Anczewski Marcin Nikanor († 1682). Pisownia nazwiska chwiejna: Anczewski, Anczowski, Janczewski, Janczowski. Jeden z najznakomitszych przedstawicieli mieszczaństwa lwowskiego XVII w., syn Marcina, płatnerza i ławnika lwowskiego, i Katarzyny z Szolców. Dr. fil. i med., zarazem kupiec (handel wina), ławnik, wójt, konsul (rajca) i prokonsul (burmistrz) miasta. W czasie oblężenia 1655 należał do delegacji, pertraktującej z Chmielnickim. Piastował tytuł medyka i sekretarza czterech kolejno królów. Jako wysłannik Lwowa jeździł na wesele Jana Kazimierza i Ludwiki Marji, jakoteż na koronację Sobieskiego, wobec którego użył zwrotu, że miasto Lwów, przez wdzięczność za jego dobrodziejstwa, opiekę i ratunek, nie Leopolis, ale Joannopolis zwaćby się powinno. A. był właścicielem słynnej »Czarnej kamienicy«, jednego z najcenniejszych dziś zabytków budownictwa naszego z XVI w., który dziś mieści Muzeum historyczne m. Lwowa (Rynek 4). Żonaty był dwukrotnie: raz z Reginą, wdową po Janie Abermanie (Habermanie), lekarzu lwowskim, a córką znanego rajcy, Jana Lorencowicza, powtórnie z Marjanną Tauzen, z fraucymeru Marji Kazimiery. Zostawił córkę z pierwszego małż., Annę, wydaną za lekarza, Andrzeja Szymonowicza. Umarł w r. 1682, pochowany w kościele oo. jezuitów we Lwowie.

Gąsiorowski L., Zbiór wiadom. do hist. szt. lek. w Polsce, II, 274; Kośmiński St., Słownik lekarzów pol., 8 (pod Anczewski) i 187 (pod Janczewski); Giedroyć Fr., Źródła biogr.-bibljogr. do dziejów sztuki lek., Pam. Tow. lek. warsz. 1902–1910 i osob. odb. popraw., W. 1911; Łoziński W., Patrycjat i mieszczaństwo lwowskie, Lw. 1892; Jaworski F., Królowie polscy we Lwowie, Bibljoteka lwows., XIX/XX, 72; Ziembicki W., Czarna kamienica i jej dawni właściciele, Lw. 1928, »Słowo Polskie« na Zjazd bibljotekarzy i bibljof., nr 145–146, i »Polska Gaz. lek.«, Lw. 1928 nr 49; Estr.; Słow. geogr., IX, 712, pod Rokitno; Bieżanowski St., Panegyris epithalamica (na wesele A. z Marjanną Tauzen 1679); Zimorowicz B., Viri ill., w Zbiorze pism, ed. Heck, 1899, 327; Józefowicz J., Kronika m. Lwowa; Chodynicki I., Hist. m. Lwowa, 137; Zubrzycki D., Kronika m. Lwowa; A. G. Z., X, 291, 300, 340, 346; Vol. leg., IV, 105 (l. 225); Zakrzewski M. F., materjały rękopiśmienne do hist. med., Ossolineum (dział Pawlikowskich, rkp. 171, fasc. III); Archiwum m. Lwowa (dawne akta radzieckie itd.); Historia Collegii Leopoliensis S. J. rkp. wiedeńskiej bibljoteki państwowej.

Witold Ziembicki