Świdziński Lucjan Ryszard, pseud.: Judym, Marcin Gajewski, Józef Oliński, Ludwik Stokowski (1890—1963), nauczyciel, działacz ruchu ludowego, oficer Batalionów Chłopskich, poseł do Krajowej Rady Narodowej.
Ur. 3 IV w Antonówce (pow. hrubieszowski, obecnie część Hrubieszowa), był synem Ludwika (zm. 1918), administratora Skibic (pow. hrubieszowski), dzierżawcy Bohorodycy (pow. hrubieszowski, obecnie Brodzica) i księgowego w majątku Jana Chrzanowskiego w Modryńcu (pow. hrubieszowski), oraz Anny Honoraty z Mijakowskich (zm. 1917). Miał siedmioro rodzeństwa, w tym brata Antoniego, sędziego Sądu Grodzkiego i adwokata w Tomaszowie Lub.
Od r. 1904 uczęszczał Ś. do progimnazjum męskiego w Hrubieszowie, a od r. 1908 do gimnazjum w Brześciu Lit., gdzie w r. 1912 zdał maturę. Podjął studia na Wydz. Matematyczno-Fizycznym Uniw. św. Włodzimierza w Kijowie; wakacje spędzał jako korepetytor w majątkach polskich ziemian na Ukrainie. W czasie pierwszej wojny światowej został 6 X 1916 zmobilizowany do armii rosyjskiej i służył w oddziałach inżynieryjno-budowlanych w Bukowinie, Mołdawii i Besarabii. Po rewolucji lutowej w r. 1917 przeniesiono go w okolice Kijowa, dzięki czemu zdał 12 V t.r. końcowe egzaminy uniwersyteckie. Dn. 30 I 1918 został zdemobilizowany. Pracował potem jako nauczyciel matematyki w Szczebrzeszynie (pow. zamojski) w czteroklasowej Wyższej Szkole Ludowej im. Hetmana Jana Zamoyskiego.
W r. 1919 wrócił Ś. do Antonówki i od 1 IX t.r. był nauczycielem matematyki w Państw. Gimnazjum Męskim (od r. 1929 Koedukacyjne, od r. 1937 Państw. Liceum i Gimnazjum) im. Stanisława Staszica w Hrubieszowie. Jesienią 1919 wstąpił do PSL «Wyzwolenie». Od lipca 1920 uczestniczył jako ochotnik w wojnie polsko-sowieckiej; w listopadzie t.r. został zdemobilizowany. Jesienią został sekretarzem, następnie prezesem zarządu powiatowego PSL «Wyzwolenie» w Hrubieszowie. Równocześnie był współzałożycielem powstałego tam w r. 1921 Związku Strzeleckiego, w którym pełnił funkcje sekretarza, a od r. 1922 komendanta powiatowego. W tym okresie przeprowadził się do Hrubieszowa. Z ramienia PSL «Wyzwolenie» został jesienią 1926 wybrany na radnego tamtejszej Rady Miejskiej; zasiadał również w Sejmiku Powiatowym oraz Wydz. Powiatowym. Był jednym z organizatorów hrubieszowskiego Banku Spółdzielczego Rolniczo-Handlowego, potem zasiadał w jego Radzie Nadzorczej. Pełnił też funkcję prezesa zarządu i wchodził w skład Rady Nadzorczej Spółdzielczej Hurtowni Powiatowej «W Jedności Siła». Był członkiem zarządów Komunalnej Kasy Oszczędności w Hrubieszowie (od r. 1927) i Międzykomunalnego Związku Celowego do Budowy Szkół Powszechnych w pow. hrubieszowskim. Po odkryciu protokołów z fikcyjnych posiedzeń hrubieszowskiej Rady Miejskiej doprowadził w r. 1927 do rewizji finansów miasta. W poł. t.r. wystąpił ze Związku Strzeleckiego. Odrzuciwszy propozycję kandydowania w wyborach w r. 1928 na posła z listy BBWR, startował z ramienia PSL «Wyzwolenie» w okręgu nr 28 (Hrubieszów—Krasnystaw—Janów Lub.), jednak mandatu nie uzyskał. Był współzałożycielem i członkiem zarządu powiatowego Związku Młodzieży Wiejskiej RP «Wici» w pow. hrubieszowskim. Często przemawiał na wiecach i był oskarżony o obrazę rządu oraz nawoływanie do stawiania oporu władzom; sądzony 3 XI 1930 przez Sąd Grodzki w Hrubieszowie, został uniewinniony. Po zjednoczeniu ruchu ludowego i powstaniu SL został Ś. na powiatowym zjeździe zjednoczeniowym w Hrubieszowie 17 V1931 wybrany na przewodniczącego jego zarządu powiatowego; wszedł też wtedy do Rady Naczelnej SL w Warszawie, a 22 V 1938 został skarbnikiem zarządu wojewódzkiego w Lublinie. W Stronnictwie należał do nurtu umiarkowanego, sprzeciwiał się współpracy z komunistami. Choć był zgłaszany do wyborów parlamentarnych w r. 1938, władze odmówiły rejestracji jego kandydatury. Dn. 11 VI 1939 uczestniczył w Lublinie w konferencji SL z udziałem przybyłego do kraju Wincentego Witosa; jej uczestnicy stanęli na stanowisku wygaszania tarć politycznych i zjednoczenia narodu wobec zagrożenia wojną.
Po wybuchu drugiej wojny światowej i wkroczeniu armii niemieckiej do Hrubieszowa został Ś. we wrześniu 1939 aresztowany. Zwolniony po tygodniu, ukrywał się w Antonówce. Kierował powołaną w październiku t.r. w pow. hrubieszowskim konspiracyjną Gwardią Chłopską. Pod koniec t.r. komendant Obwodu Hrubieszów SZP kpt. Władysław Zalewski powołał go do konspiracyjnej Rady Powiatowej. W marcu 1940 został jako Józef Oliński przewodniczącym tzw. powiatowej trójki (potem piątki) politycznej konspiracyjnego SL «Roch». Od r. 1941 był delegatem Rządu RP na pow. hrubieszowski i zastępcą komendanta Obwodu Hrubieszów BCh, a od sierpnia r.n. oficerem organizacyjnym. Wykładał na szkoleniach wojskowych oraz uczył matematyki i fizyki na tajnych kompletach. W październiku 1943 podpisał się pod umową scaleniową BCh i AK w Obwodzie Hrubieszów. Pod pseud. Judym był zastępcą kierownika Biura Informacji i Propagandy AK Obwodu Hrubieszów. Prawdopodobnie w r. 1944 nadano mu stopień majora, zweryfikowany po r. 1956.
Po wyzwoleniu spod okupacji niemieckiej pow. hrubieszowskiego Ś., jako delegat Rządu RP, objął 23 VII 1944 funkcję starosty i 4 VIII t.r. wydał odezwę do mieszkańców informującą o przejęciu władzy w powiecie. Gdy podległe mu struktury zostały w 2. poł. sierpnia rozbite przez NKWD i zastąpione przez administrację PKWN, przebywał w ukryciu. Aresztowany na początku lutego 1945 w Grabowcu (pow. hrubieszowski), został 6 II t.r. odbity z posterunku Milicji Obywatelskiej przez wywodzącą się z AK organizację podziemną. Po powrocie do kraju Stanisława Mikołajczyka w czerwcu i powołaniu w sierpniu PSL objął jesienią stanowisko prezesa zarządu powiatowego w Hrubieszowie; od 9 XII 1945 był wiceprezesem, a od listopada 1946 prezesem zarządu wojewódzkiego PSL w Lublinie. Zgłoszony 29 XII 1945 przez PSL do Krajowej Rady Narodowej, ślubowanie złożył 3 I 1946. Od stycznia t.r. był też członkiem Rady Naczelnej PSL; reprezentował Stronnictwo w Międzypartyjnej Komisji Porozumiewawczej Stronnictw Politycznych. W czasie kampanii wyborczej do Sejmu Ustawodawczego został w grudniu aresztowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego; w sfałszowanych wyborach 19 I 1947 nie uzyskał mandatu, chociaż wg relacji mężów zaufania zdobył wystarczające poparcie. Dn. 4 XI t.r. został ponownie aresztowany przez funkcjonariuszy Woj. Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Lublinie, a nazajutrz zwolennicy rozłamowego PSL-Lewica przejęli władzę w lubelskim zarządzie PSL i usunęli Ś-ego z partii.
Dn. 27 IV 1948 został Ś. zwolniony z aresztu, po czym wyjechał na tzw. Ziemie Odzyskane. Podjął pracę nauczyciela matematyki i fizyki w I Państw. Szkole Ogólnokształcącej Stopnia Podstawowego i Licealnego im. Bolesława Limanowskiego w Wałbrzychu; był też wychowawcą chłopców w internacie tej Szkoły. Zwolniony z pracy po kolejnym aresztowaniu (27 VII 1950 — 5 I 1951), uczył następnie w Państw. Szkole Ogólnokształcącej Stopnia Podstawowego i Licealnego w Zgorzelcu. W okresie 17 IX 1952 — 4 IX 1953 przebywał znów w areszcie. Później pracował jako nauczyciel m.in. w Świebodzicach oraz prawdopodobnie w Jeleniej Górze. Już jako emeryt wrócił w r. 1958 do Hrubieszowa. Ostatnie lata życia spędził w Antonówce. Napisał Wiązankę wspomnień (przyczynek do historii ruchu ludowego i BCh w powiecie hrubieszowskim) (mszp. w Muz. im. ks. Stanisława Staszica w Hrubieszowie). Zmarł 30 VI 1963 w Hrubieszowie, został pochowany na cmentarzu parafialnym przy ul. Kolejowej (kw. VIII). Był odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami (1944) i Krzyżem Partyzanckim (1946) oraz Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości (1929).
Ś. nie założył rodziny.
Dn. 15 X 2013 odsłonięto na grobie Ś-ego tablicę pamiątkową.
Słownik biograficzny działaczy ruchu ludowego. Makieta, W. 1989 (fot.); Zagórowski, Spis nauczycieli; Zieliński W., Ludzie z hrubieszowskiej konspiracji, L. 2009; — Buczek R., Na przełomie dziejów. Polskie Stronnictwo Ludowe w latach 1945—1947, Toronto 1983; Bujan L., 2. Pułk Strzelców Konnych „Ziemi Hrubieszowskiej”, W. 2000 s. 180 (fot.); Dąbrowski S., Koncepcje przebudowy Polski w programach i publicystyce ruchu ludowego 1939—1945, W. 1981; Druga konspiracja niepodległościowa. Tajne organizacje młodzieży Lublina i Lubelszczyzny w latach 1945—1956, L. 2001; Giza S., Kalendarium wydarzeń historii ruchu ludowego 1895—1965, W. 1967; Grabowski W., Polska tajna administracja cywilna 1940—1945, W. 2003; Jachymek J., Oblicze społeczno-polityczne wsi lubelskiej 1930—1939, L. 1975; Jachymek J. i in., Ruch ludowy na Zamojszczyźnie, W. 1980 (fot.); Jóźwiakowski J., Armia Krajowa na Zamojszczyźnie, L. 2007 I—II; Kasperek J., Konspiracyjny ruch ludowy na Zamojszczyźnie 1939—1944, W. 1988; Markiewicz J., Nie dali ziemi skąd ich ród. Zamojszczyzna 27 XI 1942 — 31 XII 1943, L. 1967 (fot.); tenże, Szkoły partyzanckiej walki (O szkoleniu wojskowym w Batalionach Chłopskich), W. 1979; Mieczkowski A., Ruch ludowy w powiecie krasnostawskim w latach 1944—1949, w: Byliśmy sercem wsi, W. 2004; Osękowski C., Referendum 30 czerwca 1946 roku w Polsce, W. 2000; Podkowik J., Nie wszystko umiera... Monografia cmentarza grzebalnego w Hrubieszowie, Hrubieszów 2007; Ruch ludowy na Lubelszczyźnie. Materiały z sesji naukowej zorganizowanej przez WK ZSL w Lublinie, L. 1964; Terlecki R., Dyktatura zdrady. Polska w 1947 roku, [Kr.] 1991; Tochman K. A., Pułkownik Marian Gołębiewski, „Zesz. Hist. WiN-u” 1997 nr 10 s. 22; Turkowski R., Polskie Stronnictwo Ludowe w obronie demokracji 1945—1949, W. 1992; Walki oddziałów ZWZ—AK i BCh Inspektoratu Zamojskiego w latach wojny 1939—1944, Oprac. Z. Klukowski i in., Zamość 1990 II; Wnuk R., Konspiracja akowska i poakowska na Zamojszczyźnie od lipca 1944 r. do 1956 r., L. 1993; — Kampania wyborcza i wybory do Sejmu Ustawodawczego 19 stycznia 1947, Oprac. J. Wrona, W. 1999; Korboński S., Polonia Restituta. Wspomnienia z dwudziestolecia niepodległości 1918—1939, Philadelphia 1986; Lista adwokatów Izby Lubelskiej na dzień 1 stycznia 1959, L. 1959 (dot. brata, Antoniego); O Wincentym Witosie. Relacje i wspomnienia, Oprac. J. Borkowski, W. 1983; Opozycja parlamentarna w Krajowej Radzie Narodowej i Sejmie Ustawodawczym 1945—1947, Oprac. R. Turkowski, W. 1997; Pisma ulotne stronnictw ludowych w Polsce 1895—1939, Oprac. S. Kowalczyk, A. Łuczak, (W.) 1971; Sprawozdanie dyrekcji I Państwowej Szkoły Ogólnokształcącej Stopnia Podstawowego i Licealnego im. Bolesława Limanowskiego w Wałbrzychu za rok szkolny 1948/49 (Wałbrzych 1949) s. 22, 51; Świtalski K., Diariusz 1919—1935, W. 1992; U kresu samodzielnego ruchu ludowego. Polskie Stronnictwo Ludowe 1947—1949. Protokoły, sprawozdania, listy, Oprac. J. R. Szaflik, R. Turkowski, W. 1995 s. 76, 269; Ziembikiewicz Z., W partyzantce u „Rysia”. Wspomnienia żołnierza I Batalionu Oddziałów Hrubieszowskich BCh, W. 1978; — „Biul. Tow. Regionalnego Hrubieszowskiego” 1994 nr 1/2, 2000 nr 3/4, 2001 nr 1/2, 2009 nr 1/4; — AP w Zamościu: Akta Stanu Cywilnego parafii rzymskokatol. w Hrubieszowie z r. 1890, sygn. 15 s. 16 nr 2, USC w Hrubieszowie z r. 1963, nr 129; IPN we Wr.: sygn. IPN Wr 038/4894/1—4 (akta śledcze, fot.); — Mater. Red. PSB: Wydruki internetowe (www.lubiehrubie.pl/wiadomosci/odsloniecie-tablicy-poswieconej-lucjanowi-swidzinskiemu, www.bs.sejm.gov.pl); — Informacje Marty Jączek i Heleny Bojarczuk z Hrubieszowa.
Łukasz Jasina