Raszeja Leon (1901–1939), sędzia sądów grodzkich i okręgowych w województwie pomorskim, prezydent m. Torunia. Ur. 26 VI w Chełmnie, był synem Ignacego i Julii z Cichoniów, młodszym bratem Maksymiliana (zob.) i Franciszka (zob.).

R. uczył się w gimnazjum klasycznym w Chełmnie. Tu był jednym z czołowych działaczy tajnego Tow. im. Tomasza Zana. W r. 1920 zgłosił się ochotniczo do WP, wziął udział w wojnie polsko-radzieckiej w 8 p. artylerii lekkiej. Do rezerwy został przeniesiony w stopniu podporucznika. Studia prawnicze rozpoczął w r. 1921 na UJ, a ukończył je w roku 1926 na Uniw. Pozn. z dyplomem magistra prawa. Aplikanturę odbywał w sądach w Chełmnie, Grudziądzu, Toruniu i Czersku. Egzamin aplikancki złożył w sądzie w Czersku, po czym został mianowany asesorem sądowym w Tucholi. W r. 1930 powołano R-ę na stanowisko sędziego Sądu Powiatowego w Tucholi. Z kolei sprawował urząd sędziego grodzkiego w sądach grodzkich w Czersku i Tucholi, następnie sędziego okręgowego w sądach okręgowych w Chojnicach i (od r. 1932) w Grudziądzu. W dn. 10 VI 1936 Rada Miejska Torunia wybrała R-ę na prezydenta miasta Torunia. Funkcję tę zaczął pełnić z dn. 8 VIII t.r., przy czym minister spraw wewnętrznych zwolnił go od wykazania się trzyletnią praktyką administracyjną. W ciągu rocznego okresu próbnego R. wykazał się dużymi uzdolnieniami organizacyjnymi, co podkreślił woj. pomorski Władysław Raczkiewicz w opinii wydanej o nim w styczniu 1937. Reskryptem z 3 II 1937 minister spraw wewnętrznych zatwierdził wybór R-i na prezydenta miasta Torunia. R. był również przewodniczącym Rady Miejskiej m. Torunia (1936–9).

Jako prezydent miasta R. z powodzeniem kontynuował i rozwijał modernizację i rozbudowę Torunia, zapoczątkowaną przez jego poprzednika Antoniego Bolta. W l. 1936–9 zbudowano i oddano do użytku: Państwowy Bank Rolny (1938), dworzec autobusowy wraz ze stacją obsługi samochodów «Polski Fiat» (1938), wytwórnię bekonów, szynek i wędlin (1937). Rozpoczęto również budowę innych ważnych obiektów, poważnie zaawansowaną w momencie wybuchu wojny. Dobrze prosperowały duże zakłady przemysłowe Torunia, następował rozwój elektryfikacji i gazyfikacji miasta, rozbudowywano łączność tramwajową. R. poświęcał wiele uwagi budownictwu mieszkaniowemu. W l. 1936–9 powstały nowe bloki mieszkalne wielorodzinne i osiedla domków jednorodzinnych. Celem zwiększenia możliwości rozwojowych miasta przyłączono doń w ciągu l. 1936–8 miasto Podgórz, osady Stawki i Rudak, część gromady Różankowo. Liczba jego mieszkańców z 64 331 w r. 1936 wzrosła do 77 810 w r. 1938. Toruń w okresie prezydentury R-i był uważany, obok Poznania, za jedno z najlepiej administrowanych miast w Polsce.

W r. 1939 R. pełnił także funkcję komendanta obrony przeciwlotniczej na miasto Toruń. Po wybuchu drugiej wojny światowej ewakuował się 5 IX wraz z ważnymi agendami miejskimi do Lublina, gdzie ratusz wyznaczony był jako punkt kontaktowy. Zginął 9 IX 1939 w ratuszu w Lublinie w czasie bombardowania przez samoloty niemieckie. Pochowany został wśród poległych w obronie Lublina na tamtejszym cmentarzu wojskowym przy ul. Lipowej. Imię R-i nosi ulica na osiedlu Rubinkowo w Toruniu.

Z małżeństwa (od r. 1934) z Marią Barbarą z Umbreitów (ur. 1911), farmaceutką, miał R. córkę Barbarę (ur. 1935), zamężną Kotelba, lekarza, i syna Andrzeja (ur. 1938), prawnika.

Olszewicz, Lista strat kultury pol.; – Janowski W., Przygotowania do obrony Torunia w 1939 roku, „Roczn. Tor.” T. 15: 1980 s. 93, 104; Jarocki R., Jaskinie, czy domek z ogródkiem? „Literatura” 1979 nr 26; Kulpiński H., Oddany bez reszty miastu Kopernika, „Ilustr. Kur. Pol.” 1979 nr 185; Przybyszewski K., Przemysł w Toruniu w latach 1920–1939, „Roczn. Tor.” T. 8: 1973 s. 237; Wojciechowski M., W czasach Drugiej Rzeczypospolitej (1920–1939), w: Toruń dawny i dzisiejszy, Zarys dziejów, Pod red. M. Biskupa, Tor. 1983; – „Dzień Pomorza” 1936 nr 86; „Pomor. Dzien. Wojewódzki” 1930 nr 14; „Słowo Pomor.” 1936 nr 184; – Arch. Państw. w Bydgoszczy: Urząd Wojewódzki Pomorski, Wydz. Samorządowy, Sprawy dot. prezydenta Torunia Leona Raszei, 1928–1936, nr 6544; Arch. Państw. w Tor.: Akta personalne, Leon Raszeja, nr 61; Arch. UJ: S II 516, WP II 296–297; – Przybyszewski K., Stosunki gospodarczo-społeczne w Toruniu w latach 1920–1939, Tor. 1983 (mszp. pracy doktorskiej w B. Gł. Uniw. Tor.); – Informacje Kazimierza Przybyszewskiego z Tor.

Mieczysław Wojciechowski