Godlewski Marceli (1865–1945), ksiądz, działacz społeczny. Ur. 15 I w Turczynie w ziemi łomżyńskiej, syn Ignacego i Katarzyny z Kuczyńskich. Gimnazjum ukończył w Suwałkach, a seminarium duchowne w Sejnach (1886). Święcenia kapłańskie otrzymał w r. 1888. Po 10-miesięcznej pracy na różnych wikariatach w diecezji sejneńskiej odbył studia w Rzymie, zakończone doktoratem teologii (1893). Następnie pracował jako wikary w Jedwabnem pod Łomżą, od r. 1894 w Szymanowie, Mieleszkach pod Łodzią, a wreszcie w samej Łodzi. W r. 1896 przeniósł się do Warszawy, gdzie był wikariuszem kościoła św. Krzyża i profesorem Seminarium Duchownego (1895–1902). W czasach carskich był więziony. W r. 1906 został rektorem kościoła św. Marcina, a w latach 1915–1945 był proboszczem parafii WW. Świętych w Warszawie. Zm. w Aninie pod Warszawą 26 XII 1945 r.
W Łodzi a następnie w Warszawie rozwinął ożywioną i namiętną działalność społeczną i wydawniczo-publicystyczną stając się jednym z czołowych wśród katolickiego kleru przeciwnikiem socjalizmu. Propagował hasła encykliki Leona XIII „Rerum Novarum” oraz nacjonalizm nie cofając się przed szerzeniem haseł antysemickich. Naprzód działał w Tow. św. Józefa przy kościele św. Krzyża a właśnie w 1905 r. usiłował przeciwstawić się fazie rewolucyjnej założywszy Stowarzyszenie Robotników Chrześcijańskich; rzecz szczególna, w tym samym roku został szambelanem papieskim. W r. 1906 podróżował G. po Niemczech, Belgii, Holandii i Danii, studiując zagadnienia socjalne. Zorganizował w kraju Towarzystwo Terminatorów, Związek Rękodzielników „Dźwignia”, Stowarzyszenie Służby Domowej, Stowarzyszenie Wspólna Praca itp. G. rozwinął też działalność wśród kobiet i młodych dziewcząt. W latach 1906–1921 był głównym patronem Stowarzyszenia Robotników Chrześcijańskich, popartego autorytetem kleru, które objęło swą działalnością niektóre z miast Kongresówki oraz ziem wschodnich. Cała działalność G-ego była skierowana przeciw ruchowi socjalistycznemu i pozostawała pod wpływem politycznym Narodowej Demokracji.
G. sprzeciwił się powiązaniu Stowarzyszenia z nową partią polityczną Chrześcijańską Demokracją, a gdy to się stało, przystąpił formalnie do Narodowej Demokracji. Znany był z głoszenia haseł walki z rzemiosłem i handlem żydowskim, pogłębiając przez to prądy nacjonalistyczne. Dopiero w czasie wojny, gdy jako proboszcz parafii włączonej do getta warszawskiego, zobaczył straszliwe skutki faszyzmu, niósł na tym terenie pomoc zarówno Żydom, jak i chrześcijanom – jak stwierdził w swym pamiętniku prof. Ludwik Hirszfeld.
G. wydał 2-tomową Archeologię biblijną (W. 1889–1903), która wywołała ożywioną dyskusję z prof. ks. Wł. Knapińskim z Krakowa. Polemizował z pastorami protestanckimi z Łodzi, m. i. w publikacji Dobry katolik między protestantami (W. 1898, też po niemiecku). Poza modlitewnikami ogłosił m. i. Ojciec święty Pius X (W. 1903), Kościół św. Marcina (W. 1914) i przełożył z angielskiego Sheehan P. „Mój nowy wikary” (W. 1904), „Drogi do Rzymu” (autobiografia 65 konwertytów, W. 1905). G. założył pisma: „Pracownik polski”, „Któż jak Bóg”, „Nasz Sztandar”. W r. 1912 przyczynił się do wydania i był jednym z głównych współpracowników miesięcznika pt. „Chrześcijański Ruch Społeczny”. Redagował „Kronikę Rodzinną” (1905–7), „Pracownika Polskiego” (18 IV 1907 – 12 VII 1910).
Fot.: w brosz. G-ego, Kościół św. Marcina, W. 1914–18; – Podr. Enc. Kośc.; W. Enc. Ilustr.; W. Ilustr. Enc. Gutenberga; Katalogi duchow. Archidiec. Warsz. 1895–1946; – Hirszfeld L., Historia jednego życia, W. 1957 s. 306–309; „Kronika Rodzinna” 1905–7; „Pracownik Polski” 1906–39.
Red.