INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Łukasz Nagórski z Parzęczewa h. Ostoja      Fragment epitafium Łukasza Nagórskiego - Wiktor CZAJEWSKI, Katedra ś. Jana w Warszawie w 100 rocznicę zamienienia kolegjaty na katedrę, Warszawa 1899, s. 53 - w zbiorach Biblioteki Narodowej w Warszawie - źródło kopii cyfrowej: POLONA.pl

Łukasz Nagórski z Parzęczewa h. Ostoja  

 
 
Biogram został opublikowany w 1977 r. w XXII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Nagórski Łukasz z Parzęczewa h. Ostoja (zm. 1571), podkomorzy łęczycki, starosta garwoliński, marszałek dworu królewny Anny Jagiellonki. Pochodził ze średniej szlachty, z rodziny osiadłej w ziemi łęczyckiej. Był synem Wojciecha, dziedzica dóbr Zawada i Parzęczew w Łęczyckiem, skarbnika łęczyckiego i posesora wójtostwa we wsi królewskiej Orla (1518), zamordowanego w r. 1525 przez Zygmunta i Stanisława braci Pokrzywnickich, oraz Anny Parzęczewskiej. W r. 1547 otrzymał N. wakujący po śmierci Tomasza Sobockiego, kanclerza w. kor., urząd wojskiego łęczyckiego, w r. 1557 był koniuszym sióstr królewskich, a w r. 1564 marszałkiem dworu królewny Anny i podkomorzym łęczyckim. Stanowiska swego przy dworze nie wykorzystał, gdyż roli politycznej nie odgrywał, a w karierze urzędniczej nie posunął się wyżej. Po rodzicach odziedziczył N., wspólnie z bratem Stanisławem (wojskim i poborcą łęczyckim – 1539), Parzęczew, dla którego obaj w r. 1565 otrzymali zezwolenie na lokację na prawie miejskim niemieckim, 3 jarmarki roczne w dn. 24 VI, 15 VIII i 4 XII oraz targi tygodniowe w soboty. Dość znaczny majątek N-ego pochodził w większości z nadań królewskich i znajdował się głównie na Mazowszu. Wraz z bratem Stanisławem był N. posesorem wsi królewskiej Lubino w pow. łęczyckim, dzierżonej uprzednio w rodzie Parzęczewskich przez kilka pokoleń, oraz posesorem wójtostwa w tejże wsi, na którego wykupno otrzymał w r. 1545 konsens królewski. Wieś Lubino obaj bracia otrzymali w r. 1554 na wieczność. W r. 1556 z nadania królowej Bony był N. posesorem wsi Topolno i Osmolska Wieś w ziemi gostyńskiej, które to wsie w r. 1557 również dostał na wieczność. (Oba wieczyste nadania unieważniono w toku akcji egzekucyjnej dóbr królewskich). W r. 1560 otrzymał N. 150 fl. rocznej pensji na dochodach starostwa łomżyńskiego dożywotnio, a w r. 1564 zezwolenie królewskie na wykup sołectwa we wsi Osmolska Wieś. T. r. otrzymał w posesję wydzieloną ze starostwa osieckiego i przynoszącą 1 620 fl. rocznego dochodu, dzierżawę Rębków w woj. mazowieckim, obejmującą wsie: Rębków z folwarkiem Dąbrowa, Przekory, Izdebno, Wilkowyja i Stoczek. W r. 1564 był N. wójtem we wsiach Lewików i Przekory, a w r. 1569 starostą garwolińskim. W r. 1571 N. był wójtem w Niecieplinie (należącym do starostwa garwolińskiego) oraz otrzymał dożywocie na wsi Orla w starostwie łęczyckim, przeniesione po jego śmierci na wdowę. N. zmarł w r. 1571.

Z małżeństwa z Barbarą z Wielkich Kończyc Mniszchówną, córką Mikołaja (zob.), nie pozostawił potomstwa (syn Stanisław zmarł w dzieciństwie). Spadkobierczynie N-ego, siostry jego Barbara, żona Piotra Wężyka z Wojsławic, i Angieszka, żona Wawrzyńca Obidowskiego, prowadziły z wdową rozliczenia spadkowe. Barbara z Wielkich Kończyc zrezygnowała na rzecz obu sióstr ze swego prawa oprawnego do połowy dóbr Parzęczew w zamian za prawo do sum zapisanych N-emu na dobrach królewskich Topolno, Osmolska Wieś, Lubino i Orla. Wychodziła ona jeszcze dwukrotnie za mąż: 2. v. za Jana Firleja, woj. krakowskiego (zob.), i 3. v. za Jana Dulskiego, podskarbiego kor. (zob.).

 

Pomnik nagrobny N-ego wystawiony przez żonę Barbarę w kolegiacie Św. Jana w W. – nie zachował się; – Niesiecki; Uruski; – Atlas historyczny Polski. Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku, Cz. I Mapa, plany. Cz. II Komentarz, indeksy, W. 1973; – Lustracja województwa mazowieckiego 1565, W. 1967–71 I, II; Lustracje województwa rawskiego 1564 i 1570, W. 1959; Matricularum summ., IV, V/1 nr 2063, 2925, 3025, 3031, 3032, 3072, 4340, 4351, V/2 nr 6864, 7521, 7525, 8854, 9474, 10790, 10798–10803, 10805; Starowolski, Monumenta Sarmatarum; – AGAD: Arch. Skarbu Kor. LVI G 5 f. 1, Metryka Lit. IV B 8 f. 410; B. Narod.: rkp. 3082 III 119–126v., 135–141v.

Maria Woźniakowa

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Wit Stosz (Stoss, Stwosz)

około 1438 - 1533-09-22
rzeźbiarz
 

Mikołaj Dzierzgowski

c. 1490 - 1559-01-18
prymas Polski
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.