Stadnicki Marek Antoni ze Żmigrodu na Żmigrodzie h. Szreniawa (zm. 1639), podczaszy krakowski. Był wnukiem Mikołaja Mniszcha (zob.), synem Andrzeja i Anny z Niedrzwieckich, bratem Mikołaja, podczaszego sanockiego (zob.), i Stanisława.
Uczył się S. początkowo prawdopodobnie w jednym z kolegiów jezuickich, po czym ojciec wysłał go wraz z bratem Mikołajem w podróż po Europie. Zobaczył wówczas Niemcy, Francję, Anglię, Niderlandy i Italię. Na dłuższy pobyt zatrzymał się na uniwersytetach w Bolonii i Padwie w r. 1611; w kwietniu r.n. był w Rzymie.
Działalność publiczną rozpoczął S. jako poseł wybrany na sejmiku wiszeńskim 2 I 1618. Tuż po sejmie (19 IV) występował już z tytułem podczaszego krakowskiego. Pierwsze doświadczenia wojskowe zdobył jesienią 1617, uczestnicząc wraz z bratem Mikołajem w starciach z wojskami turecko-tatarskimi Iskander paszy pod Buszą «z dobrymi szlacheckiemi pocztami», za co doczekał się uznania ze strony hetmana Stanisława Żółkiewskiego na sejmie 1618 r. Jesienią t.r. uczestniczył w walkach pod Oryninem z siłami turecko-tatarskimi Iskander paszy, Dewlet Gireja i Kantymira. S. posłował następnie z woj. krakowskiego na sejm 1620 r., na którym wybrano go na komisarza do rady wojennej przy hetmanie w. lit. Janie Karolu Chodkiewiczu. Dn. 2 XII t.r. w imieniu izby poselskiej prosił króla Zygmunta III o nagrodę dla star. lanckorońskiego Michała Zebrzydowskiego, którego ojciec, woj. krakowski Mikołaj, wydał na potrzeby Rzpltej 20 tys. złp. Po sejmie wniósł protestację przeciwko: konstytucjom o żołnierzu, o uchodzeniu z obozu, o cenach, o dyscyplinie wojskowej i o warunku poborów. Sejmik relacyjny w Proszowicach 31 XII wybrał S-ego na poborcę podatków w pow. bieckim, powierzył mu też funkcję rotmistrza chorągwi husarskiej. S. zapewne nie stawił się w obozie pod Chocimiem, chociaż niewykluczone, iż on to właśnie wysłał 100 husarzy do pułku Stanisława Lubomirskiego, w spisie wojska wymienianych jako chorągiew «P. Stadnickiego».
W l.n. S. sporadycznie uczestniczył w działalności publicznej w woj. krakowskim i ruskim. Na popis szlachty pod Sanokiem 4 IV 1622 przysłał służbę, natomiast na popis 24 IV r.n. stawił się osobiście. Uczestniczył w sejmiku proszowickim 14 VIII 1626. Na sejmie w r.n. i pierwszym w r. 1629 powierzono S-emu funkcję komisarza ds. granicznych z Węgrami, w samych obradach jednak nie brał udziału. Podczas bezkrólewia 1632 r. wykazał się dużą aktywnością. Z sejmiku proszowickiego (3 VI) posłował na sejm konwokacyjny, na którym wybrano go na deputata do komisji monetarnej. Dn. 15 VII podpisał w Warszawie laudum sejmiku kapturowego woj. krakowskiego, uczestniczył następnie w zjeździe pod Kazimierzem 27–28 VII, gdzie wraz z Janem Byliną wybrano go na sędziego kapturowego dla pow. bieckiego. Tuż po objęciu funkcji S. i pozostali sędziowie weszli w konflikt z urzędnikami podkanclerzego kor. Tomasza Zamoyskiego, skazując ich na infamię za uniemożliwienie sędziom odbywania posiedzeń na zamku krakowskim. Incydent ten wywołał interwencję prymasa Jana Wężyka oraz senatorów świeckich. S. uczestniczył w sejmie elekcyjnym 1632 r. i podpisał akt elekcji Władysława IV z woj. krakowskim. Na sejm koronacyjny 1633 r. nie posłował, ale kolejny raz znalazł się w składzie komisji granicznej z Węgrami. Pod koniec życia wycofał się z działalności publicznej.
W wyniku działu po ojcu w r. 1621 otrzymał S. wsie w woj. krakowskim: Mytarka z folwarkiem, folwark na Wolicy, Kąty, Toki z folwarkiem, Międzybrodzie, Rostoki z folwarkiem, Myscowa (Myszczowa) z folwarkiem, Żydowskie, Świętkowa, Rostajnie, Wyszowatka, Grab, Ożenna (Ozinna), Długie Dołchy i Radocyna (Radocina). W skład dzierżawionego przezeń od r. 1626 star. osieckiego w woj. ruskim wchodziło m. Osiek (Jasielski) oraz wsie: Skalnik, Deśnica (Desznica), Brzezowa, Świerchowa i Bukowina. Dzięki cesji od braci S. uzyskał część dóbr Myczkowce, Bereźnica, Boberka (Bóbrka) i Zwiżenie (Zwierzyń) w woj. ruskim oraz Stary Żmigród, Siedliska i Łysągórę w woj. krakowskim. Wg rejestru poborowego w r. 1629 miał w woj. krakowskim wsie: Wola, Kąty, Mytarka, Stary Żmigród, Siedliska, Łysagóra, Radocyna, Grab, Długie Dołchy, Ożenna, Świętkowa, Wyszowatka i Nieznajowa. Obracał dużymi sumami, np. w r. 1616 oddał Sebastianowi Kaszyckiemu 10 tys. zł, zaś w r.n. Andrzej Zborowski kwitował go z sumy 30 tys. złp. W związku z powołaniem na funkcję komisarza przy hetmanie J. K. Chodkiewiczu, a z myślą o niepełnoletnim jeszcze bracie Stanisławie, ustanowił w r. 1621 plenipotentów w osobach Krzysztofa Pawłowskiego, pisarza grodzkiego bieckiego, i Jana Wojakowskiego. S. zmarł przed 25 III 1639. Urząd podczaszego krakowskiego otrzymał po nim brat stryjeczny Jan Adam Stadnicki (zob.), który z tym tytułem posłował na sejm jesienią t.r.
S. był żonaty dwukrotnie: z Eleonorą, córką Andrzeja z Rytwian Zborowskiego, której w r. 1617 zapisał w grodzie bieckim 20 tys. złp., a następnie w r. 1620 z Marianną z Dembińskich, córką kaszt. bieckiego Samuela Andrzeja (zob.), z którą miał czterech synów: Andrzeja Samuela (zob.), Marka Karola, Jerzego i Kazimierza Aleksandra, oraz córkę Barbarę (zm. 1653), wydaną za Franciszka Bernarda Mniszcha, kaszt. sądeckiego (zob.).
Estreicher; – Niesiecki; Stadnicki K., Rodowody domu Stadnickich…, Lw. 1857–61, Linia Jędrzeja Stadnickiego, s. 22–3; Święcki, Historyczne pamiątki; Żychliński, III; – Bersohn M., Studenci Polacy na uniwersytecie bolońskim w XVI i XVII wieku, Kr. 1894 s. 1, 28; Elektorowie; Urzędnicy, IV z. 2 nr 214; – Chłapowski K., Starostowie w Małopolsce 1565–1668, w: Społeczeństwo staropolskie. Studia i szkice, W. 1986 s. 127; Pietrzak J., Po Cecorze i podczas wojny chocimskiej. Sejmy z lat 1620 i 1621, Wr. 1983 s. 107; Przyboś K., Walaszek A., Reprezentacja sejmowa województwa krakowskiego w XVII wieku, „Studia Hist.” T. 20: 1977 z. 3 s. 399; Tretiak J., Historia wojny chocimskiej (1621), Kr. 1921 s. 68, 138; – Akta grodz. i ziem., XX 200, 207; Akta sejmikowe woj. krak., I–II; Arch. nacji polskiej w uniw. padewskim, I nr 576; Jędrski A., Trzy znaki łaski Bożey…, Lw. 1645; Ochocki G., Epithalamium…, Cracoviae 1620; Radawiecki A., Prawy ojcowic…, Cracoviae 1630; Rejestr poborowy województwa krakowskiego z roku 1629, Red. S. Inglot, Wr. 1956; Vol. leg., III 363, 550, 614, 737, 803; – AP w Kr, Oddz. na Wawelu: Castr. Biec. Inscr., t. 42 k. 135–6, 696–7, 787, 790, Castr. Crac. Rel., t. 46 k. 1285; B. Czart.: rkp. 124 k. 371, rkp. 390 k. 124, rkp. 2086 k. 255–6; B. Jag.: rkp. akc. 19/52 k. 28; – Mater. Red. PSB: Kartoteka posłów XVII w., Oprac. Z. Trawicka.
Marcin Sokalski