Leśniewski (Leśniowski) Maciej (Mateusz) h. Grzymała (ok. 1570–1638), pułkownik, kasztelan bełski. Wywodził się z niebogatego rodu wielkopolskiego, osiadłego we wsi Leśniewo w pow. gnieźnieńskim. Był synem Piotra. Początki kariery L-ego wiążą się ze służbą wojskową, którą pełnił u boku Jana Zamoyskiego, kanclerza i hetmana w. kor. W r. 1595 uczestniczył w walkach pod Cecorą jako rotmistrz husarski, a następnie w l. 1596 i 1598 wchodził ze swoją rotą w skład wojska kwarcianego. Wziął też prawdopodobnie udział w wyprawie mołdawskiej 1600 r., by następnie przenieść się wraz ze swoim protektorem Zamoyskim na inflancki teatr działań, gdzie wykazał dobrą znajomość sztuki oblężniczej. Dowodził tam, poczynając od r. 1601, rotą pieszą (500 ludzi) hetmana w. kor., a następnie całą piechotą polską i węgierską. W czasie oblegania Wolmaru zawiadywał płn.-zach. szańcami, a w zwycięskim szturmie 18 XII 1601 zdobył 2 bramy. W styczniu 1602 wyjechał z Inflant, zapewne dla przeprowadzenia nowych zaciągów. Wziął udział w kampanii wiosennej t. r. na czele własnej roty pieszej (500 ludzi). Dowodził grupą, która opanowała Felin w nocy 4/5 V 1602. Sam L. wpadł pierwszy na mury. Jesienią t. r. został wysłany dla zdobycia wyspy Ozylii. Prowadził pertraktacje z obrońcami Białego Kamienia (Paide) we wrześniu 1602. Wkrótce potem L. opuścił Inflanty, stając się u boku sędziwego hetmana, a następnie jego syna Tomasza Zamoyskiego «starszym sługą». Załatwiał różnorakie sprawy gospodarcze, polityczne i wojskowe. W latach dwudziestych i trzydziestych odgrywał dużą rolę na sejmiku bełskim, wykorzystując swoje wpływy na rzecz Zamoyskiego. Dzięki jego protekcji i swoim zasługom wojennym L. został w r. 1612 podkomorzym bełskim. Był doradcą wojskowym T. Zamoyskiego w jego wyprawie przeciw Tatarom na Podolu w r. 1612 (m. in. w nierozstrzygniętej bitwie pod Szarogrodem z 2 XI) i w wyprawie 1618 r. dowodził jego piechotą nadworną w walkach pod Oryninem. W czerwcu 1619 r. dawał mu wskazówki w sprawie wystawienia i zaopatrzenia wojska. Cieszył się zaufaniem S. Żółkiewskiego, opiekuna Tomasza. Wysyłał on L-ego do rokoszan przed sierpniem 1606. Z jego polecenia brał L. udział w rokowaniach w październiku 1612 ze Skinder Baszą i Mołdawianami.
Jednocześnie L. posłował wielokrotnie na sejmy z woj. bełskiego, tj. w l. 1605, 1611, 1613, 1616, 1619, 1620, 1623, działając w komisjach wojskowych. Tak więc w l. 1613, 1623 i 1628 (t. r. już jako senator) był jednym z komisarzy dla spraw zapłaty wojsku. W r. 1620 został członkiem rady wojennej przy hetmanie J. K. Chodkiewiczu. Powierzono mu zaciągi w woj. bełskim. W kampanii chocimskiej 1621 r. wziął L. wybitny udział, dowodząc pułkiem (1000 jazdy) włączonym do zgrupowania S. Lubomirskiego. Najpierw w czasie marszu spod Orynina pod Chocim wchodził ów pułk w skład straży przedniej, a w czasie walk 31 VIII stanowił hufiec posiłkowy na prawym skrzydle. Na radzie wojennej w nocy 2/3 IX L., wraz z S. Lubomirskim, J. Sobieskim i S. Żórawińskim, należał do głównych oponentów wobec J. K. Chodkiewicza, odradzających mu wydanie walnej bitwy Turkom. Brał udział w pertraktacjach z Kozakami, aby ich skłonić do pozostania w obozie. W okresie od czerwca do lipca 1622 uczestniczył w pertraktacjach z konfederatami wojskowymi we Lwowie. Następnie w r. 1623 był komisarzem do spraw kozackich i w 1625 jako taki podpisał ugodę kurukowską z Kozakami. Wreszcie w r. 1628 występował jako komisarz do zaopatrywania w żywność armii hetmana S. Koniecpolskiego na Pomorzu Gdańskim.
W r. 1624 został L. kasztelanem bełskim. Dorobił się znacznej fortuny. Na przełomie XVI i XVII w. był (chyba krótko) starostą rakiborskim (Rakibor–Wesenberg–Rakwere w Estonii); w r. 1611 – białokamieńskim (Inflanty), a w 1622 został – kaniowskim i brahiłowskim na Ukrainie. Drogą kupna i bogatego ożenku wszedł w posiadanie znacznych dóbr na Wołyniu, m. in. Korsowa (główna rezydencja) i Siestratynia. Założył tam miasto Leśniów i kilka wsi. W r. 1619 darował jezuitom dobra Rubbena (Papendorf), w 1613 plac w Łucku, a w 1637 fundował bernardynom kościół i klasztor w Leśniowie. W r. 1625 zamierzał wyzwać na pojedynek S. Lubomirskiego, woj. ruskiego, za zbrojny najazd na jego las. Cieszył się L. prawdopodobnie zaufaniem J. Ostrogskiego, pośredniczył w jego sporach z innymi magnatami wołyńskimi. L. zmarł w r. 1638.
L. ożeniony był z Maryną Łaszczówną, 1. v. ks. Andrzejową Boremlską (1553–1612), matką Andrzeja, ostatniego z Boremlskich. Miał z nią dwóch synów: Jana (zm. między r. 1613 a 1619) i Mikołaja, od r. 1626 starostę kaniowskiego (zm. 1632), oraz córki, m. in. Annę Maniecką i Katarzynę, 1. v. A. Cetnerową, 2. v. H. Charlęską, 3. v. Czetwertyńską.

Podob. w: Spraw. Kom. Hist. Sztuki, Kr. 1893 VI; – Estreicher, XIX s. 409; Enc. Wojsk.; Boniecki; Niesiecki; – Dobrowolska W., Książęta Zbarascy w walce z hetmanem Żółkiewskim, Kr. 1930; Herbst S., Wojna inflancka 1600–1602, W. 1938; tenże, Wojna inflancka 1603–1604, w: Studia historica, W. 1958 s. 297, 299–300; Hruševs’kyj, Istorija, VII; Korzon, Dzieje wojen i wojskowości w Polsce, Kr. 1923 II; Podhorodecki L., Kampania chocimska 1621 r., Studia i Mater. do Hist. Wojsk., W. 1964 X cz. 2 s. 120, 131; Prochaska A., Hetman Stanisław Żółkiewski, W. 1927; Tarnawski A., Działalność gospodarcza Jana Zamoyskiego, kanclerza i hetmana w. kor. (1572–1605), Lw. 1935; Tretiak J., Historia wojny chocimskiej, Kr. 1921 s. 68, 128, 138, 207; Żurkowski S., Żywot Tomasza Zamojskiego…, Lw. 1860 s. 12–3, 18–9, 35–7, 73; – [Heidenstein] Hejdensztejn R., Dzieje Polski od śmierci Zygmunta Augusta…, Pet. 1857 II 447, 460, 479, 481, 483; Niemcewicz J. U., Zbiór pamiętników o dawnej Polsce, Lw. 1833 VI 230; Pisma Stanisława Żółkiewskiego…, Lw. 1861; – AGAD: Archiwum Zamoyskich sygn. 8–10 (Summariusze korespondencji); Zakł. Dok. IH PAN w Kr.: Kartoteka posłów sejmów RP XVII w., Oprac. Z. Trawicka.
                                                                                                                                                                                                                             Wiesław Majewski