Mosiołek Michał, pseud. Czytelnik, Kosieńczyk, Radomczyk, M. Radomczyk, Włościanin (1867–1898), pisarz ludowy, bibliofil. Ur. 16 VIII w Wysokiej koło Szydłowca, był synem biednego chłopa Antoniego i Katarzyny z Szymczaków. Nie uczęszczał do szkoły. Sam nauczył się czytać, a jego samokształceniem pokierował później Antoni Błażewicz, działacz ludowy i dzierżawca folwarku Podzamcze. Pod jego wpływem M. zaczął pisać i ok. r. 1887 zadebiutował jako pierwszy chłopski korespondent tygodnika „Zorza”, gdzie ogłosił artykuł o życiu wsi Wysokie. Później współpracował z „Gazetą Świąteczną”, „Słowem” i „Gazetą Radomską”. M. posiadał znaczną łatwość pisania i w swoich licznych korespondencjach (ogłaszanych anonimowo lub pod pseud.) poruszał różnorodne tematy, jak ubóstwo i rozwarstwienie wsi, zły stan zdrowia ludności wiejskiej, alkoholizm, zacofanie i konflikty społeczne. Propagował m. in. zmianę sposobów uprawy roli i stosowanie lepszych nasion. Pisał także na tematy folklorystyczno-historyczne, a u schyłku życia rozpoczął twórczość literacką. M. był również bibliofilem i z własnych środków oraz darów Błażewicza i Konrada Prószyńskiego (Promyka) zgromadził kilkusettomowy księgozbiór, który udostępniał miejscowej ludności. Pragnąc ochronić książki przed zaczytaniem, sam nauczył się introligatorstwa. Później zajmował się oprawą książek w celach zarobkowych i wykorzystując własne doświadczenia napisał podręcznik introligatorstwa dla samouków, pt. Domowa nauka oprawiania książek (W. 1899 i wyd. następne w l. 1908 i 1922), w którym konsekwentnie, choć bez powodzenia, stosował słownictwo polskie zamiast terminów obcojęzycznych. W swej rodzinnej wsi szerzył M. oświatę i chronił chłopów przed wyzyskiem; przez dłuższy czas był ławnikiem sądu gminnego. Z powodu złych warunków materialnych i konieczności stałego dorabiania w charakterze robotnika rolnego, cieśli i skrzypka M. zachorował na gruźlicę. (Z pobudek moralnych nie przyjął posady pisarza gminnego ani kierownictwa monopolowego sklepu ze sprzedażą wódki). Zmarł 24 IV 1898 w Wysokiej i został pochowany na tamtejszym cmentarzu. Ożeniony od r. 1890 z Apolonią z Ciupów, miał dwu synów: Stanisława i Władysława.
Kilka nowel M-a przypomniał Henryk Syska w r. 1962 (Nowele, W.).
Słown. Pracowników Książki Pol.; – Gocel L., Przypadki Jej Królewskiej Mości Książki, Wr. 1963 s. 330, 337–8; Palacz T., M. Mosiołek (1867–1898), działacz i pisarz chłopski z Wysokiej, „Biul. Kwartalny Radomskiego Tow. Nauk.” T. 9: 1972 z. 3–4 s. 85–96; Pigoń S., Zarys nowszej literatury ludowej, Kr. 1946; Syska H., Pierwszy korespondent i pisarz chłopski, w: M. M., Nowele, W. 1962 s. 5–27; – Nekrologi z r. 1898: „Gaz. Świąteczna” nr 904 s. 8, „Kur. Warsz.” nr 115 (M. Malinowski), „Słowo” nr 98 (K. Prószyński), „Tyg. Ilustr.” nr 19 s. 365 (fot.), „Wędrowiec” nr 19 s. 369 (fot.); – List ks. W. Krakowicza, proboszcza w Wysokiej, z 25 IV 1974 (w posiadaniu autora biogramu).
Józef Długosz