Kosmulski Leon (1904–1952), artysta grafik i malarz. Ur. w Kijowie 4 III. Był synem Maksymiliana i Marii Linke. Szkołę średnią ukończył w Gostyninie, po czym poświęcił się studiom artystycznym, kształcąc się najpierw w Państwowej Szkole Sztuk Zdobniczych w Poznaniu, a następnie na Wydziale Sztuk Pięknych Uniw. Stefana Batorego w Wilnie. Tutaj był uczniem L. Ślendzińskiego (malarstwo) i J. Hoppena (grafika). Jako główny kierunek zainteresowań twórczych wybrał grafikę artystyczną. W dziedzinie miedziorytu (uprawianego rylcem) oraz drzeworytu osiągnął K. dużą biegłość warsztatową. Uprawiał także malarstwo, grafikę użytkową, ilustratorstwo. Od ukończenia studiów w r. 1936 do wybuchu drugiej wojny światowej w r. 1939 był asystentem w katedrze grafiki Uniw. Stefana Batorego. W tym okresie K. wykonał kilka kompozycji malarskich oraz serię portretów historycznych w miedziorycie (np. Stanisława Augusta Poniatowskiego, Stefana Batorego, Jędrzeja Śniadeckiego, Jana III Sobieskiego, X. Piotra Skargi). W r. 1936 otrzymał nagrodę wydawniczą na II Międzynarodowej Wystawie Drzeworytu w Warszawie, a później I nagrodę za plakat krajoznawczy Polskiego Tow. Krajoznawczego w Wilnie. W r. 1939 zostały nagrodzone jego cykle miedziorytów pt. Zapomniane groby i drzeworytów pt. Kościoły wileńskie. K. należał do Stowarzyszenia Artystów Wileńskich. Wystawiał w Wilnie, Warszawie (Instytut Propagandy Sztuki – IPS, październik-listopad 1937), Poznaniu. W czasie okupacji hitlerowskiej współpracował K. jako ilustrator z prasą podziemną. Po r. 1944 wykonał m. in. cykl miedziorytów pt. Ruiny Warszawy.
Osiedliwszy się po wojnie w Krakowie, pracował K. jako adiunkt przy katedrze rysunku odręcznego na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej. Miał wystawę zbiorową w Łodzi w r. 1945. W l. 1946, 1947, 1948, 1950, 1951 i 1953 Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie wystawiło kilkadziesiąt prac olejnych i temperowych K-ego (Przed burzą, Jezioro Trockie, Miasto nad rzeką, Samotny wędrowiec, Pejzaż wileński, cykl Tyniec I–XIV, wystawiony m. in. w Krakowie w r. 1950, Idylla, Kurhan, Staw), a także drzeworyty (Sielanka, Przedmieście, Wieś, Dom w Krzemieńcu, Pustelnik, Gdańsk, Zatoka, Miasto nad wodą, Stóg, Pejzaż krynicki, Bariera, ilustracje do Chopina, do pism Norwida i do „Olivera Twista” K. Dickensa) i miedzioryty (Stare drzewa, Kościół św. Jakuba w Toruniu, Nad Trockim jeziorem, Pożegnanie, Polska na morzu, Nad wodą, Życie po wojnie, Stolica, Na spacerze, Miasto na wzgórzu, Na skraju lasu, Urwisty brzeg, Odpoczynek, Latem wśród starych drzew, Nad Wisłą, Przed domem, W lesie, Wiosna, Wędrowcy). W tematyce jego prac występowały krajobrazy (z postaciami ludzkimi), motywy starej architektury (przede wszystkim wileńskiej), portrety i kompozycje figuralne; K. był również autorem ekslibrisów. Od r. 1950 wystawił K. szereg prac o tematyce społecznej, np. drzeworyty: Górnicy w akcji, Po pracy, Górnik, Roznosicielka gazet, Zbiór ziemniaków, Gospodarka leśna, Dzielnica ubogich, Przy taśmie z węglem, Przemysł cukrowniczy, W fabryce maszyn elektrycznych, i miedzioryt Mechanizacja. Na stylu twórczości K-ego zaważyły tendencje klasycystyczne szkoły wileńskiej, poprzez które artysta bardzo często i wyraźnie nawiązywał do form sztuki, zwłaszcza miedziorytniczej, XVII w. Od r. 1947 należał do krakowskiej grupy 9 Grafików i brał udział w 35 wystawach tego zrzeszenia w wielu miastach Polski oraz w trzech publikowanych tekach drzeworytniczych grupy. W Związku Polskich Artystów Plastyków był od r. 1950 członkiem okręgu krakowskiego, wystawiając na wystawach okręgowych i ogólnopolskich (np. na II i III Ogólnopolskiej Wystawie Plastyki w Warszawie w l. 1951 i 1952). W r. 1953 grupa 9 Grafików zorganizowała pośmiertną wystawę prac K-ego (58 pozycji) w krakowskim Domu Plastyków.
K. żył skromnie i samotnie, dotknięty wrodzonym kalectwem (był ułomny). Zmarł po kilkudniowej chorobie w Krakowie 9 X 1952 r., pochowany na cmentarzu Rakowickim. Dorobek artystyczny, jaki po nim pozostał, obejmuje obok malarstwa ok. 200 miedziorytów i drzeworytów. Zachowały się w komplecie jego klocki drzeworytnicze i płyty miedziorytnicze, przekazane przez przyjaciół artysty do Muzeum Narodowego w Krakowie. Prace artysty znajdują się głównie w Muzeum Narodowym w Krakowie oraz w zbiorach Ossolineum we Wrocławiu. Wśród nich autoportrety w miedziorycie i drzeworycie.
Klemensiewicz Z., Bibliografia ekslibrisu polskiego, Wr. 1952; Katalogi wystaw; – Dobrowolski T., Nowoczesne malarstwo polskie, Wr.–W.– Kr. 1964 III; – „Odrodzenie” 1946 nr 27 s. 8; „Pion” R. 5: 1937 nr 43 s. 6; „Przegl. Artyst.” R. 1: 1946 nr 6 s. 10; „Tyg. Powsz.” 1946 nr 27 s. 7, 1947 nr 22 s. 8, 1949 nr 6, 1950 nr 21–2 s. 10, 1951 nr 9, 1952 nr 42 s. 2, nr 44 s. 10 (H. Blumówna, L. K. <1904–1952>, fot.), 1953 nr 3; – Materiały do słownika biograficznego artystów Pamiętnika Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, II (rkp.); Informacje K Wróblewskiej z Krakowa.
Ignacy Trybowski