Marcin ze Skotnik (Skotnicki z Bogorii) h. Bogoria (ok. 1435–1514), sędzia ziemi sandomierskiej i kasztelan zawichojski. Był synem Pawła, bratankiem Dziersława i Jana Bogoriów ze Skotnik. W r. 1451 podjął studia na Uniw. Krak., które ukończył w r. 1455 ze stopniem bakałarza sztuk wyzwolonych. Jego braćmi byli: Stanisław, Paweł, Jakub i Dziersław (również student Akad. Krak. w r. 1469) ze Skotnik. O życiu i działalności M-a do lat osiemdziesiątych XV w. nie posiadamy żadnych wiadomości poza wzmianką, że w r. 1455 z braćmi odnowił fundację kościoła w Skotnikach. W l. 1482–4 stolnik, w l. 1486–1500 występuje jako podstoli, w r. 1485 jako podstarości sandomierski, a w l. 1487–1504 jako sędzia ziemi sandomierskiej. W r. 1503 dzierżył burgrabstwo zamku krakowskiego (które odstąpił w r. 1510, wraz z należącym doń domem, Mikołajowi Lanckorońskiemu z Brzezia). W r. 1488 M. ręczył wraz z innymi dostojnikami królestwa za króla, który pożyczył 3 000 fl. węgierskich od Jana Ossolińskiego. W r. 1493 był na sejmie piotrkowskim i świadczył wtedy na dokumentach królewskich dla Krakowa, Sanoka, Stradomia. W r. 1501 podpisał elekcję króla Aleksandra. Brał udział w rządach kardynała Fryderyka, gdy ów zastępował bawiącego na Litwie króla (w r. 1502); w r. 1503 M. uczestniczył w poselstwie do króla od sejmu piotrkowskiego i wtedy zapewne wyjednał sobie kasztelanię zawichojską (mianowany 5 V 1503 kasztelanem, ale jeszcze w pierwszej połowie 1504 r. sprawował urząd sędziego ziemskiego); zabiegał w przyszłości o ustalenie jej terytorium (dla pospolitego ruszenia). W l. 1485–1505 był poborcą podatków ze wsi i miast woj. sandomierskiego; w r. 1504 np. król pokwitował M-a ze ściągniętego przezeń szosu z Pińczowa, Pacanowa i Przecławia oraz czopowego z tychże i 10 innych miast woj. sandomierskiego. W r. 1505 brał udział w sejmie radomskim. Często występował jako świadek na dokumentach królewskich, np. w r. 1504 dla Kazimierza, w r. 1505 dla Krakowa i Stradomia.
Zasługi wobec Kazimierza Jagiellończyka i jego panujących synów nie pozostały bez nagrody w postaci urzędów ziemskich i grodzkich, burgrabstwa krakowskiego i kasztelanii zawichojskiej oraz zapisów na żupach krakowskich (w r. 1504 np. otrzymał M. 6 bałwanów soli w żupach krakowskich). Jako kasztelan zawichojski wystarał się M. u króla w r. 1504 o przywilej na jarmark roczny i targ tygodniowy dla miasta Zawichostu. Czynny był M. zwłaszcza jako długoletni sędzia ziemi sandomierskiej, występował często też jako arbiter w sprawach majątkowych i granicznych wśród szlachty i możnowładztwa (w r. 1503 między Mokrskimi a Konarskimi i między mieszczaństwem Łukowa a podstarościm łukowskim, w r. 1504 między Pileckimi a Zbąskimi i w sprawie granic m. Opoczna). Często bywał komisarzem królewskim dla spraw spornych; król widział w M-ie ewentualnego mediatora między ojcem Mikołajem, woj. lubelskim, a synem Adamem, Kurozwęckimi, bowiem z rodziną tą M. pozostawał w zażyłych stosunkach. W r. 1505 ręczył za Adama z Kurozwęk oraz jego żonę Ewę z Rytwian, a był też wybrany przez sejm radomski na sędziego do sprawy Łąckich ze Zbąskimi. O poręki zwracali się doń nierzadko przedstawiciele innych rodów szlacheckich (np. w r. 1503 Jan z Miechowa).
Nie można ustalić, jak M. tworzył swą fortunę majątkową. W l. 1483–4 występował, z braćmi Stanisławem i Jakubem, jako dziedzic części Łubna w pow. bieckim, władając także częściami rodowymi Skotnik, Bogorii i Podłęża. W r. 1508 w pow. sandomierskim posiadał połowę wsi Skotniki, Bogorię, Zajezierze, Śmiechowice, część Żórawic, część Świniar i Krowią Górę. W r. 1504 był opiekunem i plenipotentem Doroty, wdowy po zmarłym (przed r. 1496) bracie Jakubie, z którą niegdyś sam wiódł spór o pastwiska i nieużytki w Podłężu. Zmarł M. w połowie 1514 r. Z żoną Anną z Kochnowskich miał dwóch synów: Jarosława i Piotra, których z początkiem XVI w. spotykamy w rejestrze studentów Uniw. Krak.

Fedorowicz, Dostojnicy i urzędnicy; – Pałucki W., Studia nad uposażeniem urzędników ziemskich w Koronie do schyłku XVI w., W. 1962 s. 161; Semkowicz W., Wywody szlachectwa w Polsce XIV–XVI w., „Roczn. Pol. Tow. Herald.” T. 3: 1913 s. 47; Wdowiszewski Z., Ród Bogoriów w wiekach średnich, „Roczn. Pol. Tow. Herald.” (Kr.) T. 9: 1930 s. 44–5; Zeissberg H., Das älteste Matrikel-Buch der Universität Krakau, Innsbruck 1872 s. 69; – Akta Aleksandra; Akta grodz. i ziem., IV; Album stud. Univ. Crac., s. 130 195; Cod. epist. saec. XV; Kod. m. Krak.; Materiały archiwalne wyjęte głównie z Metryki Litewskiej od 1348 do 1607 roku, Wyd. A. Prochaska, Lw. 1890 nr 206; Materiały do historii miasta Biecza, Wyd. F. Bujak, Prace Kom. Hist. Sztuki, Kr. 1906 VII nr 108; Matricularum summ., I–IV; Rachunki królewskie; Starod. Prawa Pol. Pomn., II s. 932, VI nr 36; Statuta nec non liber promotionum, s. 46; Teki Pawińskiego, I (Liber quitantiarum regis Casimiri…), II (Liber quitantiarum Alexandri regis); Źródła Dziej., XV 457; – Arch. Państw. w Kr.: Terr. Biec. t. 3 s. 59, 62, 65, Terr. Crac. t. 153 s. 220, t. 203 s. 364, 392, t. 204 s. 487, t. 264 s. 148, Castr. Crac. t. 27 s. 879, 1291, t. 29 s. 526, 1247.
                                                                                                                                                                                                                                                Feliks Kiryk