INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Maciej Suchodolski h. Janina      Dokument króla Władysława II Jagiełły potwierdzający dotychczasowe prawa rycerstwa... - Jedlnia, 1430 - w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie - sygn.: BJ Rkp. Dypl. 38 - źródło kopii cyfrowej: POLONA.pl - rubrykacja iPSB.

Maciej Suchodolski h. Janina  

 
 
2 poł. XIV w. - 1431/1434
Biogram został opublikowany w latach 2007-2008 w XLV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Suchodolski Maciej h. Janina (zm. między 1431 a 1434), sędzia ziemski lubelski, starosta lubelski i chełmski.

S. był bratankiem Sułka z Giełczwi.

Pierwszy raz pojawił się S. w źródłach w r. 1388. Dn. 17 VII 1400 występował w sądzie nadwornym w Krakowie jako jednacz w sprawie łowczego lubelskiego Jana Kuropatwy z Grodziny i Łańcuchowa z Markiem z Turska h. Janina. Zapewne dzięki swym kompetencjom został mianowany (przed 1 IV 1409) sędzią ziemskim lubelskim po Janie Kuropatwie, który między 12 a 20 III t.r. awansował na kaszt. zawichojską; S. tytułował się sędzią generalnym ziemi lubelskiej. Podczas wojny z zakonem krzyżackim został odnotowany 31 XII 1410 przy królu Władysławie Jagielle w Łowiczu, występował też jako świadek w dokumentach królewskich wystawianych w Lublinie (5 XII 1411) i Żukowie (20–21 II 1413). Jako jeden z członków złożonej ze znawców prawa (iurisperitorum) rady bp. krakowskiego Wojciecha Jastrzębca odnotowany był w wyroku wydanym w Jedlni 7 IV 1413 w sprawie o dziesięciny plebana z Wąwolnicy. Dn. 2 X t.r. występował w Horodle wśród gwarantów unii polsko-litewskiej i adoptował do h. Janina bojara Wojsyma Danejkowicza, co poświadczała przywieszona do aktu pieczęć z herbem i napisem: +s mathee sv… (niezachowana). Był obecny przy Władysławie Jagielle i wystąpił jako świadek na królewskich dokumentach w Parczewie 4 II 1415 i 20 lub 21 II 1416 oraz w Żukowie 26 IX 1417. Między 5 IX a grudniem 1418, zapewne w czasie wizyty króla w ziemi lubelskiej (20 IX w Żukowie, 30 IX w Skokach), otrzymał star. lubelskie, które posiadał do czerwca 1422. Brał udział w wyprawie przeciw Krzyżakom w lecie 1419, gdy jako gwarant-świadek opieczętował akt przymierza unii polsko-litewskiej z państwami unii kalmarskiej, podpisany 15 VII t.r. w obozie wojskowym pod Czerwińskiem.

Dn. 26 III 1421 był S. w Krakowie podczas zjazdu z królem, na którym wydano statut regulujący procedurę odraczania spraw w sądach i został wymieniony wśród licznych świadków królewskiej fundacji ołtarza św. Krzysztofa w katedrze krakowskiej. W podlubelskiej Bystrzycy 11 X t.r. wystąpił na liście świadków dokumentu wystawionego przez króla, przyjmującego posłów wracających od cesarza Zygmunta Luksemburskiego z propozycją małżeństwa z jego bratową Ofką. Dn. 30 XI 1422 zasiadał w Lublinie jako asesor, gdy król nałożył wadium na prowadzących spory mieszczan lubelskich. Towarzyszył królowi, gdy ten w lutym 1423 wracał z Litwy; był 9 II t.r. w Parczewie, a 19 II wraz z królem w Jedlni.

S. utrzymywał bliskie kontakty ze szlachtą ziem ruskich Król. Pol.; poświadczał dokumenty dotyczące jej spraw (w r. 1410 nadanie królewskie dla Iwana Kozeni, w r. 1417 w Krasnymstawie dokument star. chełmskiego Korejwy, w r. 1421 nadanie prawa niemieckiego dla Sitna, wsi Michała Brazy), oraz zasiadał wśród sędziów rozstrzygających spory mieszkańców Rusi (17 II 1416 w Lublinie o naganę szlachectwa proboszcza z Łopiennika przez proboszcza z Krasnegostawu, 22 IX 1420 w obecności króla o prawo bliższości do wsi Płoskie i Mokre między Protem ze Szczebrzeszyna a ich tenutariuszem Tomkiem). Znajomość realiów ziem wschodnich mogła zadecydować o powierzeniu mu przez króla między 26 IV a 24 VII 1423 star. chełmskiego. Na tym stanowisku poświadczony był do 27 IX 1425, a być może wrócił na nie po krótkim dzierżeniu starostwa przez Jana Wałacha z Chmielnika (wymienionego z tym tytułem tylko raz 8 VI 1426), bowiem star. chełmski o imieniu Maciej wzmiankowany był w aktach sądu lubelskiego w r. 1428. Na zjeździe urzędników lubelskich i przedstawicieli szlachty ziem ruskich z królem w Parczewie w lutym 1424 powołany został do sądu komisarskiego dla rozstrzygnięcia kwestii prawnych związanych ze stosowaniem prawa lwowskiego. W sprawach dotyczących ziemi chełmskiej współpracował z bp. chełmskim Janem Biskupcem. Wykonując obowiązki star. chełmskiego zabrał Chojno w ziemi chełmskiej z rąk Iwana Tatarzyna, który nie płacił kar i wadiów.

Na sądzie wiecowym w Lublinie 30 V 1425 rozsądzał S. spory szlachty z duchowieństwem (z bp. krakowskim Zbigniewem Oleśnickim o wieś Świątniki i zbudowanie młyna w Biskupicach, z archidiakonem zawichojskim Janem o granice Popowa z Mazanowem i Nieszawą). We wrześniu t.r., podczas pobytu króla w Żukowie, wyrokował na polecenie monarchy w sprawach szlachty chełmskiej. T.r. był świadkiem lokacji miasta Wysokie przez swego współrodowca stolnika sandomierskiego Jana z Bidzin. Uczestniczył w wiecu w Sandomierzu 9 IX 1426, dokąd najpewniej udał się na spotkanie z królem. Towarzyszył królowi w czasie objazdów ziemi lubelskiej, zasiadając w sądzie nadwornym, np. w Żukowie 26 IX 1427, gdy rozpatrywano skargę na pisarza ziemskiego lubelskiego o fałszerstwo. Dn. 15 II 1430 był obecny przy królu w Parczewie, a następnie w Jedlni, gdzie 4 III t.r. wystąpił wśród świadków przywileju dla szlachty oraz jako jeden z gwarantów praw synów Władysława Jagiełły do tronu polskiego. Pojawił się 8 VII na rokach sądu ziemskiego chełmskiego w Krasnymstawie. Świadkował też na dokumencie króla dla klasztoru św. Brygidy w Lublinie, wystawionym 21 IX 1431 w podlubelskiej Bystrzycy. Ostatni raz został odnotowany 13 XI t.r. w składzie sądu w Lublinie rozpatrującego naganę szlachectwa. Zmarł zapewne niedługo potem. Pierwsza wzmianka o jego następcy na urzędzie sędziego, Piotrze, pochodzi z 7 VIII 1434.

Z przywileju na prawo niemieckie, uzyskanego przez S-ego w r. 1388 wspólnie ze stryjem, wynika, że majątek ich zlokalizowany w ziemi lubelskiej obejmował Giełczew, Suchodoły i Makarewice (dziś zaginione). S. starał się poszerzyć swe włości w rejonie Suchodołów: w r. 1417 kupił za 200 grzywien część wsi Idzikowice, w Gardzienicach w r. 1420 miał karczmę i zapewne również pewną część, dziedziczoną później przez jego spadkobierców. Poza tym posiadał mniejsze dobra w różnych miejscach ziemi lubelskiej: z jego części Stoczka koło Parczewa ok. r. 1430 uciekł kmieć do Czerniejowa, co wskazuje na faktyczne gospodarowanie S-ego we wsi, o którą w l. 1423–30 procesował się ze Świętosławem Żelaznym z Turowa, tenutariuszem Stoczka. Być może planował utworzyć nowy klucz majątkowy koło Bełżyc, gdyż w r. 1428 zamienił 6 łanów w Idzikowicach z dopłatą 20 grzywien na dział Jakusza Babki w Jaroszowcach, gdzie po sąsiedzku leżały wsie Pszonków h. Janina (Babin i Radawiec), jednak transakcja ta nie została zrealizowana. Nadal interesował się S. inwestycjami w zachodniej części ziemi lubelskiej; w r. 1429 nabył młyn w Łubkach od kmiecia Mikołaja. Niewykluczone, że to S. zyskał sąsiadujące z Suchodołami Siedliska i zaginioną później Polichnę oraz Łosienie, leżące niedaleko, ale już w ziemi chełmskiej, które w r. 1451 posiadał jego syn Piotr. Pozostałe wsie, wymienione w przywileju prawa niemieckiego z r. 1388 dla dóbr Sułka z Giełczwi i S-ego, Bożydar (w ziemi sandomierskiej) oraz Szczekarzowice (najpewniej Czekarzowice w ziemi radomskiej) przypuszczalnie nie należały do Suchodolskich, raczej rościli sobie oni prawa do nich z racji bliżej nieznanych związków z Awdańcami z Bożegodaru i Toporami z Czekarzowic. Na pokrewieństwo z tymi ostatnimi wskazuje też imię Sułka i późniejszego dziedzica Suchodołów, Żegoty, wnuka S-ego. Właściciele Suchodołów byli też spokrewnieni z Bończami: Zbigniewem z Łęcznej, który będąc bezpotomnym, zapisał w r. 1462 spadek w wysokości 400 grzywien pochodzących ze sprzedaży Łęcznej synowi S-ego Piotrowi, oraz z braćmi: burgrabią lubelskim, komornikiem sądu ziemskiego i podsędkiem lubelskim Mikołajem z Prawiednik i Piotrem ze Śmiłowa, który w r. 1430 z racji bliżej nieznanych rozliczeń z synem S-ego, Piotrem, trzymał w zastawie 6 łanów w Suchodołach.

Żoną S-ego była w r. 1417 Małgorzata, córka Stanisława z Kozic i Bystrzejowic, tożsamego zapewne z odbiorcą nadania wójtostwa w Krasnymstawie w r. 1394. Syn S-ego Piotr (zm. przed 13 III 1475), z którym S. występował w sądzie w Krasnymstawie w r. 1430, był może identyczny z notowanym od r. 1419 Piotrem z Suchodołów, ojcem Jana, Mikołaja zwanego Sułek, Żegoty, Katarzyny, Anny i Julianny (Uliany). Bliskimi krewnymi S-ego (może synami?) byli Mikołaj z Gardzienic, komornik podkomorzego lubelskiego, i jego bracia Maciej oraz Jan. W l. 1448–74 włości w Suchodołach miał też Mikołaj h. Janina, znany ze złupienia w r. 1474 wraz z innymi szlachcicami z ziemi lubelskiej klasztoru Norbertanek w Busku; być może był to potomek (wnuk) S-ego. Poprzez żonę spowinowacony był S. ze Śmietankami z Trębaczowa; żona (w r. 1416) Jana Śmietanki, Katarzyna, mogła być ciotką lub siostrą Małgorzaty Suchodolskiej.

 

Osady zaginione i o zmienionych nazwach historycznego województwa lubelskiego, Oprac. S. Wojciechowski, A. Sochacka, R. Szczygieł, w: Dzieje Lubelszczyzny, W. 1986 IV (Makarewice, Polichno); Piekosiński F., Poczet rodów szlachty polskiej wieków średnich, „Roczn. Tow. Herald.” T. 2: 1911 s. 98; Słownik historyczno-geograficzny województwa lubelskiego w średniowieczu, Oprac. S. Kuraś, w: Dzieje Lubelszczyzny, W. 1983 III (Suchodoły); Urzędnicy, III/2 (błędna informacja o śmierci S-ego 23 V 1427), IV/1; – Semkowicz W., O litewskich rodach bojarskich zbratanych ze szlachtą polską w Horodle w roku 1413, „Lituano-Slavica Posnaniensia” T. 3: 1989, Studia Historica, s. 126–7; Sochacka A., Własność ziemska w województwie lubelskim w średniowieczu, L. 1987 s. 96, 188; Szczygieł R., Etapy lokacji miast nadbużańskich w XIV–XV w. Jedna czy dwie lokacje Chełma na prawie niemieckim?, w: Ojczyzna bliższa i dalsza. Studia historyczne ofiarowane Feliksowi Kirykowi w sześćdziesiątą rocznicę urodzin, Kr. 1993 s. 129–30; Uruszczak W., O genezie i dacie statutu krakowskiego Władysława Jagiełły „Czas. Prawno-Hist.” T. 20: 1968 z. 2 s. 62–3; – Akta grodz. i ziem., III nr 85,86; Akta Unii; Bull. Pol., IV; Cod epist. saec. XV, II; Długosz, Annales, XI; Długosz, Historia, V 568; Długosz, Liber benef., II; Lubelska księga podkomorska piętnastego wieku, Wyd. L. Białkowski, L. 1934; Kod. katedry krak., Cz. 2; Kod. Mpol., IV; Łęczna w zapiskach średniowiecznych sądów, Oprac. A. Sochacka, Łęczna 2003 nr 29; Matricularum summ., IV; Najdawniejsze zapiski herbowe chełmskie, Wyd. Z. Dunin-Kozicki, „Mies. Herald.” T. 2: 1909 nr 3 s. 84; Najstarsze zapiski ziemskie lubelskie z 1409 r., „Teki Arch.” T. 7: 1952 nr 1, 87, 158, 285; Nowak Z. H., Współpraca polityczna państw unii polsko-litewskiej i unii kalmarskiej w l. 1411–1425, Tor. 1996 (dod. nr Vb s. 120); Starod. Prawa Pol. Pomn., VII nr 349, 1597, 1599, 1614, VIII nr 10353; Zbiór dok. katedry i diec. krak., Cz. 1 nr 198; Zbiór dok. mpol., Cz. 1 nr 239, 332, Cz. 2 nr 375, 408, Cz. 3 nr 832, Cz. 5 nr 1241, 1259, 1267, 1273, 1282, 1288, 1290, 1319, 1341, 1357, 1359, 1362, 1365, Cz. 6 nr 1539, 1752, Cz. 7 nr 1904 1905, 1917, 1957, 2085; – AP w L.: Księgi ziemskie lub., sygn. 1 s. 84, sygn. 2 k. 29v, 30, 60v, 79, 82v, 113, 153v, 161, 236v, 237, 248v–9, 257v, 270v–1, 286, sygn. 5 k. 341v, 480, sygn. 8 k. 263, sygn. 9 k. 94v, sygn. 10 k. 7, 108v, 123, 143v, 155v, 166v, 172v, 173, 187v, 188, 275, 297v, 298, 323, 325–6, 329v, 333v, 337, 342v, 347v, 353–4v, 359v, 360, 386, sygn. 12 k. 160; B. Nauk. PAU i PAN w Kr.: Teki Ulanowskiego, rkp. 8644 k. 7v–8v, 10v, 14v, 15v, 17v, 18v, 27, 31, 68–9, 89, 105, 126, 136v, 137, 174, 194v–5.

Anna Sochacka

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Kazimierz III Wielki

1310-04-30 - 1370-11-05
król Polski
 

Wincenty Kot h. Doliwa

około 1395 - 1448-08-14
prymas Polski
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Jakub Skarbek z Góry h. Awdaniec

brak danych - ok. 1 czerwca 1438
rycerz
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.