Suski Michał Maurycy h. Pomian (zm. 1755), sekretarz królewski, łowczy i podczaszy łomżyński, regent kancelarii wielkiej koronnej, poseł na sejmy.
Wywodził się z ziemi łomżyńskiej, być może był wnukiem Pawła Suskiego (K. Niesiecki).
Prawdopodobnie w r. 1709, po powrocie do Polski podkanclerzego kor. Jana Szembeka, S. związał się z tym ministrem, zapewne początkowo jako jego sekretarz. W sierpniu 1710 miał już tytuł sekretarza królewskiego. Towarzysząc Szembekowi w podróżach, był z nim w styczniu 1712 w Saksonii, a jesienią t.r. w Gdańsku. Po objęciu t.r. przez Szembeka funkcji kanclerza w. kor. przeszedł S. do pracy w kancelarii wielkiej. W związku ze swymi obowiązkami przebywał w poł. r. 1714 w Dreźnie, a następnie w Rydzynie. Od początku r. 1718 został włączony do przygotowywania ekspedycji sejmowej i obsługi sejmu. Podczas obrad sejmu w Grodnie (październik–listopad) wykonywał pracę kancelaryjną: podpisywał i ekspediował dokumenty. Poparciu kanclerza zawdzięczał uzyskanie w Grodnie 19 XI t.r. urzędu łowczego łomżyńskiego. Od r. 1720 pełnił funkcję sekretarza pieczęci w. kor. W r.n. sprawował obowiązki podstarościego łomżyńskiego.
S. zajmował się ekspedycją sejmową również kolejnych sejmów, w l. 1720–6. Z czasem powierzono mu podpisywanie dokumentów z sądów kanclerskich, dekretów asesorskich i pozwów, oraz pieczętowanie dokumentów. Dn. 22 II 1723 marszałkował sejmikowi relacyjnemu w Łomży. Na sejmiku łomżyńskim 21 VIII 1724 został obrany posłem na sejm. W interesie dworu pilnował przebiegu obrad sejmiku generalnego mazowieckiego w Warszawie 12 IX t.r.; po jego zakończeniu został wysłany do poparcia kandydatur dworskich w Łęczycy. Na sejmie t.r. sprzeciwiał się postawieniu przed sąd sejmowy sprawców lipcowych zamieszek między protestantami a katolikami w Toruniu; wskazywał, że sprawa należy do sądu zadwornego króla. Często zabierał głos podczas obrad sejmu z limity w r. 1726. Na sesji 16 X t.r. domagał się wysłuchania relacji z konferencji z posłami cudzoziemskimi oraz przystąpienia do układania projektu korektury Trybunału. Został deputatem z Wielkopolski do przedstawienia postulatów izby poselskiej posłowi pruskiemu K. Ch. von Schwerinowi. W obszernym wystąpieniu 31 X poruszył większość problemów omawianych podczas obrad i zalecał zachowanie przyjaźni z sąsiadami, jednak zapowiedział, że w przyszłości zajmie się szkodami czynionymi na pograniczu przez stronę pruską. Szczególnie ostro występował przeciw dysydentom szukającym poparcia u obcych dworów; domagał się dla nich kary śmierci i konfiskaty dóbr. Zdecydowanie sprzeciwiał się łamaniu praw (eksceptów) mazowieckich przez Żydów. W interesie szlachty łomżyńskiej domagał się utworzenia w tej ziemi nowego grodu w Ostrołęce. Zobowiązał się poprzeć projekt prolongaty obrad sejmu. Był deputatem izby poselskiej do rozliczeń skarbu kor. i został wyznaczony do deputacji do konferencji z dyplomatami pruskimi. W r. 1727 pełnił funkcję plenipotenta Szembeka w jego sprawach gospodarczych. Na zlecenie Komisji Skarbowej, zajmującej się zarządem królewskich dóbr stołowych, sporządził w r. 1729 inwentarz ekonomii kozienickiej i raport z jej stanu. Na sejm 1730 r. posłował z ziemi łomżyńskiej. Sejmik relacyjny łomżyński 22 I 1731 wysłał go w poselstwie do króla Augusta II. Dn. 20 II t.r. uczestniczył w konferencji z posłem pruskim K. G. Hoffmannem, wyznaczonej jeszcze przez sejm 1726 r. Brał udział w przygotowaniu sejmu nadzwycz. 1732 r.
Przed sejmem nadzwycz. 1733 r. łomżyński sejmik poselski został zerwany, a posłów wybrano dopiero na powtórnym sejmiku; S. jednak zapewnił sobie funkcję poselską przez wpisanie go w skład posłów z Inflant. Podczas obrad występował przeciw bezproduktywnym sporom w sprawach proceduralnych. Gdy śmierć Augusta II (1 II t.r.) przerwała sejm, wyznaczony został do organizacji pogrzebu króla i jako «subdirector» otrzymał 500 zł na koszty wystawienia ciała królewskiego. Na sejmie konwokacyjnym t.r. reprezentował ziemię łomżyńską, 27 IV podpisał akt konfederacji sejmowej. Wywołał burzliwą dyskusję, opowiadając się 9 V za usunięciem posłów dysydentów z izby poselskiej. Podkreślał, że «diversitas reliogiosorum wprowadza diversitas animorum, diversitas animorum wprowadza multitudinem dissensionum a stąd zguba Rzeczypospolitej…». Narzekając na niechęć szlachty do podnoszenia podatków, domagał się aukcji wojska, chociaż nie miał na to nadziei «bo u nas Polaków tak się zawsze dzieje, że nigdy nic nie uczynimy z chęci i ochoty, chyba z musu kiedy ciężko». Z sejmu tego wyznaczono go na komisarza do ekonomii sandomierskiej i samborskiej. Wiosną t.r. od wysłanników saskich J. G. Wackerbartha-Salmoura i H. Baudissina otrzymywał pieniądze na działalność w sprawie kandydatury Wettyna. Również na sejm elekcyjny posłował S. ze swojej ziemi. Być może 12 IX oddał głos na Stanisława Leszczyńskiego (był wymieniony w spisie elektorów), potem jednak znalazł się w gronie zwolenników elektora saskiego Fryderyka Augusta II, którzy 5 X wybrali go na króla. Wszedł do konfederacji warszawskiej, zawiązanej dla poparcia Augusta III i został wyznaczony do jej sądów. Wybrano go też na rezydenta do boku królewskiego i do deputacji układającej pacta conventa. W październiku na zamku warszawskim brał udział w sesjach przedstawicieli konfederatów z wysłannikami saskimi, a 1 XI podpisał pacta conventa. Był członkiem deputacji konfederatów, wysłanej na powitanie króla do Tarnowskich Gór. Uczestniczył w koronacji Augusta III w styczniu 1734 w Krakowie oraz w sejmie koronacyjnym. Ponieważ z powodu zbyt małej liczby posłów sejm ten nie mógł się odbyć, S. popierał inicjatywę spisania manifestu, tłumaczącego przyczyny tego niepowodzenia i przekształcenia zgromadzenia w radę konfederacji. Ułożył projekt tzw. reasumpcji konfederacji, wzorując się na aktach generalnej konfederacji sandomierskiej z r. 1704. Dokooptowany do grona konsyliarzy konfederacji, wziął udział 30 VII 1734 w radzie konfederacji w Oliwie. Uczestniczył też w obradach walnej rady konfederackiej w Warszawie (styczeń–marzec 1735) oraz był na radzie w Warszawie 6 VI 1735, na której wygłosił mowę. Jako stronnik saski działał na rzecz przygotowania sejmu pacyfikacyjnego t.r. Przywiózł z Warszawy ekspedycję na sejmik przedsejmowy ziemi łomżyńskiej, zwołany na 16 VIII i został wybrany na posła. Na sejmie pacyfikacyjnym namawiał opozycjonistów do przystąpienia do wyboru marszałka i do przyjęcia projektu gwarancji królewskiej wycofania wojsk saskich z Rzpltej. Dn. 2 XI, w ostatnim dniu przeznaczonym na obrady izby poselskiej, z żalem stwierdził, że z powodu uporu opozycji, starania króla nie doprowadziły do uratowania sejmu, w związku z czym proponował odnowienie konfederacji. Zaraz po rozpoczęciu sejmu otrzymał 29 IX nominację na podczaszego łomżyńskiego, a przed 5 X również na regenta kancelarii mniejszej kor. Po niedoszłym sejmie uczestniczył 5 XI w posejmowej radzie konfederacji warszawskiej. Był też na kolejnej radzie konfederacji w Warszawie 22 i 23 III 1736. Zajmował się przygotowaniem sejmu pacyfikacyjnego t.r. Wobec zerwania sejmiku łomżyńskiego dwór wpisał go na listę posłów woj. inflanckiego. Na sejmie tym wskazywał S. sposoby sprawnego przebiegu obrad, m.in. zwalczał projekty limity sejmu na czas ewakuacji wojsk obcych, namawiał do łączenia się izby poselskiej z senatem, popierał projekt generalnej amnestii. Wyznaczony do komisji do dóbr Stanisława Leszczyńskiego oraz do komisji do oddania klejnotów Rzpltej Janowi Moszyńskiemu, podskarbiemu w. kor., uczestniczył w pracach tej ostatniej w Krakowie (styczeń–luty 1737).
W r. 1737 wszedł S. do komisji królewskiej powołanej dla zbadania doniesień o nielegalnym osiedlaniu się Żydów w Lublinie. Być może jako komisarz woj. inflanckiego brał udział w pracach komisji do aukcji wojska, która w l. 1736 i 1738 obradowała pod kierunkiem prymasa Teodora Potockiego i przygotowała odpowiedni projekt. Włączył się do przygotowania sejmu 1738 r., nie został jednak posłem, gdyż sejmik łomżyński został zerwany. Na sejm 1740 r. posłował ponownie z woj. inflanckiego. Wielokrotnie zabierał głos w dyskusji nad aukcją wojska. Choć początkowo miał zastrzeżenia wobec przeznaczenia na aukcję podatku «ultimae consummentiae» (czopowego i szelężnego generalnego), ostatecznie poparł taki projekt. Proponował, by komisarzy do spraw aukcji wyznaczyć na sejmie, a nie na sejmikach, ponieważ zerwanie sejmików spowodowałoby utrudnienia w realizacji reformy. Podkreślił, że w sytuacji międzynarodowej zaistniałej po śmierci cesarza Karola VI niezbędne jest pomyślne zakończenie sejmu oraz aukcja wojska. Ponownie też zachęcał izbę poselską do łączenia się z senatem. W czasie obrad był deputowany 22 X z sesji prowincjonalnej wielkopolskiej do małopolskiej.
W r. 1746 był S. jednym z egzekutorów testamentu zmarłego t.r. gen. Zygmunta (Jana) Adolfa Rybińskiego. Przynajmniej od 15 XII t.r. sprawował funkcję regenta kancelarii w. kor. (zrezygnował w lipcu 1754). Także w r. 1746 został powołany do komisji królewskiej do rozpatrzenia spraw spornych między unitami i prawosławnymi, która działała do początku l. pięćdziesiątych pod przewodnictwem bp. płockiego Antoniego Sebastiana Dembowskiego. W r. 1753 wszedł do komisji królewskiej do rozgraniczenia miasteczka Wohyń w ekonomii brzeskiej (lit.) od dóbr podstolego drohickiego Mikołaja Kuczyńskiego. Jeden z komisarzy tej komisji, pamiętnikarz Marcin Matuszewicz, wspominał, że S. «był poseł dobry na sejmach, ale potem przez starość nie miał tak mocnego pojęcia».
S. posiadał wieś Żelazną w ziemi czerskiej kupioną od Przecława Jana Siemońskiego, chorążego winnickiego. Trzymał też wieś Płock w ziemi łomżyńskiej, tenutę Gwoździak (Guzdzik) również w woj. mazowieckim i wieś Rawicę, w woj. sandomierskim w pow. radomskim. Zmarł 5 XII 1755, został pochowany zapewne w kościele Bernardynów w Górze (obecnie Góra Kalwaria).
Z małżeństwa z Anną z Karlińskich h. Ostoja pozostawił S. córkę Mariannę, zamężną za Wojciechem Rzyszczewskim (zob.).
Boniecki (Karlińscy); Elektorowie; Niesiecki; – Brodzicki C., Łomża w latach 1529–1795, Łomża 2000; Dygdała J., Adam Stanisław Grabowski (1698–1766). Biskup, polityk, mecenas, Olsztyn 1994; Konopczyński W., Stanisław Konarski, W. 1926; Palkij H., Sejmy 1736 i 1738 roku. U początków nowej sytuacji politycznej w Rzeczypospolitej, Kr. 2000; Perłakowski A., Jan Jerzy Przebendowski jako podskarbi wielki koronny (1703–1729). Studium z funkcjonowania ministerium, Kr. 2004; Skibiński M., Europa a Polska w dobie wojny o sukcesję austriacką w latach 1740–1745, Kr. 1913 I; – Matuszewicz, Diariusz; Teka Podoskiego, IV 16, 311, 504, 585, 604, 612–13, 616–18, 623, 640–1, 655, 677–8, 687, 713, 743, 746, 789; Vol. leg., VI 416, 646; – „Gaz. Pol.” 1736 nr 89, 95; „Kur. Pol.” 1731 nr 62, 63, 1746 nr 508, 1755 nr 303; – AGAD: Metryka Kor., t 254 k. 86v–7, t. 255 k. 263v–4, Sig. 18 s. 139, Sig. 19 s. 1a, 86, 96, 100, 136, Sig. 20 s. 3, Arch. Publ. Potockich, rkp. 58 s. 744, rkp. 67 k. 109, rkp. 70 k. 34, 40, Zbiór I. Przyjemskiego, t. I s. 584, t. III s. 1335–45, t. VIII s. 208, Arch. Skarbu Kor., Dz. IV 20 k. 52, Rachunki sejmowe, 79a k. 14, Arch. Kameralne, I/2; AP w Kr., Oddz. na Wawelu: Castr. Sandec., 149 s. 695; AP w L.: RMO Lublin 197 k. 509; B. Czart.: rkp. 209 s. 167–9, rkp. 463 s. 143–9, rkp. 502 s. 359–62, rkp. 556 s. 39–42, rkp. 571 s. 425–8, rkp. 577 s. 95–135, rkp. 578 s. 432, rkp. 590 s. 30, rkp. 601 s. 9–16, 408–41, rkp. 602–603, 1131 s. 51, rkp. 1793 s. 55–62, rkp. 1796 s. 151, rkp. MNK 51 s. 634, 665–6, 695, 700–1, 707, 794, 891–2; B. Jag.: rkp. 6295 s. 422, rkp. 6308 k. 112; B. Kórn.: rkp. 431 s. 7, 37, 53–4, 102–5, 107, 201–4, rkp. 865 k. 242; B. Narod.: BOZ, rkp. 950 k. 335, 337–8, 340–1; B. Nauk. PAU i PAN w Kr.: rkp. 294 k. 8, rkp. 310 k. 7v, rkp. 8332 k. 228–33v, 256–61, 264–6v; B. Ossol.: rkp. 299 k. 16v, 17v, rkp. 3579 III k. 25v, 71–1v, 85v, 95v, rkp. 6611 s. 8; Österreichisches Staatsarchiv, Haus-, Hof- und Staatsarchiv w Wiedniu: Polen II 10 Berichte 1733 k. 157, 286.
Henryk Palkij