Rydel Lucjan (1833–1895), lekarz okulista, profesor i rektor UJ. Ur. 17 XI w Strzelcach Wielkich w pow. bocheńskim, był synem Bonawentury, ziemianina, właściciela Woli Szczucińskiej (pow. Dąbrowa Tarnowska), miał siostrę Adelę Sękowską, właścicielkę Woli Szczucińskiej, braci Władysława Ludwika, właściciela m. in. majątku Dąbrowica (pow. Dąbrowa Tarnowska), Romana, właściciela majątku Niziny i Strzelce Wielkie w pow. mieleckim.
R. gimnazjum ukończył w Tarnowie, w l. 1852–3 studiował medycynę na UJ, a w l. 1853–9 na uniwersytecie wiedeńskim, gdzie doktoryzował się w r. 1859 z medycyny, a w r. 1861 z chirurgii. W l. 1859–62 był w Wiedniu lekarzem szpitala powszechnego i specjalizował się w okulistyce u W. Jaegera, w l. 1862–6 asystentem kliniki oftalmologicznej u Ferdynanda Arlta. Habilitował się z okulistyki 21 IV 1866 na UJ i tu w l. 1866–70 wykładał jako docent wybrane działy okulistyki. W r. 1870 został profesorem zwycz. i kierownikiem Katedry oraz Kliniki Okulistycznej. W l. 1870–95 wykładał całość oftalmologii. W l. 1875/6, 1877/8 i 1882/3 był dziekanem Wydz. Lekarskiego, w l. 1884/5 rektorem UJ. W l. 1867–71 redagował „Przegląd Lekarski”. Początkowo, jako docent, operował w szpitalu żydowskim, potem w klinice UJ, którą rozbudował do 24 łóżek i nieco zmodernizował. Starał się o wybudowanie nowoczesnej kliniki ocznej przy ul. Kopernika 38, wg projektu Józefa Sarego, ale jej uruchomienia nie doczekał. Słynął z pięknych, jasnych wykładów. Wysoko ceniono go jako szczęśliwego operatora i wybitnego klinicystę. Był twórcą krakowskiej szkoły okulistycznej, do której należeli wyhabilitowani przez niego Emanuel Machek i Franciszek Sroczyński, poza tym m. in. Karol Brudzewski, Józef Buszek, Adam Langie, Alfred Laskiewicz. R. ogłosił ponad 70 prac, głównie w „Przeglądzie Lekarskim” – o zaćmie (m. in. O zaćmie warstwowej, 1864 z. 3–14, Dwa przypadki zaćmy traumatycznej, 1866 z. 48–51, Zaćma czarna 1875 z. 10, Nowe sposoby operowania katarakty. Powrót do cięcia płatowego 1889), o jaskrze (m. in. Jaskra i irydektonia, 1868 z. 32–5, Spostrzeżenia nad jaskrą, 1869 z. 39–46), o zwyrodnieniu siatkówki (m. in. Dalekowidzenie, kurza ślepota, barwnikowe zwyrodnienie siatkówki, 1864 z. 23–37, O leczeniu oderwania siatkówki za pomocą operacji, 1865 z. 18–22, O barwnikowym zwyrodnieniu siatkówki, 1876 z. 13), o przyczynach krótkowidztwa dzieci w szkole (1867), o wykrywaniu symulacji ślepoty i niedowidzenia (1879). Osobno wydał Wyjaśnienie niektórych zjawisk jaskry (glaucoma) ze stosunków anatomicznych i zasad fizjologicznych (Kr. 1870, także w „Roczn. Tow. Naukowego Krak. 1871 t. 42) oraz Spostrzeżenia kliniczne nad zaćmą i jej operacją (Kr. 1878). Wiele prac publikował po niemiecku w „Wiener Medizinische Wochenschrift” (m. in. Inflammatio tunicae „vaginalis bulbi”, 1866 z. 65, 66, Über die Durchschneiderung der abgelösten Netzhaut, 1865 z. 16), w „Klinisches Monatsblatt für Augenheilkunde” (m in. Beobachtungen und Bemerkungen über die Wirkung der Calabarbohne bei Augenkrankheiten, 1870 z. 6), w „A. v. Graefe’s Archiv für Ophtalmologie” (Ein Beitrag zur Lehre vom Glaucom, 1872 t. 18), dziesięć artykułów pomieścił w zbiorowym dziele „Bericht über die Augenklinik der Wiener Universität 1863–1865” (Wien 1867).
R. był członkiem nadzwycz. AU, członkiem honorowym Poznańskiego Tow. Przyjaciół Nauk, członkiem Krakowskiego Tow. Lekarskiego. W r. 1893 przeszedł ciężkie zapalenie płuc, które zachwiało jego zdrowiem, toteż w l. 1894/5 zastępował go w prowadzeniu kliniki okulistycznej Ludwik Rydygier. Przy nagłym nawrocie tej choroby R. zmarł 27 IV 1895 w Krakowie i pochowany został na cmentarzu Rakowickim w grobowcu Kremerów.
W małżeństwie z Heleną z Kremerów, córką Józefa (zob.) miał R. synów: Adama (zob.), Lucjana (zob.), Mieczysława (1881–1899), który utonął w Wiśle, Stanisława (1891–1912), oraz córki: Helenę, żonę okulisty Adama Langiego (zob.) i Annę (zob. Rydlówna Anna).
W r. 1896 Krakowskie Tow. Lekarskie ufundowało dla uczczenia jego pamięci tablicę w kościele akademickim św. Anny.
Syn Lucjan dedykował ojcu w r. 1912 trylogię dramatyczną „Zygmunt August”.
Portret R-a (z. fot.) pędzla Włodzimierza Tetmajera w Muz. UJ; – Biogr. Lexikon hervorragender Aerzte 1880–1930, München 1962 II; Konopka, Pol. bibliogr. lek. XIX w., IX (bibliogr.); Kośmiński., Słown. lekarzów; Österr. Biogr. Lexikon; Słown. Geogr. (Wola Szczucińska); Nieciowa, Członkowie AU oraz PAU; – Dużyk J., Droga do Bronowic, W. 1972 (fot.); Hirschberg J., Geschichte der Augenheilkunde, Wien 1918 s. 2293–4; Hist. Nauki Pol., IV; Kamocki W., Ś. p. Lucjan Rydel, profesor zwyczajny okulistyki, „Gaz. Lek.” 1895 z. 18 (częściowa bibliogr.); Melanowski W., Rys dziejów okulistyki w Polsce, W. 1948; Michalewska K., Habilitacje w Uniwersytecie Jagiellońskim 1848–1918, „Zesz. Nauk. UJ” Z. 71, Prace Hist. z. 12, Kr. 1963 s. 108; [Prokesch W.] W. P., Lucjan Rydel, „Tyg. Illustr.” 1895 z. 20 (fot.); Skulimowski M., Redaktorzy „Przeglądu Lekarskiego” 1862–1962, „Przegl. Lek.” 1964 z. 4–5 s. 247–53; Sroczyński F., Ś. p. Prof. dr Lucjan Rydel, tamże 1895 s. 261–4 (fot., częściowa bibliogr.); Sześćsetlecie medycyny krakowskiej, Kr. 1964 II 102, 115, 439–42 (fot); Szulisławski A., Odpowiedź na zarzut, jakoby ś. p. profesor Rydel zeszedł ze świata bez śladów naukowej działalności, „Przegl. Lek.” 1899 z. 7; Wicherkiewicz B., Ś. p. Prof. Lucjan Rydel, „Nowiny Lek.” 1895 z. 5 (częściowa bibliogr.); Ziemiński B., Ś. p. Lucjan Rydel, „Kron. Lek.” 1895 z. 5; – Kron. UJ s. 101–4 (częściowa bibliogr.); – „Arch. Hist. i Filoz. Med.” 1934 z. 18 s. 392; „Czas” 1895 nr 99; „Gaz. Lwow.” 1895 nr 99; Kalendarz J. Czecha 1896 s. 87–8; „Roczn. AU 1894/5 s. 36; „Zdrowie” 1895 z. 10 s. 381; – Arch. UJ: S II 93, 619, WL II 133, 206.
Stanisław Marian Brzozowski