Czarliński  Schedlin Leon (1835–1918), polityk, ur. w Chwarznie (pow. kościerski) 30 X z ojca Felicjana, dziedzica tej majętności, i Emilii z Rokickich. Do gimnazjum uczęszczał w Chojnicach, następnie w Chełmnie, skąd jako trzynastoletni chłopiec wraz z starszym bratem Emilem uciekł w r. 1848 do Poznania, aby się przyłączyć do powstańców. Po maturze w Chełmnie w r. 1854 odbył studia filozoficzne i prawniczo-ekonomiczne w Wrocławiu (1855 był członkiem Tow. Lit. Słowiańsk.) i 1857 w Berlinie. Po praktyce gospodarskiej objął własny majątek Dubielno pod Chełmżą. Mianowany przez rząd narodowy 1863 r. naczelnikiem województwa chełmińskiego, »należał niezaprzeczenie do najdzielniejszych pracowników organizacji powstańczej w zaborze pruskim«. Naczelnik woj. chełmińskiego, »Budrys«, jedyny może w zaborze pruskim człowiek, który »wszystko dla powstania gotów był poświęcić, a poza tym posiadający dar organizacyjny niezrównany, połączony wedle potrzeby to z przebiegłą ostrożnością, to z zuchwałą energią; przygotował broń i przybory wojenne na wielką skalę« (Łukaszewski). Wyprawa jego do Królestwa na czele oddziału 80 powstańców tragiczny miała koniec; wzięty do niewoli, odstawiony do granicy, więziony był w Brodnicy i rok cały w Moabicie. Ratując swój majątek przed konfiskatą, sprzedał go zawczasu, osiadając w Zakrzewku, majątku żony Bronisławy z Mazowieckich, którą był poślubił w r. 1861. Brał gorliwy udział w sprawach publicznych: w organizacji kółek rolniczych, których został pierwszym związkowym prezesem, w Tow. Moralnych Interesów, założonym przez Ignacego Łyskowskiego, usilnie popierał sprawę czytelni i kolportażu książek. Najwięcej go jednak pociągała polityka. Od r. 1867 członek komitetu prowincjonalnego wyborczego, długo walczył o założenie pol. centralnego komitetu wyborczego na całe Prusy, aż zwyciężył. Posłował przeszło 40 lat do sejmu pruskiego: 1876 i bez przerwy od r. 1886, do parlamentu Rzeszy 1877–84 i od r. 1893. Towarzysz i zwolennik dra Władysława Niegolewskiego, temperamentem doń podobny, był nieugiętym szermierzem o równe prawa Polaków we wszelkich dziedzinach życia publicznego. Nie dowierzając Prusakom i ich pozornym ustępstwom za ery Capriviego, był przeciwnikiem polityki ugodowej. I w polityce i w sprawach ustrojowo-społecznych był wyznawcą zasad umiarkowanie demokratycznych. Jeden z najlepszych mówców, w razie potrzeby cięty i energiczny, był od r. 1889 prezesem Koła sejmowego. Popularny wśród wyborców, kandydował zwykle w okręgu pewnym i zagrożonym, a w razie zwycięstwa przyjmował mandat zdobyty w walce. Jeszcze 12 XI 1918 brał udział w obradach kół poselskich w Poznaniu. Umarł w Toruniu 3 XII tegoż roku.

Komierowski, Koła polskie w Berlinie 1875–1900, 3, 31 i n.; Rzepecki, Pobudka wyborcza, P. 1907, 88; tenże, Naprzód czy wstecz, P. 1913, 158; Handbuch für Reichstagswähler, 1903; Der Deutsche Reichstag 1903–1908; »Dzien. Pozn.« nekrolog, 1918, nr 284; »Słowo Pozn.« 1928, nr 279; Łukaszewski, Zabór pruski w czasie powstania styczniowego 1863–64, Jassy 1870, 192, 335.

Ks. Alfons Mańkowski