Podoski Michał Hieronim h. Junosza (XVIII w.), poseł na sejmy, kasztelan rypiński, potem dobrzyński. Był synem Mikołaja (zob.) i Marianny z Rokitnickich, bratem Józefa (zob.), Tymoteusza (zob.), Gabriela (zob.) i Franciszka (zob.). Pisał się «na Podosiu». W r. 1749 był pułkownikiem wojsk kor. W r. 1754 P. otrzymał po bracie Józefie Antonim urząd starosty grodzkiego bobrownickiego, który cedował w r. 1765 bratu Franciszkowi. Dn. 14 XII 1754 został szambelanem królewskim. Miał też czas jakiś starostwo dobrzyńskie oraz od pierwszej połowy lat sześćdziesiątych rypińskie. W r. 1761 posłował z ziemi dobrzyńskiej na sejm nadzwycz. w Warszawie (27 IV – 2 V). Sejmik lipieński «boni ordinis» 15 IX 1761 wybrał P-ego «jako peritum legum et bellicarum» komisarzem na Trybunał Skarbowy w Radomiu na r. 1762. Równocześnie przekazano mu polecenie dokonania lustracji regimentu pieszego gwardii koronnej w Warszawie. Ponieważ P. pensję należną mu za funkcję komisarską przekazał na potrzeby ziemi dobrzyńskiej, sejmik wyrażał mu za to specjalne podziękowanie. Dn. 6 II 1764 P. na rozdwojonym sejmiku został przez liczniejszą część szlachty, reprezentującą stronnictwo hetmańskie, wybrany na marszałka konfederacji ziemi dobrzyńskiej. P. ze swymi wyborcami nie uznawał legalności drugiego sejmiku, który opowiedział się za «familią». Mimo że sejm konwokacyjny zatwierdził na rugach posłów z tego ostatniego sejmiku, rozdwojenie w ziemi dobrzyńskiej trwało do r. 1765. Obok P-ego marszałkiem ziemi dobrzyńskiej tytułował się również Piotr Sumiński. Dn. 23 VII 1764 P. został na sejmiku w Lipnie obrany przez malkontentów posłem na sejm elekcyjny i 6 IX podpisał zgodnie ze swym przeciwnikiem P. Sumińskim i całą ziemią dobrzyńską, jako «poseł pierwszy z tejże ziemi», wybór Stanisława Poniatowskiego. Już wówczas niewątpliwie, podobnie jak jego starszy brat Józef Antoni, przeszedł na stronę «familii».
Dn. 1 VI 1765 został P. kasztelanem rypińskim. Dn 25 V 1767 przystąpił do zawiązanej w Lipnie konfederacji (przedradomskiej) ziemi dobrzyńskiej i tegoż dnia, jako najstarszy z obecnych tam urzędników, odebrał przysięgę od konsyliarzy i marszałka konfederacji Józefa Macieja Nałęcza, podczaszego dobrzyńskiego. W czasie sejmu, zawiązanego pod węzłem konfederacji radomskiej, na posiedzeniu prowincji małopolskiej 13 X 1767 P. z oburzeniem mówił o tym, że na forum sejmowym nie ujawniono osób, które podpisały list wierzytelny, dany posłom konfederacji do carycy. Dochował jednak następnie wierności królowi; nie brał, podobnie jak i inni Podoscy, udziału w konfederacji barskiej, a w okresie pierwszego rozbioru stał przy monarsze nieodstępnie. Sejm 1773–5 r. nadał mu prawem emfiteutycznym na lat 50 starostwo rypińskie w ziemi dobrzyńskiej; dn. 23 X 1775 dostał urząd kasztelana dobrzyńskiego; dn. 8 XI 1776 król wyróżnił go ponadto Orderem Św. Stanisława, a w r. 1777 godnością swego szambelana. Dn. 23 VIII 1776 P. podpisał akt konfederacji generalnej obojga narodów. W r. 1780 pełnił funkcję komisarza Sądu Zadwornego Referendarii Koronnej. W styczniu 1782 dostał Order Orła Białego. Był sędzią sejmowym w okresie między sejmami: z ramienia sejmu 1780 r. na kadencję czwartą (1 II – 31 V 1782), z sejmu 1782 r. na tę samą kadencję 1784 r., z sejmu 1784 r. na kadencję trzecią (1 X 1785 – 28 II 1786) i z ramienia sejmu 1786 r. na kadencję czwartą (1 II – 31 V 1788). Akt konfederacji generalnej z 7 X 1788 podpisał dopiero 21 V 1789. W czasie Sejmu Czteroletniego, wierny królowi, trzymał się jego dyrektyw. Dziedziczył w pow. rypińskim (ziemi dobrzyńskiej) dobra: Rusinowo (6 wsi), Starorypin (6 wsi ) i Okalewo (ok. 20 wsi), które sprzedał w r. 1789 Mikołajowi Chełmickiemu. Posiadał również w ziemi wyszogrodzkiej klucz Korytowo, w Zakroczymskiem Strzembowo, w Ciechanowskiem Kmiecie (Kmice), w ziemi warszawskiej Czubin. Żona, Józefa z Kanigowskich, jedna z sukcesorek Wojciecha Opalińskiego, wniosła mu nadzieję na pokaźną fortunę. Miał również dobra na Ukrainie i w nich osiadł po rozbiorach.
Z zamiłowania hodował «w stułokciowych schronieniach pod szkłem» «rzadkiej piękności tulipany, hiacynty i najwyborniejsze brzoskwinie». Posiadał «piekny dobór książek». Do późnej starości zachował doskonałą pamięć, przytomność umysłu, swadę oraz staropolską gościnność i uprzejmość. «Prawdziwa była rozkosz obcowania» z nim – relacjonował Antoni Andrzejowski. Miał P., wg niego, żyć 107 lat.
Przed r. 1756 P. poślubił Zuzannę von Heinrich, a ok. r. 1760 Józefę Kanigowską, córkę Franciszka, stolnika, od r. 1777 kaszt. wyszogrodzkiego, z którą miał dwóch synów: Franciszka (ur. 4 III 1764), dziedzica Rudna, star. rypińskiego, i Gabriela (żyjącego jeszcze w r. 1839), dziedzica dóbr Rusinowo, konsyliarza konfederacji dobrzyńskiej w r. 1792, oraz dwie córki: Joannę Franciszkę (ur. 25 XI 1765) i Elżbietę Kazimierę (ur. 23 XI 1773). Jedna z nich poślubiła Jana Proskurę, szambelana królewskiego (od r. 1788).
Finkel, Bibliogr.; Słown. Geogr., X (Rusinowo, Rypin); Boniecki, IX 225; Niesiecki; Uruski; Elektorów poczet; Łoza, Kawalerowie; – Borucki M., Ziemia kujawska pod względem historycznym, jeograficznym, archeologicznym, ekonomicznym i statystycznym, Włocławek 1882 s. 43; Kalinka W., Ostatnie lata panowania Stanisława Augusta, P. 1868 s. CLXXVII; Łoza, Hist. Orderu Orła Białego; Nowak J., Satyra polityczna Sejmu Czteroletniego, Kr. 1933; – Andrzejowski A., Ramoty starego Detiuka o Wołyniu, Wil. 1921 II 21–2; Kalendarz polityczny 1762, s. D; Kolęda Warszawska… 1765, s. C 10, 1766 s. C 12; Księgi Referendarii koronnej z drugiej połowy XVIII w., W. 1955 I; Lauda sejmików ziemi dobrzyńskiej, Kr. 1887; Magier, Estetyka Warszawy; Mémoires du roi Stanislas-Auguste I–II; Płata wojska i chleb zasłużonych… 1771, s. 51; Vol. leg., VII 256, VIII 835, 967, IX 3, 9, 32, 471; – AGAD: Księgi grodzkie bobrownickie, t. 32 (1781–5) k. 73, 79, 80, t. 36 (1792–4) k. 487, Księga grodzka zakroczymska t. 123 (1786–93) k. 78, 130; Arch. Państw. w L.: Łoś V 4–35; Arch. Paraf. w Rypinie: Libri bapt. (1764–1773); B. Czart.: rkp. 682, 929; B. Ossol: rkp. 3702; – Dembowski B., Rodowód i dzieje familii… Podoskich, mszp. w posiadaniu Marty Podoskiej Koch w Warszawie; – Informacje Zdzisława Ożarowskiego.
Wacław Szczygielski