Marcin Zaremba z Kalinowy h. Zaremba (zm. ok. 1437), wojewoda sieradzki. Pochodził z Kalinowy w ziemi sieradzkiej (dziś pow. kaliski). Ojcem jego był może dziedzic Kalinowy Jarkembold. M. występuje w źródłach od r. 1386, w r. 1395 był chorążym (większym?) sieradzkim, a (przed?) w r. 1401 otrzymał kasztelanię sieradzką. Od początku XV w. pojawia się często w otoczeniu Władysława Jagiełły: 11 III 1401 gwarantował w Radomiu ugodę pomiędzy królem a księciem Witoldem; w dwa lata później (19 VI 1403) świadkował na akcie, którym Witold zobowiązywał się nie zawierać sojuszów z Krzyżakami bez wiedzy Jagiełły. Towarzyszył królowi w objazdach Wielkopolski, zasiadał przy nim na sądach in curia w Brodni, Sieradzu, Kaliszu, Poznaniu. W r. 1408 był asesorem sądu rozpatrującego spór Jagiełły z marszałkiem dobrzyńskim Iwanem z Rudomina. Dn. 7 VI 1409, podczas pobytu Jagiełły w Żninie, M. z nie znanych powodów złożył specjalną przysięgę na wierność królowi i koronie Królestwa. O udziale M-a w wojnie krzyżackiej 1410 r. brak wiadomości. W r. 1413 świadkował na akcie unii horodelskiej z Litwą, jednocześnie wystąpił jako przedstawiciel rodu Zarembów w akcie przyjmowania bojarów litewskich do polskich rodów heraldycznych. W następnych latach działał przede wszystkim w Sieradzkiem i Kaliskiem na sądach wiecowych. W r. 1419 wystąpił jako gwarant przyjętego na sejmie obozowym w Czerwińsku traktatu przymierza z królem duńskim Erykiem, brał potem udział w wyprawie przeciwkrzyżackiej i świadkował na akcie przedłużenia rozejmu brodnickiego, podpisanym w Bądzynie 26 VIII 1419. Był już wtedy najpewniej najbardziej wpływową osobistością na terenie ziemi sieradzkiej. Jego wpływy na dworze wzrosły zapewne po r. 1420, kiedy to syn M-a Wawrzyniec objął urząd marszałka nadwornego króla (a po r. 1425 – marszałka kor.).
Wiosną 1422 M. posłował z bliżej nie znaną misją od Jagiełły do Witolda; w t.r. gwarantował pokój melneński z Krzyżakami. Jesienią 1430, po śmierci Jakuba Koniecpolskiego, M. otrzymał województwo sieradzkie, cedując kasztelanię synowi Wawrzyńcowi, który utracił niedawno marszałkostwo kor. W tym czasie świadkował M. na wszystkich ważniejszych aktach państwowych: przywilejach jedlneńskim (1430) i krakowskim (1433) Jagiełły, zobowiązaniu panów polskich do wyboru po śmierci starego króla jednego z jego synów (1430), ugodach z Zygmuntem Kiejstutowiczem (1433, 1434) i in. Podczas wyprawy przeciw ks. Świdrygielle latem 1431 należał do jedenastoosobowej rady wojennej kierującej operacją łucką. Jesienią 1433 wziął udział w wyprawie przeciwkrzyżackiej, potem świadkował na akcie zawieszenia broni podpisanym pod Jasieńcem 13 IX t.r. Przed koronacją Władysława III należał do grupy panów polskich poręczających za małoletniego króla, iż po dojściu do lat sprawnych potwierdzi przywileje koronne. Na sejmie sieradzkim 1436 r. był gwarantem pokoju z Krzyżakami. Spotykamy go potem na wiecach sieradzkich, m.in. 6 II 1436. Żył M. jeszcze 23 IX 1437 (roczek sieradzki odesłał jego spór z Sędziwojem z Domaniewa na najbliższy wiec). Zmarł zapewne niedługo potem; jego następca na województwie sieradzkim (Jarand z Brudzewa) pojawia się w źródłach 4 VIII 1439.
Nie są bliżej znane dobra M-a. Należała doń Kalinowa, z której się pisał i którą przekazał potomstwu. Tytułem zastawu dzierżył królewską wieś Garbów koło Kalinowy, którą w r. 1417 zamienił ze świeżo erygowanym szpitalem bożogrobców w Sieradzu na dożywotnie użytkowanie wsi Grodzisko, Janków i Rokutów nad dolną Prosną oraz Modłowa. To ostatnie miało przejść w r. 1424 na własność króla drogą zamiany z bożogrobcami za Garbów, ale najpewniej pozostało nadal w rękach Zarembów. Jednocześnie był M. tenutariuszem, zapewne zastawnikiem, królewskiego Grabowa w pow. ostrzeszowskim, dla którego w r. 1416 otrzymał miejskie prawo magdeburskie; starostwo grabowskie trzymali potomkowie M-a jeszcze w XVII w. Pomiędzy r. 1415 a 1417 otrzymał M. w zastaw starostwo wieluńskie, które przed r. 1431 scedował synowi Wawrzyńcowi; przetrwało ono w rękach Zarembów do schyłku XV w.
M. miał żonę Dorotę; w r. 1424 oprawił jej 200 grzywien posagu na Kalinowej. Zostawił M. dwu synów, wspomnianego już Wawrzyńca, potem starostę wieluńskiego i wojewodę sieradzkiego, po którym poszła główna linia Zarembów z Kalinowy, oraz Jana z Kalinowy zwanego Łopatą, przed r. 1435 kasztelana santockiego (zm. 1457/8), założyciela wielkopolskiej linii Zarembów na Siedleminie, uczestnika wyprawy Witolda na Nowogród Wielki w r. 1428.
Rosin R., Słownik historyczno-geograficzny ziemi wieluńskiej w średniowieczu, W. 1963 (Grabów); Zajączkowski S., Zajączkowski S. M., Materiały do słownika geograficzno-historycznego dawnych ziem łęczyckiej i sieradzkiej do roku 1400, cz. I, Ł. 1966 (Kalinowa); Dworzaczek, Genealogia, tabl. 93 (Zarembowie); Niesiecki, X 83 n.; Żychliński, XX 100 (błędna genealogia); Fedorowicz, Dostojnicy i urzędnicy; – Gąsiorowski A., Sądy nadworne w Brodni w XV wieku, „Czas. Prawno-Hist.” R. 23: 1971 z. 1 s. 177–8; Pawiński A., Sejmiki ziemskie, W. 1885 s. XXXVIII; Szymczakowa A., Szlachta sieradzka w XV wieku. Magnifici et generosi, Ł. 1998; – Acta capitulorum, II; Akta grodz. i ziem., III nr 89, VI nr 19; Akta Unii; Arch. Kom. Hist. AU, III 170, 174, 224, 252, 260, IV 273–6; Cod. epist. saec. XV, II; Cod. epist. Vitoldi; Cod. Pol., I–II; Cod. Regni Pol. et M. Duc. Lit., IV 114; Długosz, Historia, XIII; Kod. katedry krak., II; Kod. m. Krak., I; Kod. Mpol., IV; Kod. Wpol., V; Starod. Prawa Pol. Pomn., II nr 1793, 2391; Vol. leg., I 85, 127; Weise E., Die Staatsverträge des Deutschen Ordens in Preussen im 15. Jahrhundert, Königsberg 1939 I 136, 188; – AGAD: Dok. pergaminowe 3420, 3431, 3441, 345, Księgi: Sieradz grodz. 5 s. 95, Sieradz z. 6 k. 234, z. 8 k. 131v., 135v., z. 10 k. 125, 136v., 146, 173; Arch. Państw. w P.: księgi: Kalisz Z. 1 k. 48v., 50, 55v., 125, 144, Z. 3 k. 111, Z. 4 k. 60v., 124, 257v., 262v., Z. 6 k. 18v., 173, Z. 9 k. 200, Z. 12 k. 3, 21, Z. 13 k. 28, Spuścizny: K. Wójcikiewicz (dot. Wielunia) s. 32, 38, 41, 43, 48 n.
Antoni Gąsiorowski
Powyższy tekst różni się w pewnych szczegółach od biogramu opublikowanego pierwotnie w Polskim Słowniku Biograficznym. Jest to wersja zaktualizowana, uwzględniająca opublikowane w późniejszych tomach PSB poprawki i uzupełnienia.