INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Maria Joanna Siedlecka      Maria Joanna Siedlecka, wizerunek na podstawie fotografii z 1931 r.

Maria Joanna Siedlecka  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1995-1996 w XXXVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Siedlecka Maria Joanna (1856–1942), działaczka społeczna i oświatowa, redaktorka. Ur. 14 III w Krakowie, była najstarszą z czworga dzieci Jana Siedleckiego, sędziego, i Joanny z Nowakowskich.
O dzieciństwie i młodości do trzydziestego czwartego roku życia S-iej nic nie wiadomo. Z późniejszej działalności wywnioskować można, że otrzymała staranne wykształcenie. Wg wspomnień Zofii Kirkor-Kiedroniowej «podobno narzeczony jej zmarł i mimo licznych późniejszych konkurentów pozostała wierna jego pamięci». Niezależna materialnie, mieszkała we własnym domu «pod Rakiem» przy ul. Szpitalnej.
Jako energiczna działaczka oświatowa ujawniła się S. na początku l. dziewięćdziesiątych XIX w. na terenie powstałego w r. 1891 Tow. Szkoły Ludowej (TSL). Odtąd przez całą niemal resztę życia nieprzerwanie pracowała jako członek zarządu, sekretarka, bądź przewodnicząca krakowskiego Koła Pań, które głównie dzięki jej staraniom powstało w r. 1892. Była też zastępczynią przewodniczącego III Koła TSL, członkiem Rady Nadzorczej (1893–4), a od r. 1897 przez wiele kadencji – Zarządu Głównego TSL; w l. 1898–9 była skarbnikiem tegoż Zarządu. Wspomniane Koło Pań TSL (początkowo oznaczane jako I, później jako II) należało do najaktywniejszych. Jako członek jego zarządu S. opiekowała się szkołami, urządzała różne imprezy dla zdobycia środków finansowych oraz obchody świąt i rocznic narodowych. Zajmowała się organizacją wycieczek uczniowskich i nauczycielskich po Krakowie. Przy jej udziale TSL wybudowało w r. 1895 szkołę ludową w Wolicy, a w r. 1898 w Białej (obecnie Bielsko-Biała). Za tę działalność została honorowym członkiem TSL. Należała też do zarządu (i przez wiele lat mu przewodniczyła) Stowarzyszenia Czytelni dla Kobiet (później im. Juliusza Słowackiego), które, wraz z m.in. Kołem Pań TSL, w r. 1899 zorganizowało w Zakopanem ogólnopolski zjazd kobiet. Wybrana wówczas do komitetu redakcyjnego, S. w l. 1899–1911/12 wydawała i redagowała przeznaczony dla kobiet wiejskich miesięcznik „Przodownica”. Wspomagała ją w tym początkowo Maria Wysłouchowa; „Przodownica” redagowana była w duchu patriotycznym, walczyła także o prawa społeczne dla kobiet, zwłaszcza wiejskich; publikowała dużo utworów beletrystycznych. Z biegiem lat pismo poszerzyło zakres treściowy, rozbudowano w nim część fachową zawierającą artykuły z zakresu gospodarstwa domowego.
W r. 1902 S. weszła w skład zarządu Związku Pomocy Narodowej, w r.n. została prezeską Związku Polek, a w r. 1905 wybrano ją do komisji budowy domu ludowego w Krakowie. Powołała również Tow. Opieki nad Ubogą Młodzieżą Szkolną. W l. 1908–12 kierowane przez S-ą krakowskie Koło Pań założyło i utrzymywało w Orłowej kursy szycia, kroju, pończosznictwa, a w r. 1911 uruchomiło Szkołę Gospodarstwa Kobiecego wraz z internatem. S. współpracowała też z Macierzą Szkolną Śląska Cieszyńskiego, która w uznaniu zasług nadała jej godność członka honorowego.
Podczas pierwszej wojny światowej S. m.in. przewodniczyła Sekcji Przemysłowej w Zarządzie krakowskiego Koła Ligi Kobiet Naczelnego Komitetu Narodowego (NKN) oraz zarządowi Internatu dla Legionistów w Czynnej Służbie przy ul. Radziwiłłowskiej 1.
W l. powojennych już schorowana, żyjąc w trudnych warunkach materialnych (dom jej nie przynosił prawie żadnych dochodów), S. nadal była czynna społecznie. Jeszcze przez piętnaście lat przewodniczyła krakowskiemu Kołu Pań TSL, które w tym czasie opiekowało się młodzieżą, prowadziło działalność oświatową wśród żołnierzy, pomagało studiującym w Polsce Słowakom. Kiedy, wskutek podeszłego wieku i choroby, 28 XI 1933 wycofała się z pracy społecznej, wręczono jej dyplom honorowej przewodniczącej Koła Pań TSL w Krakowie. Zmarła w Łagiewnikach pod Krakowem (obecnie Kraków) 8 III 1942. Była odznaczona (1931) Gwiazdą Górnośląską.
S. nie była zamężna.

Fot. w „Kur. Kobiecy” 1934 nr 17, Dod. do nr 120 „Ilustr. Kur. Codz.”; Szczechura, Zagadnienia społ.-polit. Bibliogr.; Inwentarz rękopisów Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Wr. 1948–66 I, III; Olszewicz, Lista strat kultury pol.; – Ciompa P., Pierwsze dziesięciolecie Towarzystwa Szkoły Ludowej pod względem finansowym (1892–1902), Kr. 1903 s. 13, tabl. V; Sokół Z., „Przodownica” (1899–1912), „Prace Bibliotekoznawcze” R. 1: 1982 s. 99–124; Wawrzykowska-Wierciochowa D., Z dziejów kobiety wiejskiej, W. 1961 s. 121, 125, 142, 297; Zaleska Z., Czasopisma kobiece w Polsce, W. 1938 s. 91, 99–101; taż, „Przodownica” – pismo dla kobiet wiejskich w r. 1899, „Kur. Warsz.” 1937 nr 347; – Kirkor-Kiedroniowa Z., Wspomnienia, Kr. 1984–8 I–II; Księga adresowa m. Krakowa i woj. krakowskiego 1933/34, Kr. 1933; Nowolecki A., Wykaz ulic, placów, kościołów i domów miasta Krakowa…, Kr. 1878 s. 54; Pamiętnik Zjazdu Kobiet Polskich odbytego w dniach 11–12 maja 1913 r., Kr. 1913 s. 133–5, 136–7; Pamiętnik Zjazdu Kobiet Polskich w Warszawie w r. 1917, W. 1918 s. 10–11; Sprawozdania Zarządu Głównego Tow. Szkoły Ludowej 1892–1939, Kr. 1893–1939; [Sprawozdania ze Zjazdu Kobiet Pol. w Zakopanem], „Czas” 1899 nr 186; Stefana Mikulskiego wielka księga adresowa…, Kr. 1905–27; – Kalendarz J. Czecha na l. 1893–1917; „Naprzód” 1899 nr 34; „Nowa Reforma” 1899 nr 192; „Przegl. Zakopiański” 1899 nr 4; – AP w Kr.: Spis ludności 1910 t. 3 s. 446 poz. 2141; B. Jag.: rkp. Dokt. 80/85 (Ronikier K., Działalność Towarzystwa Szkoły Ludowej w latach 1891–1916, Kr. 1985, ) s. 71, 73, 80, 102, 106, 110, 116, 120, 176, 179, 287, rkp. 6692 t. 5 k. 256–257, rkp. 8628 t. 25 k. 81–84, rkp. 9578 t. 4 k. 165–172, rkp. 9798 III (Rymar S., Pamiętnik, Cz. 3: II wojna i okupacja) s. 184; B. PAN w Kr.: rkp. 2158 k. 185, rkp. 4612 k. 64, rkp. 4661 t. 1 k. 45; Parafia Łagiewnicka w Kr.: Księga zmarłych t. 4 s. 108 l. 16; Parafia Najśw. Marii Panny w Kr.: Liber defunctorum t. 11 s. 330, Liber natorum… t. 15 s. 34 poz. 90.
Jan Bujak

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Leon Piotr Berbecki

1874-07-28 - 1963-03-23
inżynier
 

Helena Grossówna

1904-11-25 - 1994-07-01
aktorka filmowa
 

Eryk Lipiński

1908-07-12 - 1991-09-27
karykaturzysta
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Tadeusz Pisarski

1878-12-05 - 1936-08-19
urolog
 

Jan Sikorski

1804-12-27 - 1887-02-12
malarz
 

Stanisław Niesiołowski

1874-11-07 - 1948-01-11
malarz
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.