Piętak Leonard (1841–1909), prawnik, profesor i rektor Uniw. Lwow., polityk galicyjski i minister austriacki. Ur. 24 II w Przemyślu; tu w r. 1860 ukończył gimnazjum. W l. 1860–4 studiował na Wydziale Prawnym Uniw. Lwow., następnie od września 1864 rozpoczął praktykę w Prokuratorii Skarbu we Lwowie, w marcu 1867 przeniósł się do Namiestnictwa i był urzędnikiem administracyjnym (od kwietnia 1868 adiunktem powiatowym) do r. 1870. Dn. 19 III 1867 uzyskał doktorat praw na Uniw. Lwow.
Wprowadzenie polskiego języka na Uniw. Lwow. otworzyło P-owi drogę do kariery naukowej: w r. akad. 1868/9 powołany został na zastępcę profesora prawa handlowego i wekslowego (z polskim językiem wykładowym). Habilitował się w kwietniu 1869 na podstawie rozprawy Über die rechtliche Natur der Aktiengesellschaften, Börsen und Börsengeschäfte i został prywatnym docentem. W czerwcu 1870 mianowany profesorem nadzwycz. prawa handlowego i wekslowego, w styczniu 1871 rozszerzył habilitację na prawo rzymskie na podstawie pracy Über die rechtliche Natur der Correalobligationen. W grudniu 1872 został profesorem nadzwycz. prawa rzymskiego. Otrzymał (kwiecień 1876) nominację na profesora zwycz. prawa rzymskiego oraz prawa handlowego i wekslowego Uniw. Lwow. Przedmioty te wykładał do chwili objęcia teki ministra dla Galicji w r. 1900. Cieszył się opinią znakomitego pedagoga i opiekuna młodzieży, wykładał zwięźle i jasno, był wrogiem frazeologii. Opublikowane zostały litograficznie wykłady P-a: Austriackie prawo handlowe (Lw. 1879) i Austriackie prawo wekslowe (Lw. 1880). Jego rozprawy naukowe z prawa handlowego i wekslowego dotyczyły przede wszystkim aktualnych zagadnień ustawodawczych (O towarzystwach zarobkowych i gospodarczych…, Lw. 1874, Miscellanea z prawa handlowego i wekslowego, Lw. 1877–8 z. 1–2, O projekcie ustawy wekslowej dla państwa rosyjskiego, Lw. 1883). Ostro skrytykował (1890) pierwszy napisany w języku polskim, obszerny „Zarys prawa handlowego austriackiego”, pióra Antoniego Górskiego, starającego się na podstawie tej książki o profesurę nadzwycz. na Wydziale Prawa UJ. Zajmował się także problematyką prawa cywilnego (np. rozprawa Zur Lehre von der Pupillarsubstitution, „Archiv für die Civilistische Praxis” Bd. 58: 1875–6, H. 3, odb. Heidelberg 1876).
Główny dorobek P-a dotyczył prawa rzymskiego. Ogłosił m.in. Pandekta. O zobowiązaniach (Lw. ok. 1880) oraz dwutomowe Prawo spadkowe rzymskie (Lw. 1882–8), którego jednak nie zdołał ukończyć. Rozprawa ta została oceniona na ogół pozytywnie przez Romualda Hubego („Ateneum” T. 3: 1889). Badając rozwój prawa rzymskiego w okresie klasycznym widział w nim «szkołę prawniczego rozumu i prawniczej twórczości». Był dziekanem Wydziału Prawa i Umiejętności Politycznych w l. 1878/9, 1883/4 1890/1, zaś prodziekanem w l. 1879/80, 1880/1, 1884/5 i 1891/2. Piastował godność rektora Uniw. Lwow. dwukrotnie (1881/2, 1888/9), a prorektora w l. 1882/3 i 1889/90. Od r. 1869 był członkiem komisji dla teoretycznych egzaminów rządowych w zakresie prawa sądowego. W r. 1871 wszedł do komisji egzaminacyjnej w zakresie przedmiotów historyczno-prawnych. Był zastępcą jej przewodniczącego od r. 1886, zaś od r. 1890 jej prezesem. W r. 1883 został członkiem korespondentem Wydziału Historyczno-Filozoficznego AU w Krakowie. Był także członkiem korespondentem Centralnej Komisji Statystycznej w Wiedniu i międzynarodowego instytutu statystycznego.
P. należał do organizatorów polskiego środowiska prawniczego we Lwowie. W r. 1870 wspólnie ze Stanisławem Zborowskim i Ignacym Czemeryńskim założył czasopismo „Prawnik”, przez kilka lat należał do komitetu redakcyjnego i ogłosił w nim liczne artykuły, m.in. O dążności w naszym wieku do jednolitego prawa (1870), Sprzeczne zasadnicze orzeczenia Najwyższego Trybunału w sprawach wekslowych (1870), Kto ma być poczytany za kupca… (1871 i odb. Lw. 1871), Wiadomości o czynnościach wekslowych Jezuitów (1881). Pisał również do „Przeglądu Prawa i Administracji”. Był jednym z założycieli, a następnie wiceprezesem lwowskiego Tow. Prawniczego, przewodniczył komitetowi Zjazdu Prawników i Ekonomistów Polskich we Lwowie. W l. 1888–97 był prezesem Tow. Nauczycieli Szkół Wyższych, następnie członkiem honorowym, przyczynił się wydatnie do rozwoju Towarzystwa, a zwłaszcza działu wydawnictw książek szkolnych oraz do utworzenia funduszu pomocy im. A. Mickiewicza dla wdów i sierot po nauczycielach.
W l. 1886–1900 P. zasiadał w lwowskiej Radzie Miejskiej, pracował tam w sekcji V dla spraw organizacyjnych i oświaty, a w l. 1893–5 był zastępcą jej przewodniczącego. Był także jednym z kandydatów na prezydenta miasta. Od 1 IV 1899 do 8 IV 1900 pełnił funkcję prezesa Galicyjskiej Kasy Oszczędności we Lwowie. Należał także do «Sokoła». Politycznie zbliżony do ugrupowania demokratów i liberałów galicyjskich, «stał zawsze raczej przy stronnictwie demokratycznym aniżeli w nim samym» („Nowa Reforma”). Wprawdzie jako rektor Uniw. Lwow. dwukrotnie zasiadał w Sejmie Krajowym już w l. 1881 i 1888, gdzie złożył wniosek o wprowadzenie języka polskiego w prokuraturach państwowych w Galicji oraz w urzędach pocztowych i telegraficznych (1881), to jednak poważniejszą działalność polityczną rozpoczął późno. W październiku 1893 otrzymał we Lwowie mandat do Rady Państwa w wyborach uzupełniających po powołaniu Franciszka Smolki do Izby Panów. Wybierany jeszcze dwukrotnie, reprezentował Lwów w parlamencie austriackim do r. 1907. Był członkiem oraz wiceprezesem Koła Polskiego w Radzie Państwa. Niezwykle sumienny w pełnieniu obowiązków politycznych, pracował głównie w parlamentarnych komisjach: szkolnej, dla ustawy o prawach autorskich, podatkowej, budżetowej (m.in. jako wiceprzewodniczący) i był stałym referentem budżetu ministerstwa sprawiedliwości. W swej działalności parlamentarnej zajmował się głównie sprawami sądowymi i szkolnymi, dążąc konsekwentnie do likwidacji zaniedbań istniejących w Galicji w tych dziedzinach. Szczególnie energicznie występował na rzecz poprawy sytuacji materialnej nauczycieli i niższych urzędników. Był członkiem komisji do opracowania projektu ugody z Węgrami. Bardzo poważny wkład wniósł P. do przygotowania projektu ustawy o prawie autorskim, który obszernie referował w Radzie Państwa, zyskując większość zarówno Izby Posłów, jak i Izby Panów dla własnych propozycji zmian projektu rządowego (1895). Dn. 20 X 1899 został pierwszym wiceprezydentem Izby Posłów. Był członkiem komitetu odbudowy kościoła Św. Krzyża (Gardekirche) przy Rennweg w Wiedniu, powierzonego w r. 1897 przez Franciszka Józefa I zmartwychwstańcom polskim. W tym też charakterze uczestniczył w uroczystości religijnej (z udziałem cesarza), związanej z rozpoczęciem normalnej działalności duszpasterskiej w Polnische Kirche w r. 1898.
Za zgodą Koła Polskiego objął P. po Kazimierzu Chłędowskim stanowisko ministra dla Galicji w rządach E. Koerbera (18 I 1900 – 27 XII 1904), P. Gautscha (1 I 1905 – 30 IV 1906) i K. Hohenlohe-Waldenburg Schillingsfürsta (30 IV 1906 – 28 V 1906). Zrezygnował wówczas z profesury (uroczyście żegnany 28 IV 1900), zwłaszcza że od początku działalność parlamentarna i polityczna zdominowała jego aktywność naukową. Stosunkowo szybko część konserwatywnych członków Koła Polskiego zajęła wobec nowego ministra stanowisko opozycyjne. P. jako minister położył niemałe zasługi dla rozwoju Galicji, m.in. w przeforsowaniu ustawy o regulacji rzek galicyjskich. Jako członek gabinetu Gautscha brał udział w pracach przygotowawczych do wprowadzenia wyborów powszechnych do Rady Państwa. Od r. 1893 miał godność radcy dworu, od r. 1900 tajnego radcy. Po ustąpieniu ze stanowiska ministra dla Galicji był do r. 1907 posłem do Rady Państwa. W czerwcu 1907 wszedł do Izby Panów, gdzie wybrano go do trzech komisji. Niebawem jednak odsunął się od czynnego życia politycznego oraz naukowego i osiadł w Wiedniu. Zmarł 25 II 1909 w Wiedniu; został pochowany we Lwowie na cmentarzu Łyczakowskim. Był odznaczony Orderem Żelaznej Korony I kl. (1904) i Wielkim Krzyżem Orderu Leopolda (1906).
P. pozostawił żonę Marię i syna Jana.
Estreicher w. XIX; Enc. Org.; Ilustr. Enc. Trzaski; W. Ilustr. Enc. Gutenberga; Österr. Biogr. Lexikon, Lieferung 36; Nieciowa, Członkowie AU oraz PAU; – Finkel–Starzyński, Hist. Uniw. Lwow., II; Kolmer G., Parlament und Verfassung in Österreich, Wien 1909–11 V–VII; Miasto Lwów w okresie samorządu 1870–1895, Lw. 1896 s. 222, 223, 248, 252; Patkaniowski M., Dzieje Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego od reformy Kołłątajowskiej do końca XIX wieku, Kr. 1964; Spuler B., Regenten und Regierungen der Welt, Bielefeld 1953 II; Till E., Leonard Piętak, „Przegl. Prawa i Admin.” R. 34: 1909 s. 268–272; Zoll F., Leonard Piętak. Wspomnienie pośmiertne, „Przegl. Pol.” R. 43: 1909 s. 201–6; Bogdanowicz Rosco, M., Wspomnienia, Kr. 1959 II; – Chłędowski K., Pamiętniki, Kr. 1957 II; Daszyński I., Pamiętniki, W. 1957 I; Kronika Uniw. Lwow., I (1894–1898), Lw. 1899, II (1898/9–1909/10), Lw. 1912; Stenographische Protokolle des Hauses der Abgeordneten des Reichsrathes, Wien 1893–1907; Szematyzmy Król. Galicji, 1866–1909; – „Czas” 1909 nr 46–50; „Gaz. Lwow.” 1909 nr 46–50; „Muzeum” R. 25: 1909 t. 1 s. 237–8; „Nowa Reforma” 1909 nr 92, 94; „Roczn. AU” 1883 s. 34–5; „Spraw. AU” T. 14: 1909 nr 2 s. 1; – B. Jag.: rkps. 8075 III, Akc. 123/56 t. 9; B. Ossol.: rkp. 7683 II, 8047 I, 12424 I, 13441 II; B. PAN w. Kr.: rkp. 7903.
Jerzy Zdrada