Mycielski Maciej h. Dołęga (1690–1747), marszałek Trybunału, kasztelan kaliski, potem poznański. Był synem Adama Jana (1663–1693), wojskiego kaliskiego, a następnie stolnika poznańskiego, i Anny z Niegolewskich (1664–1723), chorążanki poznańskiej, która po owdowieniu wyszła za Andrzeja Tuczyńskiego, starostę powidzkiego. W wojnie północnej M. opowiedział się za Augustem II i w toczonych walkach brał udział po jego stronie. W r. 1714 był cześnikiem wschowskim. Dzięki protekcji Janusza Wiśniowieckiego, woj. krakowskiego, awansował 13 XII 1717 na chorążego nadwornego kor. W r. 1719 uczestniczył w uroczystościach obchodzonych w Dreźnie przez cały wrzesień z okazji zaślubin następcy tronu (późniejszego Augusta III) z Marią Józefą. Dn. 13 III 1720 otrzymał po Stanisławie Ledóchowskim, podstolim wołyńskim, chorągiew pancerną. W r. 1727 był deputatem z województw wielkopolskich na Trybunał Kor. w Lublinie. Po śmierci marszałka Trybunału Jana Radomickiego M. został 1 V 1728 jednogłośnie wybrany na marszałka. Na tym stanowisku M. przez przeszło pół roku prowadził rozprawy niemal codziennie od 7 z rana do 12 i 1 w nocy. Dn. 9 X 1732 otrzymał kasztelanię kaliską. W r. 1733 brał udział w sejmie konwokacyjnym, a następnie elekcyjnym, na którym złożył swój podpis (10 IX) z woj. kaliskim na Stanisława Leszczyńskiego. Stał przy królu rodaku, i jak sam o tym wspomina, «mocno się wówczas uszargał». Dopiero na sejmie pacyfikacyjnym w lipcu 1736 podpisał dyplom elekcji Augusta III. Sejm ten mianował go rezydentem przy boku królewskim w czasie od 1 II – 30 IV 1737. Wielokrotnie delegowany był na Trybunał Skarbowy w Radomiu (1737, 1739, 1742, 1743, 1745, 1746). Dn. 14 VII 1737 został kasztelanem poznańskim. W r. 1741 M. wystąpił, zgodnie ze stanowiskiem dworu, przeciwko projektom konfederackim Józefa Potockiego. W dużym stopniu dzięki jego staraniom na odbytym w Poznaniu zjeździe w ostatnich dniach września potępiono te projekty, przedstawiając stanowisko Wielkopolan w wydanym manifeście. M. uważał wprawdzie przeprowadzenie aukcji wojska, o co ubiegał się Potocki, za konieczne, ale nie drogą konfederacji, «która – jak wyłuszczał hetmanowi Michałowi Radziwiłłowi – zawsze perversionem status zwykła czynić i nigdy na dobre nie wychodzić». Obawiał się przy tym, że w napiętej wówczas sytuacji politycznej w Europie mogłaby «sąmsieckie irritować potencje». Dn. 3 VIII 1742 dostał Order Orła Białego.

Gdy w ostatnim dziesięcioleciu publicznej działalności M-ego wzmogły się walki między stronnictwami i zrywanie sejmików w Wielkopolsce stało się regułą, M. wiele starań poświęcił godzeniu «braci między sobą w scysjach i zawziętości będących». A gdy średzki sejmik przedsejmowy 1744 r. zakończył się 1 IX wyjątkowo pomyślnie, M. uznał to za duży swój sukces polityczny. Niepokoił się również coraz częstszym niedochodzeniem sejmików deputackich i gospodarskich. Gdy zabiegi o utrzymanie ich stawały się bezowocne, M. dla obrony interesów Wielkopolski forsował swych przyjaciół na sejmikach ziem sąsiednich. W r. 1744 August III powołał go do komisji dla rozgraniczenia dóbr Bile (Biała) pod Czortkowem w ziemi halickiej Ignacego Potockiego, starosty łukowskiego, i Kopyczyniec od dóbr królewskich Hadyńkowce i Oryszkowce, oraz od dóbr starostwa jabłonowskiego. Mając szerokie wpływy i zaufanie wśród obywateli, M. godził często sam jeden zwaśnione strony i rozstrzygał sprawy majątkowe na różnych zjazdach i sesjach. Mimo przeciążenia pracą i pogarszającego się stale zdrowia, nie odmawiał nikomu swych usług. «Muszę dla braci wszystko czynić, kiedy są dla mnie łaskawi», pisał (1745) do hetmana M. Radziwiłła. Zabiegał o pogodzenie, w przeciągającym się latami sporze, Jana Tarły, woj. sandomierskiego, z Radziwiłłami, przeprowadził kompromis u Stefana Garczyńskiego, kasztelana kaliskiego (1739), pogodził Piotra Pawła Sapiehę, stolnika w. lit., z Ludwikiem Szołdrskim, generałem wielkopolskim (1742), uczestniczył w kondescensji kredytorów z Hieronimem Ponińskim, podkoniuszym kor. (1743), załatwił pozytywnie spór Elżbiety z Wiśniowieckich Zamoyskiej, wojewodziny smoleńskiej, z Zamoyskimi (w Bieżuniu w r. 1745) i negatywnie z osławionym Mikołajem Potockim, starostą kaniowskim (1746), i wielu innych.

M. odziedziczył po ojcu, jako jedyny syn, dużą fortunę, którą powiększył prawie w dwójnasób przez różne zakupy i spadki. Ok. 1715 r. poślubił Weronikę Konarzewską (1699–1762), starościankę konińską. W r. 1715 M. zabezpieczył jej posag i spisał z nią wzajemne dożywocie. Jako ostatnia z rodu wniosła ona mężowi po rodzicach i bracie Dymitrze wielkie posiadłości. W r. 1736 ojczym żony Janusz Wiśniowiecki, kasztelan krakowski, odstąpił mu starostwo krzemienieckie, a w r. 1740 z nadania królewskiego dostał Ośniki, jedno i drugie na Wołyniu. Teściowa Teofila z Leszczyńskich Konarzewska, 2. v. Januszowa Wiśniowiecka (1680–1757), w r. 1744 scedowała M-emu za konsensem królewskim starostwo konińskie. W ten sposób M. stał się w swoim czasie najbogatszym panem w Wielkopolsce. Dobra jego liczyły dziesiątki wsi, wiele miast i kilka zamków. Posiadał m. in. Szamotuły i Gostyń w woj. poznańskim, Szubin i Tuliszków w woj. kaliskim, Hrynki w woj. nowogródzkim, Kulikowicze na Wołyniu, części w Pohrebiszczyźnie w woj. kijowskim. Spowinowacony z Wiśniowieckimi, Radziwiłłami, Jabłonowskimi, Zamoyskimi oraz najmożniejszymi w Wielkopolsce Opalińskimi i Leszczyńskimi, M. zbliżył się do magnackich rodów Rzpltej. M. zmarł w Szubinie 3 X 1747 i został pochowany w Gostyniu.

Żona M-ego, spełniając wolę swego dziada Adama Konarzewskiego, zatwierdziła i ponowiła fundację filipinów w Gostyniu. Zapisała im w r. 1751 82 000 zł na Błażejewie i innych majątkach, wzniosła nowy budynek klasztorny i odrestaurowała ich kościół, który odtąd stał się miejscem spoczynku tej linii Mycielskich. Mycielska zmarła w Szkaradowie 15 III 1762, pochowana została 26 IV t.r., obok męża w Gostyniu.

Mycielscy mieli 5 synów i 6 córek. Synami ich byli: Józef (zob.), Adam i Antoni, którzy zmarli młodo, Stanisław (zob.) oraz Jan Nepomucen, starosta ośnicki. Córkami Mycielskich były: Wiktoria i Teofila, od r. 1740 w zakonie dominikanek we Lwowie pod imionami Pelagii i Genowefy; przebywały tu z babką Teofilą Wiśniowiecką, która po owdowieniu wstąpiła do tego klasztoru; obie żyły jeszcze w r. 1805; Teresa (zm. 1751) poślubiła (1743) Józefa Skoroszewskiego, kasztelanica przemęckiego; Józefa wyszła (1748) za mąż za Dymitra Aleksandra Jabłonowskiego, starostę kowelskiego; Anna (1729–1771) była żoną (1744–51) Leona Radziwiłła, strażnika polnego lit., a po owdowieniu poślubiła (1754) Michała Radziwiłła, woj. wileńskiego i hetmana w. lit.; najmłodsza Małgorzata zmarła niezamężna w r. 1743.

Portret M-ego, wypożyczony do skopiowania Radziwiłłom, prawdopodobnie nie został zwrócony; – Estreicher, XIII 180–1, XX; Wojtkowski, Bibliogr. historii Wpol.; Słown. Geogr., II 748, VII 608, XI 778, 782, XII 58; Boniecki, XI 60; Niesiecki; Uruski, VII 162, XI; Żychliński, V 157–60; Kohte J., Verzeichnis der Kunstdenkmäler der Provinz Posen, P. 1897 III 56; – Hubert L., Uroczystości z okazji ślubu ks. Augusta Saskiego, później Augusta III króla polskiego, w: Książka zbiorowa ofiarowana K. W. Wójcickiemu, W. 1862; Konopczyński W., Polska a Szwecja, W. 1924 s. 155; Łoza, Hist. Orderu Orła Białego; Łukaszewicz J., Krótki historyczno-statystyczny opis miast i wsi w dzisiejszym powiecie krotoszyńskim, P. 1869 I 366; – Elektorowie; Polska Stanisławowska w oczach cudzoziemców, W. 1963 I; Teka Podoskiego, I 138; Vol. leg., VI 286, 296, 316, 320, 326; – „Kur. Pol.” 1732 nr 136,1747 nr 56; – AGAD: Arch. Radziwiłłów V 10164, 10170, 10172, Tzw. Metryka Litewska XI 14; Arch. Państw. w P.: Majątek Kobylepole Mycielskich, Rel. Grodz. Konin. 81 k. 27, Pozn. nr 412 III k. 63, nr 537 k. 23, nr 586 k. 32, nr 590 k. 101, Wschow. 107 k. 66; – Informacje Włodzimierza Dworzaczka.

Wacław Szczygielski