Konopacki Maciej h. własnego (zm. 1613), wojewoda chełmiński, potem biskup chełmiński. Był synem Jerzego, kasztelana chełmińskiego, i Anny Kostczanki. Data urodzenia nie jest znana. Nic też nie wiadomo o jego wykształceniu. Jest mało prawdopodobne, by mógł być identycznym z Maciejem Konopackim zapisanym w r.1539 na uniwersytet w Wittenberdze. Kilka lat spędził K. na dworze Stefana Batorego jako dworzanin i sekretarz królewski, spełniając różne zadania pod kierunkiem Jana Zamoyskiego. M. in. posłował do Gdańska w r. 1578 w celu skłonienia miasta do przedterminowego wypłacenia królowi sumy 5 000 zł. Jeszcze w r. 1566, po śmierci ojca, objął K. z matką i braćmi, Janem i Jerzym, starostwo świeckie. Gdy w r. 1578 zmarła jego matka, K. starał się usilnie o utrzymanie w swych rękach starostwa świeckiego na tej podstawie, że ojciec jego otrzymał aktem z 6 VIII 1550 r. zapewnienie dożywocia po swej śmierci dla żony i najstarszego syna. Nadanie to jednak w odniesieniu do syna zostało zakwestionowane w czasie lustracji 1565 r. Dlatego też w r. 1578 starostwo świeckie zostało obiecane przez króla jednemu z Ostrorogów (prawdopodobnie Stanisławowi, kasztelanowi międzyrzeckiemu). K. nie usuwał się ze Świecia i bronił swoich roszczeń. W tym celu w końcu sierpnia 1578 r. udał się do króla do Lwowa. Sprawa została odłożona do przyszłego sejmu, a tymczasem K. trzymał wraz z braćmi zamek świecki. W maju 1579 r. pisał stąd do Zamoyskiego z prośbą o wstawiennictwo do króla. Ostatecznie 22 VII 1580 r. starostwo świeckie otrzymał Jan Dulski, kasztelan chełmiński i podskarbi wielki koronny (Ostroróg prawdopodobnie już nie żył). K. zapewne był już wtedy ożeniony z córką Dulskiego Elżbietą.
W r. 1580 przebywał K. znów na dworze królewskim. W marcu w Warszawie czynił jakieś starania w związku ze śmiercią Fabiana Czemy, woj. malborskiego. Może już wtedy miał ambicję objęcia wakującego krzesła senatorskiego. Przebywał w otoczeniu królewskim w czasie wojny moskiewskiej. We wrześniu 1581 r. spotykamy go pod Pskowem. Jako sekretarz królewski występował jeszcze w r. 1584, a w r. n. Zamoyski rozważał możliwość wysłania go z poselstwem do cesarza. W r. 1587 K. posłował na sejm elekcyjny. Reprezentował woj. chełmińskie w delegacji do nowego elekta Zygmunta Wazy, za którego panowania miał osiągnąć wysokie godności państwowe. W r. 1588 został podkomorzym chełmińskim. Poświęcił teraz dużo trudu uregulowaniu spraw majątkowych. Zaraz po śmierci teścia Jana Dulskiego (1590) rozpoczął w imieniu jego spadkobierców długoletni proces z klasztorem oliwskim o dobra Żukczyn koło Gdańska. Spór ten z odwołaniem się do nuncjusza papieskiego, a następnie do Rzymu toczył się aż do r. 1611, kiedy to zawarto ugodę w Grudziądzu, na mocy której klasztor zobowiązał się wypłacić 6 050 zł odszkodowania. W l. 1603–4 prowadził K. w Warszawie proces z Walentym Jabłonowskim. Solidniejsze podstawy materialne uzyskał, otrzymawszy bogate starostwo grudziądzkie, które objął w końcu 1603 r. lub na samym początku 1604 i starał się dobrze w nim gospodarować, m. in. przez popieranie rozwijającego się na tym terenie osadnictwa olęderskiego. Nie stronił też od działalności publicznej. M. in. posłował na sejm warszawski 1597 r., a na poprzedzającym sejmiku w Radzyniu, w czasie zatargu wywołanego przez Plemięckich, został ranny. Na początku 1605 r. zjawił się na sejmie jako poseł z Prus Królewskich i stanowczo bronił praw Prusaków. Wówczas 15 II otrzymał woj. chełmińskie. Po śmierci żony, która pozostawiła mu sześciu synów (Piotra, zm. 1589, Gabriela, zm. 1617, Władysława, zm. 1619, Andrzeja, kanonika chełmińskiego i warmińskiego, zm. 27 II 1622, Jana Karola, bpa nominata warmińskiego, i Jakuba Oktawiana, kasztelana elbląskiego, zm 1665) i trzy córki (Zofię i Katarzynę, benedyktynki w Toruniu, oraz Elbietę, za Zygmuntem Grudzińskim, kasztelanem nakielskim), przyjął święcenia kapłańskie i 23 VIII 1611 r. został mianowany biskupem chełmińskim, rezygnując równocześnie z godności wojewody.
Jako biskup odznaczył się K. energiczną administracją. Starał się odbierać protestantom dawne kościoły katolickie na terenie swojej diecezji. Popierał w Toruniu kolegium jezuickie oraz klasztor benedyktynek (którego ksienią była siostra jego żony Zofia Dulska). Dokonał jakiejś fundacji na rzecz kształcenia młodzieży szlacheckiej w Chełmnie, czy też Chełmży, o czym jednak nic bliżej nie wiadomo. Za jego czasów utrwalił się używany przezeń tytuł «biskup chełmiński i Pomezanii». W rodzinnym Konopacie odrestaurował zamek, w którym często przebywał. Tytułował się baronem z Konopatu; tytuł ten wraz z herbem Borghesich nadał mu papież Paweł V. Zmarł K. 1 XI 1613 r. na zamku biskupim w Wąbrzeźnie. Pochowany został w Chełmży.
Estreicher; Siarczyński, Obraz wieku panowania Zygmunta III, I; Boniecki; Dworzaczek, Genealogia; Niesiecki; Czaplewski, Senatorowie Prus Król.; – Duryewski A., Pamiątka Kostków, Kr. 1702; Dzieje Torunia, Pod red. K. Tymienieckiego, Tor. 1933; Maercker H., Eine polnische Starostei und ein preussischer Landrathkreis, „Zeitschr. d. Westpreuss. Gesch.-vereins” H. 17: 1886 – H.19: 1888; Obłąk J., Jan Karol Konopacki, biskup nominat warmiński, „Nasza Przeszłość” T. 8: 1958 s. 155–6; Rzepnicki F., Vitae praesulum Poloniae, P. 1763 III; Schmauch H., Die Verwaltung des katolischen Anteils der Diözese Pomesanien durch den Culmer Bischof, „Mitteil. d. Westpreuss. Gesch-vereins” Jg 35: 1936–7 s. 121; Strzelecki A., Sejm z r. 1605, Kr. 1921; – Akta grodz. i ziem., X; Akta historyczne do panowania Stefana Batorego, Wyd. J. Janicki, W. 1881; Akta Metryki Koronnej z czasów Stefana Batorego, Wyd. A. Pawiński, W. 1882, Źródła Dziej., XI; Annales monasterii Oliviensis, Curavit P. Czaplewski, Tor. 1916–9, Fontes, XX; Arch. Zamoyskiego, I, III, IV; Diariusze sejmowe r. 1587, Wyd. A. Sokołowski, Kr. 1887, Script. Rer. Pol., XI; Diariusze sejmowe r. 1597, Wyd. E. Barwiński, Kr. 1907, Script. Rer. Pol., XX; Freytag H., Die Preussen auf der Universität Wittenberg, Leipzig 1903; Inwentarz starostwa grudziądzkiego z r. 1603, Wyd. S. Cackowski, Grudziądz 1965; Korespondencja H. Rozrażewskiego, Wyd. P. Czaplewski, Tor. 1937 I, Fontes, XXX; Lustracja województw Prus Królewskich 1624, Wyd. S. Hoszowski, Gd. 1967; Sprawy wojenne króla Stefana Batorego, Wyd. I. Polkowski, Kr. 1887; – B. Czart.: rkp. 1266 s. 76.
Jan M. Małecki