INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Michał Puzyna h. Oginiec      kościół w Gwoźdźcu - pocztówka - w Stanisławowie, nakł. E. Schreiera, 1910 - w zbiorach Biblioteki Narodowej w Warszawie - źródło kopii cyfrowej: POLONA.pl - domena publiczna - fragment.

Michał Puzyna h. Oginiec  

 
 
Biogram został opublikowany w 1986 r. w XXIX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Puzyna Michał h. Oginiec (zm. 1723), pisarz w. lit.. Był wnukiem Hieronima (zob.), synem Andrzeja, kaszt. mińskiego, i Eufrozyny z Chrząstowskich, bratem Krzysztofa Dominika (zob.) i Stefana (zob.).

W młodości P. zapewne służył w wojsku. W r. 1697 uczestniczył w elekcji i oddał głos na Augusta II. Należał do stronnictwa antysapieżyńskiego, brał udział w bitwie pod Olkiennikami 18 XI 1700 i podpisał „Postanowienie generalne stanów WXL … na zjeździe walnym … pod Olkiennikami uchwalone” 2 XII t. r. W czasie wojny północnej P. zapewne dochował wierności Augustowi II; świadczyć o tym mogą nadania królewskie w pierwszych latach po powrocie Wettyna do Rzpltej, a także używany przez P-ę tytuł dworzanina królewskiego. P. uczestniczył w Walnej Radzie Warszawskiej 1710 r., na której wyznaczono go do komisji gdańskiej. Dn. 3 II 1711 P. otrzymał star. stęgwilskie. W r. 1712 regent lit., z sejmu kwietniowego t. r. wysłany został w poselstwie do cara Piotra I. Instrukcję z kancelarii lit. P. otrzymał 19 IV t. r. Tytułowano go już chorążym nadwornym lit., choć zapis z metryki lit. pochodzi z 18 VIII t. r. P. pospieszył do Rygi, licząc, że zastanie tam cara, spotkał go jednak po drodze 12 VII t. r. w Mitawie. Kanclerz G. I. Gołowkin poradził P-ie udać się za Piotrem I do Elbląga, aby tam uzyskać posłuchanie. Dn. 22 VII t. r. P. był na audiencji u cara, następnie od 28 VII t. r. odbył kilka konferencji z Gołowkinem w obozie rosyjskim pod Szczecinem. P. miał m. in. upomnieć się o Inflanty, żądać wycofania rosyjskiego garnizonu z Elbląga, usunięcia wojsk rosyjskich z Kurlandii i przestrzegania praw tego księstwa. W rozmowach z Gołowkinem P. złagodził niektóre ostre i kategoryczne sformułowania instrukcji, 15 VIII t. r. przekazał stronie rosyjskiej trzydziestopunktowy memoriał z żądaniami polskimi. W miesiąc później otrzymał od kanclerza pisemną odpowiedź w imieniu Piotra I, datowaną w Greifswaldzie (Gryfii).

W kwietniu i maju 1715 P. z polecenia Augusta II przebywał w Wilnie z misją odebrania starych ceł lit., trzymanych dotąd przez podskarbiego i hetmana w. lit. na mocy uchwały konwokacji 1697 r. Asystowali mu żołnierze sascy. P. zawarł kontrakt na 100 000 tynfów na dzierżawę ceł «byle te cła JKMci nieprzyjaciołom pańskim … nie dostały się». Podczas pobytu w Wilnie P. donosił listownie kanclerzowi Janowi Szembekowi o panujących tam nastrojach i przygotowaniach hetmana w. lit. Ludwika Pocieja do zwołania konwokacji generalnej na Litwie. W r. 1717 P. miał chorągiew petyhorską w pułku królewicza. Dn. 11 I t. r. został mianowany pisarzem w. lit. Na sejm grodzieński 1718 r. P. posłował z pow. upickiego, aktywnie uczestniczył w obradach, zachęcając do połączenia izb i dyskutowania na tym forum o ewakuacji wojsk rosyjskich. Był deputowanym do układania konstytucji. Podczas obrad w izbach połączonych 14 XI 1718 czytał swój projekt «ratione liberae vocis», który zebrani zaakceptowali w nieco skróconej formie. Konstytucje pierwszej tury sejmu podpisał «salvae praecustoditione o sukcesorach księżniczki neuburskiej». W drugiej turze obrad z limity w styczniu 1720 P. nie uczestniczył, ponieważ jako sekretarz poselstwa woj. mazowieckiego Stanisława Chomentowskiego udał się do Petersburga. Poselstwo przybyło do Petersburga na początku marca 1720. Miasto zrobiło duże wrażenie na P-ie, podziwiał jego wielkość i rozmach, z jakim zostało zbudowane. W literaturze historycznej to właśnie P-ie przypisuje się anonimowy opis Petersburga, pochodzący z r. 1720, jednak z pewnych sformułowań tekstu wynika jasno, że sekretarz poselstwa nie mógł być jego autorem. P. uczestniczył u boku Chomentowskiego w audiencjach u Piotra I i rozmowach z ministrami rosyjskimi. Opuścił Petersburg 3 VIII t. r., w drodze powrotnej zatrzymał się w Rydze (jeszcze w r. 1764 sukcesorowie P-y upominali się o niewypłaconą mu pensję 2 000 talarów za misję sekretarza poselstwa).

W r. 1716 P. na prośbę swojego brata, jezuity, Stefana zakupił w Gdańsku drukarnię i ofiarował ją warszawskiemu kolegium jezuickiemu. Żona, Zofia z Potockich, córka Andrzeja, star. jabłonowskiego, wniosła mu w posagu rozległe dobra Gwoździec w ziemi halickiej. W r. 1721 małżonkowie odnowili kościół pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najśw. Marii Panny w Gwoźdźcu i ufundowali przy nim klasztor Bernardynów dla 6 ojców, 2 kleryków i 4 braci. Fundację tę potwierdziła Puzynina w r. 1723 już po śmierci męża, który zmarł t. r.

P. miał dwie córki: Konstancję, zamężną za Krzysztofem Mierzejowskim, kaszt. sochaczewskim, i powtórnie za Stanisławem Puzyną, oraz Franciszkę, za Adamem Mrozowickim, regimentarzem ukraińskiej partii wojska kor., star. stęgwilskim. Wdowa Zofia (zm. ok. 1729) wyszła za mąż za Ludwika Kalinowskiego, star. winnickiego. Sukcesorowie P-y do 1746 r. upominali się o wynagrodzenie za sumę 100 000 złp., ulokowaną przez P-ę w dobrach stołowych i ekonomiach królewskich na Litwie, z której skarb królewski nie wypłacał procentów od śmierci Augusta II.

 

Słown. Geogr., (Gwoździec); Niesiecki; Żychliński, XIII; Elektorów poczet; Ptaszycki J., Knjazja Puzyny, Pet. 1899 s. 36–7; – Bazylow L., Polacy w Petersburgu, W. 1984; Gierowski J., Między saskim absolutyzmem a złotą wolnością, Wr. 1953 s. 274; Kętrzyński W., Petersburg w r. 1720 wg opisu Polaka, „Przew. Nauk. i Liter.” T. 2: 1877 s. 615; Prusinowski J., Krupowicz M., Po ziarnie. Zbiorek pamiątkowy, Wil. 1861 s. 249; Załęski, Jezuici, III; – Akta grodz. i ziem., XXV; Pis’ma i bumagi imperatora Petra Velikogo, Moskva 1946 XII cz. 1, 2; Postanowienie generalne stanów WXL pod Olkiennikami uchwalone (AD) 1700; Teka Podoskiego, VI 182, 221, 258, 277, 490; Vol. leg., V. 896, VI 189, 366, 387; Zawisza K., Pamiętniki, W. 1862 s. 353; – Arch. Prow. OO. Bernardynów w Kr.: rkp. XIX–1; B. Czart.: rkp. 469 k. 259, 275, 359, rkp. 470 k. 33, rkp. 478 k. 583, 587, rkp. 5926.

Ewa Szklarska

 

 
 

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

dwór króla Augusta II, dary dla jezuitów, dary dla zakonów, rodzeństwo - 5 (w tym 4 braci), opieka nad bernardynami, opieka nad jezuitami, elekcja Augusta II w 1697, pisarstwo wielkie litewskie, pertraktacje z Rosjanami, posiadanie pałacu w Warszawie, Bitwa pod Olkienikami 1700, sejm 1718, zwyczajny, grodzieński, żona - Potocka, posłowanie z Pow. Starodubowskiego (egzulanckiego), sprawa obecności wojsk rosyjskich w Rzeczypospolitej, starostwo stejgwilskie (Woj. Trockie), odnawianie kościołów, dobra w Woj. Lubelskim, opozycja antysapieżyńska, dobra w Ziemi Halickiej, dzieci - 4 (w tym 2 synów), zięć - Kasztelan Sochaczewski, zięć - Mrozowicki, brat - jezuita, poselstwo do cara, brat - geograf, poselstwo do Rosji, brat - tłumacz, książęta Puzynowie ("z Kozielska", Rurykowicze?), herb Oginiec, pałac Branickich w Warszawie, zięć - konfederat barski, brat - poseł na sejm I RP, zięć - poseł na sejm I RP, ojciec - starosta w Woj. Trockim, ojciec - poseł na sejm I RP, brat - Kasztelan Mścisławski, brat - starosta w Woj. Trockim, szefostwo chorągwi petyhorskiej, poselstwo do Petersburga, brat - doktor teologii, brat - doktor filozofii, królewszczyzny w Woj. Trockim, brat - Wojewoda Mścisławski, zięć - regimentarz generalny wojsk koronnych, sejmy XVIII w. (1 poł.), dzierżawa ceł, zakup drukarni, sprawa przynależności Inflant, teść - starosta w Woj. Ruskim, zięć - starosta w Woj. Trockim, brat - marszałek Trybunału Głównego Litewskiego, sejm 1710 (Walna Rada Warszawska), posłowanie z Pow. Upickiego, zięć - urzędnik ziemski lwowski, sejm 1720 styczniowy, warszawski, ojciec - urzędnik ziemski upicki, komisje sejmowe gdańskie, ojciec - Kasztelan Miński, matka - córka urzędnika ziemskiego żmudzkiego, matka - Chrząstowska, matka - córka urzędnika grodzkiego żmudzkiego, stryj - urzędnik ziemski upicki, fundowanie klasztorów (XVIII w.), brat - ksiądz, tytuł książęcy (niejasnego pochodzenia)
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Chmura tagów

 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.