Symonowicz (Szymonowicz) Michał (1775–1826), misjonarz, wizytator warszawskiej prowincji Zgromadzenia Księży Misjonarzy.
Ur. 3 IX w Tykocinie.
S. uczęszczał do szkół w Tykocinie. Dn. 29 IX 1791 wstąpił w Warszawie do Zgromadzenia Księży Misjonarzy. Śluby zakonne złożył 30 IX 1793. W l. 1793–7 studiował filozofię i teologię w warszawskim Seminarium Księży Misjonarzy przy kościele Świętego Krzyża (Seminarium Świętokrzyskim). Jeszcze jako kleryk wykładał tam filozofię. Dn. 14 IX 1798 otrzymał święcenia kapłańskie z rąk sufragana poznańskiego bp. Jana Chrzciciela Albertrandiego. Od t.r. był w Seminarium Świętokrzyskim wykładowcą filozofii, a później teologii dogmatycznej i prawa kanonicznego. W r. 1813 został prefektem (proboszczem) parafii Świętego Krzyża. Dn. 10 IX 1814 uczestniczył w uroczystościach złożenia zwłok ks. Józefa Poniatowskiego w podziemnej kaplicy Świętego Krzyża (znajdowały się tam do czasu przeniesienia ich 22 VII 1817 do grobów królewskich na Wawelu). Po utworzeniu Uniw. Warsz. w r. 1816 został powołany na Katedrę Dogmatyki na Wydz. Teologicznym; 27 I 1817 ogłosił program wykładów z teologii dogmatycznej. Niebawem jednak zrezygnował z pracy na uniwersytecie, przestał też wykładać w Seminarium Świętokrzyskim.
Dn. 21 VI 1817, po rezygnacji ks. Jakuba Basińskiego, został S. mianowany wizytatorem warszawskiej prow. Zgromadzenia Księży Misjonarzy; po wizytacji domu i Seminarium Świętokrzyskiego mianował radę prowincjalną. Od t.r. do śmierci pełnił obowiązki dyrektora Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia prow. warszawskiej; w l. 1818–26 kierował do nich corocznie listy okólne przypominające o ich powołaniu i obowiązkach. Należał do popularnych kaznodziejów i wpływowych osobistości w Warszawie. Cieszył się zaufaniem w. ks. Konstantego i przez wiele lat był spowiednikiem jego żony, Joanny Grudzińskiej. Wiedzę i walory moralne S-a wysoko cenił bp Jan Paweł Woronicz, nazywając go światełkiem misjonarskim. Popierany przez w. ks. Konstantego, był S. wymieniany w r. 1817 wśród kandydatów na arcybiskupstwo warszawskie, ale wymówił się od tej godności. S. nadzorował pracę w seminariach diecezjalnych, wizytował placówki misjonarskie, m.in. w r. 1823 domy w Tykocinie i Siemiatyczach oraz szpital Sióstr Miłosierdzia w Białej (Podlaskiej). Uczestniczył t.r. w pogrzebie ks. Adama Kazimierza Czartoryskiego, pochowanego w podziemiach kościoła Świętego Krzyża. W r. 1824 był obecny na uroczystości wręczenia przez bp. Woronicza paliusza abp. warszawskiemu Wojciechowi Skarszewskiemu oraz położył kamień węgielny pod szpital Szarytek w Mieni. W r. 1825 przeprowadził wizytację domu księży misjonarzy na Stradomiu w Krakowie i mianował radnych domu. Opiekował się klasztorem wizytek w Warszawie. Przyczynił się do założenia gabinetu fizycznego w Seminarium Świętokrzyskim i pełnił funkcję prefekta seminaryjnej biblioteki. Kontynuując pracę ks. Andrzeja Pohla, który opisał dzieje parafii Świętego Krzyża w l. 1735–82, doprowadził je do r. 1825 (Status domus seu continuatio descriptionis status domus Varsaviensis Congr. Missionis ad S. Crucem […] ab anno 1735 facta, rkp. zaginął podczas powstania warszawskiego 1944 r.). W „Rozmaitościach Warszawskich” (1825 nr 2–3) opublikował Opis historyczny kościoła parochialnego św. Krzyża XX. Misjonarzy w Warszawie. Zmarł 23 VI 1826 w Warszawie, został pochowany w katakumbach kościoła Świętego Krzyża. W pogrzebie uczestniczyło kilku biskupów, a mszę pontyfikalną celebrował bp augustowski Mikołaj Jan Manugiewicz.
W Arch. Księży Misjonarzy na Stradomiu w Krakowie przechowywane są rękopisy prac S-a: Kościół św. Krzyża. Duplikaty dotyczące kościoła Zgromadzenia i seminarium (omawiający dzieje misjonarzy warszawskich od ich przybycia do Polski w r. 1651) oraz Kazania świętalne (spisane przez anonimowego autora).
Portret olej. na blasze w domu Świętego Krzyża w W.; Dwie miniatury w domu Księży Misjonarzy na Kleparzu w Kr.; Sztych w domu Księży Misjonarzy na Stradomiu w Kr.; – Enc. Kośc., XXVII 367; Enc. Org., XXIV 463; – Bieliński, Uniw. warsz., II 38, 42, 71, 137–8, 155; Glemma T., Wydział Teologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kr. 1949 s. 75, 77; Godlewski M., Epizod z dziejów Seminarium Głównego w Warszawie w 1831 r., „Collectanea Theologica” T. 21: 1949 s. 17; Hornowska M., Rękopisy Biblioteki Ordynacji Krasińskich dotyczące dziejów szkolnictwa polskiego, W. 1930 s. 159; Księga pamiątkowa trzechsetlecia Zgromadzenia Księży Misjonarzy, Kr. 1925 s. 85, 177; Kwiatkowski W., Sprawa pruskiej reorganizacji seminariów duchownych w Warszawie 1798–1802, W. 1936 s. 73; Pietrzyk L., Kościół Świętego Krzyża w Warszawie, W. 1920 s. 4, 6, 35–7, 39, 92, 132; Schletz A., Józef Jakubowski, żołnierz i kapłan (1743–1814), „Ruch Biblijny i Liturgiczny” R. 2: 1949 s. 75–6, 85, 126; tenże, O niektórych podręcznikach liturgicznych w dawnych seminariach misjonarskich, tamże s. 193–209; – Kalla S., Memoriał X. Wizytatora M. Szymonowicz (!) w sprawie seminariów duchownych, w: Roczniki obydwóch zgromadzeń [misjonarzy i szarytek] św. Wincentego a Paulo, W. 1937 s. 29–36; tenże, Parafia i kościół Świętego Krzyża w Warszawie w roku 1825, tamże W. 1934 s. 421, 1935 s. 58; Kamocki M., Mémoires de la Congrégation de la Mission, Paris 1863–4 I 477–80; Lelewel J., Listy, P. 1878 I 257; – „Kur. Warsz.” 1826 nr 51; – Arch. Księży Misjonarzy na Stradomiu w Kr.: Teczka personalna S-a, Catalogus seminaristarum Seminarii Interni Congr. Missionariorum domus Varsaviensis ab anno 1676, Catalogus domorum et personarum, świadectwa święceń, Decreta visitationum domus Varsaviensis, Decreta visitationum domus Stradomiensis (1825), okólniki wizytatorów do domów Zgromadzenia od r. 1687 do 1854, koresp. S-a (listy do ks. Piotra Hersztowskiego z l. 1811–14, abp. poznańskiego Tymoteusza Gorzeńskiego z 25 V 1823), konferencje i listy wizytatorów (1794–1857), mater. do biogr. S-a zebrane przez ks. Alfonsa Schletza; Arch. Sióstr Miłosierdzia w W.: Listy okólne S-a do sióstr z l. 1818–26, E. Chodakowska, Kronika Zgromadzenia (Sióstr Miłosierdzia) w Polsce, księgi metrykalne paraf. Tykocin (1803).
Jan Dukała