Krasiński Michał Hieronim h. Ślepowron (1712–1784), podkomorzy różański, poseł na sejmy, marszałek generalny kor. konfederacji barskiej. Syn Jana, kasztelana wiskiego, i Elżbiety Sołtykówny, brat Adama (zob.), posiadał w ziemi ciechanowskiej i różańskiej klucze majątków: kraśnieński, suski i magnuszewski, a w łukowskiej klucz tuchowicki. W r. 1754 otrzymał przywilej zamiany wsi Krasne na miasto z prawem odbywania jarmarków i targów. Po śmierci Augusta II opowiedział się za Leszczyńskim. Pod koniec 1734 r. towarzyszył bratu Adamowi w jego podróży do Francji. W r. 1737 przeniósł się z Paryża do Rzymu. Zwiedził Francję, Włochy i państwa sąsiednie, a po powrocie do kraju uznał Augusta III. Idąc śladami ojca i brata, mających zapewnioną protekcję kanclerza A. S. Załuskiego, związał się z partią dworską. Wkrótce został kapitanem wojsk królewskich. Z woj. sandomierskiego był posłem na sejmy w l. 1748 i 1750. Występował wówczas za aukcją wojska, ale równocześnie sprzeciwiał się nowym podatkom. W r. 1752 otrzymał po ojcu urząd cześnika stężyckiego i w t. r. starostwo opinogórskie. W r. 1757 zrezygnował z cześnikostwa, a w r. n. został podkomorzym różańskim. W l. 1756, 1758 i 1760 z ziemi różańskiej posłował na sejmy warszawskie. W r. 1761 otrzymał list przypowiedni na chorągiew pancerną. W czerwcu 1763 r. wziął udział w zjeździe białostockim, gdzie partia hetmańska radziła nad kontrakcją przeciwko projektowanej przez «familię» konfederacji. W lutym 1764 r. został sędzią kapturowym ziemi łukowskiej, w lipcu posłem na sejm elekcyjny z ziemi różańskiej, a w sierpniu z ziemią tą podpisał elekcję Stanisława Poniatowskiego, ale do nowego króla ustosunkował się nieprzychylnie. Brał żywy udział w akcji przedradomskiej i 25 V 1767 r. został marszałkiem ziemi ciechanowskiej, a 11 VI podpisał akt konfederacji liwskiej. W Radomiu 23 VI przystąpił do konfederacji generalnej, a 6 VII został członkiem sądu tej konfederacji.
Po załamaniu się nadziei radomian K. należał do najbardziej wtajemniczonych spiskowców, układających w Warszawie plany powstańcze. Zastawiwszy Krasne za 150 000 złp., pod koniec jesieni wyjechał z Józefem Pułaskim na południe. Akcję organizacyjną powstania, prowadzoną we Lwowie na przełomie 1767/8 r., paraliżowali mu czujni regaliści. Niepowodzeniem zakończyła się również w połowie stycznia próba wciągnięcia przez K-ego do spisku załogi Kamieńca Podolskiego. Po kilkutygodniowych jeszcze zabiegach na Podolu i Ukrainie ogłosił 29 II w Barze, wciąż występując jako przedradomski marszałek ziemi ciechanowskiej, konfederację na poprawę poprzedniej radomskiej. W zastępstwie nieobecnego Karola Radziwiłła został jej chwilowym marszałkiem, a J. Pułaski marszałkiem związku wojskowego. K. mianował z poszczególnych prowincji po kilkunastu konsyliarzy, którzy z obydwoma tzw. «szefami» barskimi, tj. K-m i J. Pułaskim, a później w miejsce Pułaskiego z Joachimem Potockim, tworzyli Radę Generalną. Aż do października 1769 r. rozciągała ona swe kompetencje na wszystkie konfederacje lokalne, w dużym zresztą stopniu tylko formalnie. K. dobroduszny, wesoły i daleki od bigoterii religijnej, mało inteligentny, a przy tym żądny władzy, ambitny, uparty i porywczy, nie był wodzem na miarę zadań, jakie go czekały. Nie on też, a J. Pułaski, a po nim J. Potocki będzie rzeczywistym przywódcą barzan.
Dn. 5 III wydał K. uniwersał do narodu. Wzywał do akcesu wszystkich marszałków, konsyliarzy i posłów 1767 r. W imię solidarności słowiańskiej apelował (7 III) do narodu rosyjskiego i jego przyjaznych uczuć; zapraszał do współdziałania królewiczów saskich. Akcja prowadzona w pierwszych dniach marca dla pozyskania regimentu dragonii i 25 chorągwi partii podolskiej nie powiodła się K-emu. W końcu marca pociągnął z Baru do Mohylowa, by być w bliższym kontakcie z władzami tureckimi. Nie przyjął wyciągniętej do pojednania, za pośrednictwem Andrzeja Mokronowskiego, ręki królewskiej (kwiecień-maj). Nie liczył zresztą na własne siły i usilnie zabiegał o pomoc turecką. Dn. 25 III t. r. zwracał się o wsparcie do Porty, nawiązał łączność z emisariuszami wysłanymi uprzednio do Stambułu i na Krym. Dn. 10 VI z obozu pod Balinem wysłał kosztowną misję do paszy chocimskiego.
Po upadku Berdyczowa i Baru ocalałe oddziały konfederatów 23 VI 1768 r. przeszły z K-m pod Mohylowem na terytorium tureckie i następnie rozłożyły się pod Chocimiem. Załamany niepowodzeniami, z nadwerężonym trudami fizycznymi zdrowiem (jakkolwiek sam nie brał udziału w walkach) poddał się bezwolnie kierownictwu J. Potockiego. Wkrótce nastąpiły nieporozumienia wśród szefów: K. już w początkach czerwca wytykał J. Pułaskiemu samowolę w postępowaniu, obecnie oskarżał go publicznie o zdradę, a mianowicie, że jako narzędzie Czartoryskich celowo przyśpieszył wybuch na zgubę konfederacji. Piotr Taulès, wysłannik Ludwika XV, widząc w obozie konfederackim nad Dniestrem słabość i kłótnie, odmówił K-emu jakiejkolwiek pomocy, a w sprawozdaniu do swego rządu przedstawił go jako tępego ignoranta (połowa czerwca). W sporze o dowództwo nad wojskiem między J. Pułaskim a J. Potockim K. stanął po stronie tego ostatniego. W Nielipowcach 23 VIII przekazał Potockiemu regimentarstwo nad nowym zaciągiem konfederacji i komputową partią podolską, a 11 IX powierzył Potockiemu regimentarstwo generalne. Jeszcze 12 X, w obliczu narastającego konfliktu turecko-rosyjskiego, obaj szefowie wydali wspólny manifest przeciwko bezprawiom rosyjskim, ale już 9 XI (i 12 XI) w Dankowcach K. oskarżył Pułaskiego o wyłamanie się spod ogólnego dowództwa i ostrzegał przed nim pograniczne województwa. Dekretem z 23 XI 1768 r. odsądził go całkowicie od komendy i oddał pod władzę Potockiego. W odpowiedzi na to Pułaski tegoż dnia w Żwańcu na miejsce K-ego wyznaczył nowego marszałka cywilnego w osobie Wawrzyńca Szeliga Potockiego. Aby pozbyć się rywala, K. poparł uknutą przez J. Potockiego intrygę, której finałem było aresztowanie (1–2 XII 1768 r.), a następnie śmierć Pułaskiego (koniec kwietnia 1769 r.). Z czasem celem ataków J. Potockiego stał się sam K., odsuwany stopniowo od kierownictwa.
Po rozpoczęciu przez Turcję «polskiej wojny» K. zapowiedział uniwersałami (22, 29 XI, 3X11 1768 r.) z Dankowiec rychłe wkroczenie do Polski. Przez wiosnę 1769 r. stał obozem w Kopance, oczekując na ofensywne działania Turków. Dn. 14 V, już po śmierci J. Pułaskiego, wydał uniwersał przeciwko jego synom, oskarżając ich o szkodliwe przeciw krajowi czynności. Na przełomie lipca i sierpnia K. na czele 900 konfederatów wziął udział w odsieczy oblężonego przez Rosjan Chocimia, a w połowie września z J. Potockim towarzyszył odwrotowi Turków znad Dniestru. Niepowodzenia tureckie przesądziły na długie miesiące o losie K-ego i wszystkich uchodźców barskich. Francuzi odnosili się do niego z pogardą i odmawiali pieniężnej pomocy. Tymczasem Adam Krasiński, rezerwując dla brata laskę generalną, od kilku miesięcy zbierał dla niego głosy marszałków i konsyliarzy lokalnych i legalizował je w grodach. Zorganizowana w Białej Generalność pod koniec października istotnie wybrała K-ego generalnym marszałkiem kor., a na czas jego nieobecności zastępstwo powierzyła (7 XI) marszałkowi lit. Michałowi Pacowi. Legalność wyboru kwestionował w manifeście Paweł Mostowski.
Traktowany przez nieufnych Turków bardziej jako zakładnik niż gość czy sprzymierzeniec, niepewny jutra wśród wrogiej ludności, z wynędzniałym wojskiem liczącym 1–2 tys., narażony był K. na stałą poniewierkę i ciągle upokorzenia. Przez dłuższy czas, z różnych stron wysuwano przeciwko K-emu zarzuty o przyznaniu Turkom Kamieńca, a nawet całej Ukrainy. Dn. 9 IV 1770 r. podpisał w Warnie uniwersał o detronizacji Stanisława Augusta, tajony jednak przez wiele miesięcy przez Generalność. Teodor Wessel dążąc do ściągnięcia władz naczelnych konfederacji do kraju, lansował myśl zastąpienia K-ego jednym z marszałków lokalnych. Karol Radziwiłł, pod wpływem Kossakowskiego, przedstawiał Porcie obu szefów jako zdrajców i kłamców. Napięte stosunki K-ego z J. Potockim zaogniała Amelia Mniszchowa i jej klika, nakłaniając regimentarza do zamachu na władzę K-ego.
Przez 6 tygodni, w listopadzie i w początkach grudnia, stał K. obozem w Monasterze pod Isakczą nad Dunajem, a następnie po krótkim pobycie pod Babadag obozował prawie przez cały rok w Warnie (22 XII 1769–25 XI 1770). Tu latem zaraza dziesiątkowała konfederatów. Od listopada t. r. przebywał w Czernowodzie nad Dunajem, ostatniej już kwaterze konfederatów na Bałkanach. W pierwszej połowie 1771 r. konfederaci znów brali udział w działaniach zbrojnych, ale spotykali się ze strony Turków z nieufnością i lekceważeniem. W tej sytuacji K. zaczął ubiegać się o zezwolenie na powrót do kraju. Potocki, przeciwny powrotowi inaczej niż w asyście zwycięskiej armii tureckiej, utrudniał starania K-ego i zagarnął pieniądze oraz podarunki, za cenę których spodziewano się uzyskać od Turków wypuszczenie z opieki szefów barskich. Na tym tle na sesji konsyliarskiej doszło do gorszących scysji między szefami, a nawet do porywania się do szabel. Emigracja barska rozpadła się na dwie skłócone gromady. Część starszyzny, większość niższych oficerów i żołnierzy stanęła przy K-m, który uniwersałem z 20 IX 1771 r. zawiesił Potockiego w urzędowaniu. Generalność potępiła ten krok K-ego, a nawet z dezaprobatą przyjął go brat Adam. Natomiast w Czernowodzie sypały się manifesty przeciwko Potockiemu, z obu zaś stron remanifesty, korespondencje z Generalnością, a nawet odwoływania do władz tureckich. Szefowie barscy utracili autorytet w kraju, a ich kompromitujące spory stały się głośne w Europie.
W chwili gdy Rosjanie po zwycięstwie pod Babadag przeprawiali się przez Dunaj, K., jeszcze przed otrzymaniem obiecanego wreszcie fermanu, z 340 ludźmi ruszył 7 XI z Czernowody. Maszerował przez zapowietrzone tereny ku Plewnie, żywiąc przez kilka miesięcy swych ludzi pieniędzmi uzyskanymi ze sprzedaży resztek sreber i klejnotów rodzinnych. Wkrótce za nim pociągnął Potocki, zagarnąwszy na swój wyłączny użytek fundusze, które wezyr ofiarował na utrzymanie całego wojska. K. w początkach lutego 1772 r. ruszył z Orszowej przez Węgry na Preszów. W Tulczynku 11 III Generalność przez swych delegatów doprowadziła wreszcie do zgody między szefami, a K-ego przymuszono do odwołania aktów skierowanych przeciwko Potockiemu. Dn. 14 IV t. r. przybyli obaj, uroczyście witani, do Cieszyna, ale dla Generalności ich obecność nie miała żadnego znaczenia. Były to już zresztą ostatnie chwile konfederacji. Kiedy Generalność otrzymała ostateczny rozkaz opuszczenia Cieszyna, K. z polecenia Austriaków wyjechał z końcem maja do Żyliny w północno-zachodnich Węgrzech. Akt z 17 VI t. r. zmniejszył quorum Generalności i zaakcentował bardzo silnie władzę Paca, pozwalając mu działać w nieobecności K-ego. W dn. 11–14 XII t. r. brał K. udział w poufnym zjeździe Generalności w Landshut. W początkach 1773 r. przebywał w Monachium, skąd wyjechał 9 IV i w gronie osób tworzących ścisły komitet przeniósł się do Szwajcarii (kolejno: Szafuza, Rheinau, Baden). Dn. 10 IV t. r. razem z Pacem złożył z Augsburga protest przeciwko projektowanemu sejmowi, a 29 XI z Lindawy przeciw wszystkim jego uchwałom. W grudniu K. z Pacem, ze względu na większe bezpieczeństwo i mniejszą drożyznę, udał się do Avignonu. Tu przesiedział bezczynnie prawie trzy lata. Wrócił do kraju na przełomie 1776/7 r. Zamieszkał w Tuchowiczu, usuwając się całkowicie z życia politycznego.
Konfederacja znacznie nadwerężyła fortunę K-ego. Dożywał ostatnich lat w zupełnym osamotnieniu i zapomnieniu. Zmarł 25 V 1784 r., miejsce śmierci i pogrzebu nie jest znane. Serce złożone zostało w grobowcu rodzinnym w podziemiach kościoła w Krasnem. W r. 1810 synowa Janowa Antonina z Czackich wystawiła mu i jego bratu Adamowi mauzoleum w Dunajowcach na Podolu. Ożeniony z Aleksandrą Załuską, starościanką regnowską, pozostawił 3 córki: Joannę, żonę Sebastiana Dłuskiego, starosty łukowskiego, Mariannę, za Kazimierzem Jordanem, starostą siemichowskim, a od r. 1769 za swym stryjem Ignacym, i Anielę, oraz dwóch synów: Adama, starostę ciechanowskiego, i Jana, starostę opinogórskiego, który był dziadem poety Zygmunta.

Pomnik w kościele dunajowieckim na Podolu (wg W. Marczyńskiego, Statystyka guberni podolskiej, Wil. 1820 I); – Estreicher; Finkel, Bibliografia; Enc. Wojsk.; W. Enc. Ilustr., (podob.); Boniecki; Uruski; Żychliński, VIII 200–423, XII; – Falkowski J., Obrazy z życia kilku ostatnich pokoleń w Polsce, P. 1877 I 16 n.; Geschichte des gegenwärtigen Kriegs zwischen Russland, Polen und der Ottomannischen Pforte, Frankfurt-Leipzig 1771; Gierowski J. A., Sejmik generalny księstwa mazowieckiego, Wr. 1948; Konopczyński W., Kazimierz Pułaski, Kr. 1931; tenże, Kiedy nami rządziły kobiety, Londyn 1960 s. 32, 56, 77–8, 86, 102, 126–8, 146, 155, 195, 209; tenże, Konfederacja barska; tenże, Polska a Turcja, W. 1936; tenże, Polska w dobie wojny siedmioletniej, W. 1909–11 I–II; Kraushar A., Repnin i Polska, W. 1900 I 312, 393, II 311; Mejbaum W., O tron Stanisława Augusta, Lw. 1918; Pułaski K., Szkice i poszukiwania historyczne, Pet. 1898 II 10 n., Lw. 1909 IV; tenże, Z życia księżnej Kurońskiej, W. 1890 s. 37–8, 44–5, 107–14, 129, 141, 151, 166–7, 205, 214; Smoleński W., Wybór pism, W. 1954; – Archiwum wróblewieckie, Wyd. W. Tarnowski, Lw. 1878 III 115–27; Diariusze sejmowe z w. XVIII, Wyd. W. Konopczyński, W. 1911–37 I, II; Elektorów poczet, Wyd. O. Pietruski, Lw. 1845; Konfederacja barska, Wybór tekstów, Oprac. W. Konopczyński, Kr. 1928; Kreczetnikow P., Radom i Bar 1767–1768. Dziennik wojennych działań, P. 1874 s. 66, 77, 80, 89, 99, 135, 149, 241; Materiały do konfederacji barskiej, Wyd. S. Morawski, Lw. 1851 s. 22–7, 29, 32, 38–51, 69, 73–9, 83, 94, 99, 207–10, 232, 241, 253–7, 275–6, 291–9, 311–2, 348; Puttkamer J. A., Krótkie zebranie, okoliczności, w: Polityka i ustrój Generalności konfederacji barskiej, Wyd. W. Konopczyński, Arch. Kom. Hist., Kr. 1930 XIV; Skarbiec historii polskiej, Wyd. K. Sienkiewicz, Paryż 1839–40 I 169, 171, 175–6, 179, 186, II 84–6, 89–91, 106–8, 114; Vol. leg., VII 127, 136, VIII 188; Wybicki J., Życie moje, Wyd. A. Skałkowski, Kr. 1927; Z pamiętnika konfederatki ks. Teofili z Jabłonowskich Sapieżyny, Wyd. W. Konopczyński, Kr. 1914; Źródła odnoszące się do pierwszego okresu panowania Stanisława Augusta po r. 1773, Wyd. H. Schmitt, Lw. 1884 s. 3, 36, 52, 123, 125; – AGAD: Arch. Radziwiłłowskie, Arch. Roskie rkp. IX/24; Arch. Państw. w Ł.: Arch. Potockich i Ostrowskich z Maluszyna rkp. 11/45 p. 62, Zbiory Bartoszewiczów, Teki Wessla rkp. nr 133, 134, 170, 251, 255, 257, 266, 272, 275, 281, 282, 299, 300, 301, 302; B. Czart.: rkp. nr 831, 832, 837, 941, 942, 943, 945, 946, 947; B. Jag.: rkp. nr 394, 397, 3050, 6672; B. Narod.: rkp. Pol. F IV 162 (w odpisach autora); B. Ossol.: rkp. 321, 1907, 3024, 3035; B. PAN w Kr.: rkp. 1145; Zakł. Dok. IH PAN w Kr.: Teki Pawińskiego: Lauda ciechanowskie, liwskie, różańskie, łukowskie; – Informacje księży Kazimierza Sujkowskiego i Romana Syczewskiego.
                                                                                                                                                                                                                           Wacław Szczygielski