INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Mateusz  

 
 
ok. 975 - 1003-11-11
Biogram został opublikowany w 1975 r. w XX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Mateusz, Polak (ok. 975–1003), benedyktyn-eremita, jeden z tzw. Pięciu Braci, czczony przez Kościół jako święty (uroczystość 12 XI). Pochodził z możnego rodu polskiego, może z kół dworskich, i z rodziny pozostającej pod dłuższym, silnym wpływem chrześcijaństwa, o czym mogłoby świadczyć, że siostry M-a były mniszkami. Imię Mateusz otrzymał raczej przy chrzcie niż jako drugie imię, zakonne. Jako nowicjusz zgłosił się wraz ze swym starszym bratem Izaakiem (zob.) do przybyłych z początkiem 1002 r. z Italii do Polski benedyktynów-eremitów, Włochów, Benedykta i Jana. W miejscu wybranym może jeszcze w r. 1000 przez cesarza Ottona III i Bolesława Chrobrego, «gdzie piękny las nadawałby się na samotnię na ziemi chrześcijańskiej w pobliżu pogan», powstał dzięki nadaniom Bolesława włosko-polski klasztorek, zapewne pod wezwaniem Św. Wojciecha, tuż przy puszczy, w pobliżu wsi Wojciechowo (villa sancti Adalberti) pod Międzyrzeczem (część historyków przyjmuje za późną tradycją, że w Kazimierzu pod Koninem na Kujawach, inni, że w Kazimierzu między Szamotułami a Poznaniem). M. brał żywy udział wraz ze swym bratem Izaakiem w życiu klasztornym i uczył Włochów języka polskiego, co uważali oni za warunek umożliwiający im skuteczną misję wśród Pomorzan i Wieletów. Plany misji pogrzebała wojna Henryka II z Polską, w której cesarz sprzymierzył się z pogańskimi Wieletami przeciw Chrobremu.

M. padł ofiarą napadu rabunkowego na klasztor, dokonanego w nocy z 10 na 11 XI 1003 r. przez byłego włodarza książęcego i jego kilku towarzyszy, którzy, podpici, zamordowali Benedykta i Jana, potem Izaaka, a M-a biegnącego ku kościołowi przebili oszczepami. Nie udało się im spalić klasztorku dla zatarcia śladów i wkrótce zostali schwytani przez pościg ludności. Biskup poznański Unger przybył na miejsce zbrodni, pospiesznie pogrzebał ciała M-a i towarzyszy w środku kościoła klasztornego w piątek 12 XI 1003 oraz osadził w klasztorku żonatego prezbitera, nie chciał bowiem dopuścić do całkowitego zaniku ważnej kościelnej placówki, co mogłoby się było stać hasłem do ruchawki sporej części Polan, przywiązanych do pogańskich tradycji i sprzyjających Wieletom.

Prawie natychmiast po śmierci M-a i innych braci zaczął się krzewić ich kult, wzmożony przez powtórny uroczysty pogrzeb. Papież Jan XVIII zaliczył ich w poczet świętych męczenników. Ku czci Pięciu Braci wzniesiono okazałą bazylikę nad ich grobami, a Bruno z Kwerfurtu utrwalił ich pamięć, spisując w kilka lat po ich śmierci „Vita quinque fratrum eremitarum”. Kult M-a i innych spośród Pięciu Braci rozpowszechnił się w Polsce, na Morawach, w Czechach, we Włoszech, w zakonach kamedułów i benedyktynów.

 

Hagiografia polska. Słownik bio-bibliograficzny…, Pod red. O. R. Gustawa, P.–W.–L. 1972 II (Mitkowski J., Pięciu Braci Męczenników, s. 234–47, szczegółowa bibliogr.); Włodarski B., Chronologia polska, W. 1957 s. 206; – Baran C., W sprawie daty dziennej Męczeństwa Pięciu Braci Eremitów w roku 1003, w: Wieki średnie, W. 1962 s. 95–8 (błędnie podana data dzienna); Grabski A. F., Bolesław Chrobry, W. 1966 s. 275–7; Kłoczowski J., Eremityzm na ziemiach Słowiańszczyzny Zachodniej w X–XI w., „Spraw. KUL” T. 13: 1962 s. 96–100; Księga tysiąclecia katolicyzmu w Polsce, L. 1969 I; Lassus L. A., Saints Pierre Damian et Bruno de Querfurt. Textes primitifs camaldules, Namur 1962 s. 131–4; Nowacki J., Dzieje archidiecezji poznańskiej, P. 1959–64 I–II; Semkowicz W., Rocznik świętokrzyski dawny, Kr. 1910; Wojciechowski T., Szkice historyczne jedenastego wieku, W. 1951; Zakrzewski S., Bolesław Chrobry Wielki, Lw. 1925 s. 214–18, 221–5; – Mon. Pol. Hist., II, V, VI, S. 2, W. 1973 IV cz. 3; Piśmiennictwo czasów Bolesława Chrobrego, W. 1966 (tłumaczenie Żywotu Pięciu Braci Męczenników).

Józef Mitkowski

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

 

Izaak Polak

2 poł. X w. - 1003-11-11 święty
 

Mateusz

ok. 975 - 1003-11-11 święty
 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 
 

Wojciech Sławnikowic

około 956 - 0997-04-23
święty
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

  więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.