Ryll Ludwik Aleksander (1842–1862), litograf, spiskowiec. Ur. 16 X we wsi Brzeziny niedaleko Warszawy (oficjalnie we wsi Blizne w pobliżu Warszawy), był nieślubnym synem Wacława Gutakowskiego (zob.) i Barbary, żony Filipa Rylla (oficjalnie ojca R-a), odlewacza z fabryki Evansa w Warszawie.
R. uczył się początkowo w Warszawie w szkole na Lesznie, a w r. 1850 wraz z Gutakowskim i jego żoną wyjechał do Poznania, gdzie chodził do gimnazjum realnego, ale ukończył tylko 5 klas. Oddany został do litografa na naukę, a następnie w r. 1859 wysłany do Warszawy, gdzie m. in. pracował w litografii Aleksandra Tadeusza Regulskiego. Od r. 1862 był zatrudniony jako czeladnik w litografii Ottona Flecka, a następnie w litografii Zygmunta Wrońskiego; korzystał nadal z pomocy ojca.
W tym okresie R. był dziesiętnikiem, a być może nawet setnikiem w Organizacji Narodowej, w komórce powiązanej z Ignacym Chmieleńskim i Jarosławem Dąbrowskim. Na polecenie naczelnika policji narodowej Jana Karłowicza zgodził się wziąć wraz z Janem Rzońcą udział w zamachu na Aleksandra Wielopolskiego. Dn. 7 VIII 1862 usiłował na schodach w gmachu Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu przy placu Bankowym strzelić z rewolweru do margrabiego, jednakże broń odmówiła posłuszeństwa za pierwszą próbą strzału, a strzały następne okazały się chybione. R. został ujęty i postawiony przed sąd polowy. W chwili schwytania zażył truciznę, która nie odniosła jednak skutku. W śledztwie nikogo nie skompromitował. Rozprawa przeciw R-owi i Rzońcy była pierwszym w cesarstwie rosyjskim politycznym procesem publicznym przedstawiciela ludu miejskiego, co wzbudziło ogromne zainteresowanie. R. skazany został na karę śmierci i powieszony na stoku Cytadeli 26 VIII 1862 w obecności wielotysięcznych tłumów (na procesie i egzekucji obecny był m. in. Zygmunt Sierakowski). Prasa współczesna, także zagraniczna, wiele miejsca poświęciła zarówno samemu zamachowi jak i procesowi. Obóz czerwonych uczcił pamięć «męczenników wolności» w licznych ulotkach i prasie tajnej („Dziennik Narodowy”, „Głos Kapłana Polskiego”, „Kosynier”, „Prawda”, „Ruch”, „Strażnica”). Organizowano nabożeństwa żałobne za dusze straconych zamachowców, co «zginęli za wyrokiem niesprawiedliwego sądu, który nie miał prawa sądzenia». Jednocześnie władze narodowe wypierały się udziału w organizowaniu tych zamachów, twierdząc, że były one «uskutecznione bez wiedzy i woli Komitetu» (W. Daniłowski).
R. rodziny nie założył.
Kozłowski, Bibliogr. powstania; Enc. Warszawy; Nowolecki, Pamiątka dla rodzin pol., s. 11; – Borowski A., Zamach na w. ks. Konstantego, „Na posterunku” 1938 s. 118, 143, 166, 189, 216; Karwowski, Hist. W. Ks. Pozn., II; Kieniewicz S., Między ugodą a rewolucją, W. 1962; tenże, Powstanie styczniowe, W. 1972; Przyborowski W., Dzieje 1863 roku, Kr. 1899 II 427; tenże, Historia dwóch lat 1861–1862, Kr. 1896 V 125–7, 130, 131, 139–47, 152, 163–71, 192, 233; Stankiewicz Z., Dzieje wielkości i upadku A. Wielopolskiego, W. 1967; – Avejde O., Pokazanija i zapiski o pol’skom vosstanii, Moskva 1961; Berg, Zapiski o powstaniu, II 199–207; – Daniłowski W., Notatki do pamiętników, Kr. 1908; Do Emigracji Polskiej. Bracia! My niżej podpisani … (hołd pamięci Jaroszyńskiego, Rylla i Rzońcy); Dokumenty Rządu Narod.; Feliński Z. S., Pamiętniki, W. 1986; Koresp. namiestników Król. Pol.; Polacy! Zaledwie przebrzmiały modlitwy nasze … (zawiadomienie o nabożeństwie żałobnym za dusze straconych); Prasa tajna, I, II; Raporty polityczne konsulów generalnych Francji w Warszawie 1860–1864, Wr. 1965; Russko-polskie revoljucionnye svjazi, Moskva 1963 II; Wilska S., Pamiętnik o Ignacym Chmieleńskim, Wr. 1952; Zarys powstania styczniowego; Zeznania śledcze o powstaniu; – „Czas” 1862 nr z lipca–sierpnia; „Dzien. Powsz.” 1862 nr 190 i n.; „Dzien. Pozn.” 1862 nr 183–201.
Wiktoria Śliwowska