów K-y – Kozaków do wojny przeciw Porcie. Równocześnie zadaniem K-y było wyjaśnienie udziału Kozaków w łupieskiej wyprawie Jerzego II Rakoczego do Polski, na którą to wyprawę Porta patrzyła wrogo. Dn. 29 IV przybył K. do Stambułu, a 3 V miał audiencję u wielkiego wezyra. Na audiencji udzielonej poselstwu przez sułtana (22 V) nie był obecny z powodu choroby. Misja K-y zbiegła się w czasie z poselstwem szwedzkim i siedmiogrodzkim, u których dyplomata kozacki znalazł całkowite poparcie. Zakończyła się ona na ogół pomyślnie, przede wszystkim dzięki temu, że w tym czasie Rakoczy odnosił jeszcze sukcesy w Polsce. Po śmierci Chmielnickiego stracił K. swą uprzywilejowaną pozycję wśród starszyzny. Z nazwiskiem jego, jako setnika subotowskiego, spotykamy się jeszcze w ugodzie cudnowskiej z 17 X 1660 r., którą zawierał z Polakami jako jeden z kilku przedstawicieli góry kozackiej. Ponieważ K. był niepiśmienny (jak większość zresztą członków starszyzny kozackiej), akt ugody podpisał w jego imieniu Harasim Kapłoński.
Ukrajins’ka Radjans’ka Enc., Kyiv 1961 VI; – Gawroński F. Rawita, Bohdan Chmielnicki od elekcji Jana Kazimierza do śmierci (1648–1657), Lw. 1909 II; Hruševskyj, Istorija, IX cz. 1–2; Kostomarov N. I., Bohdan Chmelnickij, Istoričeskija monografija i issledovanija, IX–XI, Pet. 1901; Kubala L., Szkice historyczne, S. I i II, Wyd. 5., W. 1923; tenże, Wojna brandenburska i najazd Rakoczego w roku 1656 i 1657, Lw. [b. d.l s. 194–6; tenże, Wojny duńskie i pokój oliwski 1657–1660, Lw. 1922; Lypyns’kyj V., Ukrajina na perelomi 1657–1659, Viden’ 1920 s. 52; – Akty Już. i Zap. Ross., X 15–6, 33–6, 141 i nn., 167; Arch. Jugo-zap. Ross., III cz. 6 s. 89, 496–507; Dokumenty Bohdana Chmel’nyckoho, Kyiv 1961; Pamjatniki izdannye vremennoju komissieju dla razbora drevnich aktov, IV, otd. 3, 24; Vol. leg., IV 359; Vossoedinenie Ukrainy z Rossiej. Dokumenty i materiały…, Moskva 1953 III; Žerela do istorii Ukrajiny-Rusy, Lviv 1911 XII 463, 479–80; – AGAD: Libri Legationum nr 33 s. 14; Centralnyj Gosudarstvennyj Archiv Drevnich Aktov Moskva: Fond Posol’skij Prikaz, Malorossijskie dela, 1653 delo 2, fol. 1–60, d. 3 f. 56–57, d. 4 f. 20, 29–30, d. 8 f. 34–36; B. Czart.: rkp. nr 402 f. 354, nr 2446 f. 326.
Zbigniew Wójcik