Meissner Mieczysław Alfons (1877–1938), ksiądz, działacz niepodległościowy i społeczny. Ur. 23 X w Emowie koło Kruszwicy, był wnukiem powstańca 1830 r. Andrzeja, najstarszym synem spośród czternaściorga dzieci Wojciecha (właściciela folwarków Emowo i Sławsk), który jako uczeń poszedł z kolegami z gimnazjum w Trzemesznie do powstania 1863 r., i Kazimiery z Hundtów. M. uczęszczał do Gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu. Tam też związał się z konspiracyjnym ruchem młodzieży polskiej. W r. 1898 wspólnie z Janem Władysławem Bolewskim i Stefanem Rowińskim dokonał zjednoczenia tajnych organizacji gimnazjalnych w zaborze pruskim i został wybrany ich naczelnym prezesem. Maturę zdał w r. 1900. Studia filozoficzno-teologiczne odbył w Poznaniu i Gnieźnie. Dn. 13 XII 1903 otrzymał święcenia kapłańskie. Następnie posłano go na wikariat do Babimostu, m. in. z zadaniem spolonizowania tamtejszej parafii. W r. 1906 przeniesiony został do Poznania, gdzie kolejno był wikariuszem, penitencjarzem i kaznodzieją katedralnym, a od r. 1911 kanonikiem gremialnym przy kolegiacie Św. Marii Magdaleny. Należał do twórców założonego w r. 1907 Związku Katolicko-Polskich Tow. Dobroczynnych w Wielkim Księstwie Poznańskim; w Związku tym pełnił funkcje sekretarza generalnego. Gdy popadł w konflikt z zarządem Związku, założył w r. 1909 Dom Dobroczynności; organizacji tej przekazał bez zgody zarządu zgromadzony wcześniej przez siebie fundusz 3 200 000 marek. Za pieniądze te stworzył w Poznaniu zakład dla kalekich dzieci im. Saturnina Gąsiorowskiego oraz zakłady-przytułki dla wdów po polskich działaczach i dla pracujących dziewcząt. W zakładach tych dał zatrudnienie polskim zakonnicom, ratując je przed wysiedleniem w głąb Niemiec.
W r. 1912 objął po ks. Ludwiku Jażdżewskim prepozyturę kościoła kolegiackiego w Środzie Wielkopolskiej. Stał się w tej miejscowości przywódcą żywiołu polskiego. Zasłynął jako znakomity orator narodowy. Angażował się w prace niemal wszystkich polskich organizacji. Potrafił przy tym zachować doskonałe stosunki towarzyskie z lokalnymi władzami pruskimi. Dzięki nim w okresie pierwszej wojny światowej uratował przeszło 200 Polaków od służby w armii pruskiej. W czasie wojny utrzymywał konspiracyjny kontakt z przebywającym w Szwajcarii Marianem Seydą i innymi przywódcami Narodowej Demokracji. Dn. 11 XI 1918, na wiadomość o rewolucji w Niemczech, przejął kierownictwo ruchu wolnościowego w Środzie. Był twórcą i przewodniczącym miejscowej Rady Robotników i Żołnierzy, której nadał wyłącznie polski charakter. Potem został prezesem Powiatowej Rady Ludowej. Jeszcze przed wybuchem powstania wielkopolskiego przeprowadził na swym terenie spolszczenie urzędów, tworząc «republikę średzką». Zorganizował kompanię powstańczą, którą jako pierwszy, bo w nocy z 27/28 XII 1918, wysłał na pomoc Poznaniowi. Walnie przyczynił się do powstania batalionu średzkiego, z którym kilka razy przebywał na froncie północnym. Do połowy stycznia 1919 pełnił obowiązki starosty średzkiego. W l. 1919–20 był działaczem zorganizowanego w Wielkopolsce Komitetu Pomocy dla Kresów Wschodnich i Górnego Śląska (zbierał fundusze) oraz brał udział w agitacji plebiscytowej na Górnym Śląsku. Działał również w duszpasterstwie wychodźstwa polskiego w Niemczech, wyjeżdżając w tym celu do Saksonii. Był kapelanem średzkiego hufca Związku Harcerstwa Polskiego. Inicjował w Środzie budowę kolonii robotniczej, założenie spółki ziemiańskiej i gimnazjum. Ufundował bibliotekę kolejową, przeprowadził gruntowną renowację zabytkowej kolegiaty.
M. był zapalonym kolekcjonerem dzieł sztuki; miał rozległe kontakty towarzyskie i prowadził wystawny dom. To wszystko wymagało znacznych funduszy, których, mimo umiejętności zdobywania pieniędzy, nie starczało. Popadł więc w liczne procesy i znalazł się w konflikcie z częścią swoich parafian. W tym stanie rzeczy władza duchowna przeniosła go 1 IV 1936 do Grabowa nad Prosną, oddając mu zarząd tamtejszej parafii. Zdołał tam przeprowadzić renowację klasztoru pofranciszkańskiego. Zmarł 7 I 1938 w Grabowie; pogrzeb jego miał charakter manifestacji. Zgodnie ze swą wolą, został pochowany w grobach powstańców wielkopolskich w Środzie. Braćmi M-a byli: Alfred (zob.), Czesław (zob.), Witold (zginął 1915), farmaceuta, działacz Polonii w Hamburgu, Włodzimierz (zm. 1941), lekarz i członek «Zet»-u, Adam, pułkownik W. P. (1893–1940), i Tadeusz, bankowiec (1899–1940).
Gomolec L., Ziemia Średzka, Środa 1935 (fot.); Karwowski, Historia W. Ks Pozn., III; Rządkowski L., Wybuch rewolucji listopadowej 1918 r. w Środzie, „Roczn. Związku Weteranów Powstań Narodowych R. P. 1914/19 w Poznaniu” (P.) 1935 s. 45–52 (fot.), 55; – Bolewski J., Kartka z pamiętnika, w: Pamiętnik zjazdowy, Krotoszyn 1959 s. 31–2; – „Kur. Pozn.” 1928 nr 585 (fot.), 1938 nr 10, 11, 13, 15, 17; „Kur. Średzki” 1928 nr 4–7 (fot.); – Arch. Archidiec. w P.: KA 740 i KA 12368; Arch. Państw. w P.: Prezydium Policji 3343; Centr. Arch. Wojsk.: Akta odznaczeniowe M-a; – Informacje siostry Haliny Rzóskowej i bpa Andrzeja Wronki.
Jerzy Pietrzak