Radziejewska (czasem: Radziejowska) Ludwika (1843–1912), działaczka społeczna, oświatowa i narodowa na Górnym Śląsku. Ur. 15 VIII w Wilczynie w pow. szamotulskim, była córką Piotra i Matyldy z domu Kurz, starszą siostrą Jana (zob.) i młodszą Stanisława (zob.).
Działalność publiczną rozpoczęła R. dopiero z chwilą przybycia na Górny Śląsk w r. 1886, aby zająć się przekazanym jej przez brata ks. Stanisława przedsiębiorstwem wydawniczym «Katolik» w Bytomiu. O jej wcześniejszych losach nic nie wiadomo. Pod kierownictwem R-iej wydawnictwo «Katolika» i pismo pod tym samym tytułem zaczęło się rozwijać bardzo pomyślnie. Dzięki jej energicznej pracy organizatorskiej a także poważnym nakładom pieniężnym, został rozbudowany zakład wydawniczy, wzrosła liczba jego pracowników, zwiększył się nakład „Katolika”. W r. 1898 wydawnictwo «Katolika», będące własnością R-iej, przekształciło się w spółkę akcyjną z ograniczoną odpowiedzialnością. Dzięki temu zwiększył się kapitał firmy, a jej rozwojem było żywotnie zainteresowanych kilka osób. Rola R-iej w spółce pozostała nadal decydującą, gdyż jej udział w wysokości 110 000 marek był największy. Wśród 4 pozostałych udziałowców znajdował się Adam Napieralski (od r. 1889 redaktor czasopisma „Katolik”), któremu R. przy zamianie wydawnictwa na spółkę podarowała w uznaniu jego zasług dla rozwoju pisma 10 000 marek udziału, a przed śmiercią odstąpiła większość swoich udziałów.
W szerokich kołach opinii polskiej na Górnym Śląsku R. cieszyła się uznaniem i szacunkiem. Współcześni przypisywali jej poważną część zasług w zakupie nowoczesnych maszyn i urządzeń oraz w budowie nowego gmachu firmy, do którego przeprowadzono się w r. 1897. Jakoby też w l. 1886–9 samodzielnie redagowała „Katolika”. R. nie nadawała rozgłosu swojej działalności, nie pisała artykułów, «lecz nadzwyczaj trafnym sądem, doskonałym rozumieniem, najhojniejszą ręką wpływała na rozwój spraw ludu polskiego» („Katolik” 1912 nr 45). Kierując się motywacjami patriotycznymi, cały dochód z wydawnictwa przeznaczała na różne polskie przedsięwzięcia, jak np. agitacje przedwyborcze, rozpowszechnianie książek polskich, popieranie działalności towarzystw polskich itp. W dwudziestą piątą rocznicę działalności «Katolika» na Śląsku, w r. 1892 utworzyła R. fundusz tzw. Śląskiej Pomocy Naukowej, ofiarowując na ten cel 10 000 marek. Sumę tę powiększono potem ze składek społecznych. Stanowiło to kapitał, od którego odsetki przeznaczano na pomoc stypendialną dla polskich uczniów szkół średnich i studentów. Z tego funduszu do kwietnia 1893 wypłacono 2 850 marek w postaci zapomóg i stypendiów 57 osobom, w wysokości 30–120 marek. R. troszczyła się nieustannie o rozwój życia polskiego na Górnym Śląsku. W r. 1894 należała do współzałożycielek szkoły gospodarstwa domowego w Śremie w Poznańskiem, gdzie wysyłała śląskie dziewczęta, często opłacając ich naukę. Celem tego zakładu było wyuczenie umiejętności praktycznych i wychowanie w duchu narodowym. Gdy po 10 latach rząd pruski uniemożliwił istnienie szkoły, żądając wykładania w języku niemieckim, R. dopomogła do przeniesienia szkoły do Orłowej na Śląsku Cieszyńskim i hojnym darem zapewniła jej późniejszy rozwój (szkołę otwarto w dniu śmierci R-iej).
R. udzielała się aktywnie w polskich organizacjach kobiecych na Górnym Śląsku, zwłaszcza w Tow. Kobiet Polskich w Bytomiu-Rozbarku, założonym przy jej współuczestnictwie w r. 1900. W stowarzyszeniu tym wygłaszała odczyty z dziedziny gospodarstwa, wychowania itp., zapraszała znane działaczki narodowe na posiedzenia, m. in. Melanię Parczewską, Marię Siedlecką, Marię Kleniewską. Organizowała też kursy pisania i czytania po polsku dla dzieci, którym rozdawała książki. Jej mecenat narodowy i poważne zasługi dla życia polskiego grono działaczy polskich uczciło uroczystością w dwudziestą piątą rocznicę jej przybycia na Górny Śląsk w r. 1911. R. zmarła 15 X 1912 w Bytomiu, pochowana została na cmentarzu Matki Boskiej Bolesnej. Pogrzeb był wielką manifestacją narodową z udziałem polskich przywódców i organizacji.
Fot. w: Kolińska K., Listy do niekochanych, Kat. 1983 s. 135, „Bluszcz” 1929 nr 24 s. 15, „Kraj” 1899 nr 36, „Świat” T. 14: 1912 nr 46 s. 20; – Czapliński M., Adam Napieralski 1861–1928, Wr. 1974; tenże, Powstanie i rozwój koncernu „Katolika” w Bytomiu w latach 1898–1914, „Sobótka” 1971 nr 3; Eckertowa S., Ludwika Radziejewska. Instytut Śląski w Katowicach, S. III, Komunikat nr 4, Kat. 1937 s. 1–4; Mazurek S., Z dziejów polskiego ruchu kobiecego na Górnym Śląsku, Opole 1969; Pater M., Ruch polski na Górnym Śląsku w latach 1879–1893, Wr. 1969; Szramek E., Ś.p. Adam Napieralski, „Roczniki Tow. Przyjaciół Nauk na Śląsku” T. 2: 1930 s. 300; – „Katolik” 1912 nr 45; „Königshütter Tageblatt” 1912 nr z 23 X; „Kur. Śląski” 1912 nr 237; – Śląski Instytut Naukowy w Kat.: Kartoteka biograficzna.
Mieczysław Pater